Hoe maak je een solargraph?

Wetenschap is voor iedereen binnen handbereik. Voor een habbekrats kun je een schitterende foto maken van de ster die ons dagelijks verwarmt; een solargraph of solargrafie. Enig geduld is vereist; voor een mooie solargraph geldt een sluitertijd van 6 maanden. De experimenterende solargraaf bedrijft een fraaie mix van natuurkunde, scheikunde, astronomie, fotografie en kunst. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Zelf een camera maken
• Doka
• Camerablikje
• Richt op zuiden
• Nabewerking
• Commotie in Middelburg

Zelf een camera maken

Onze zon is de dichtstbij staande ster vanaf de aarde. Wie elke dag goed kijkt naar de baan van de zon ziet dat de zon elke dag zich anders beweegt aan de hemel. Deze beweging van de zon is vast te leggen met een foto. Maar dat kan niet met een standaard fotocamera; je moet er speciaal een camera voor maken. Gelukkig is het niet duur; als body van de camera gebruik je een leeg bierblikje. In verband met de lengte werkt een 50cl beter als een 33cl blikje. Cl staat voor centiliter. Met een blikje maak je een gaatjescamera, of een ´pinholecamera´.

Doka

Een doka is de afkorting van een donkere kamer die wordt gebruikt voor het ontwikkelen van foto´s. Tegenwoordig is het zelf ontwikkelen van foto´s een weinig voorkomende hobby maar enkele jaren geleden had menig fotograferende hobbyïst een eigen doka in huis. Fotopapier is lichtgevoelig. Er zit zilverbromide in dat zwart kleurt als er licht op schijnt. Wanneer je een zilveren vork in de zon laat liggen wordt deze ook zwart. Op de plek waar licht valt ontstaat op het fotopapier een negatief beeld van het licht. Omdat het gaatje heel klein is komt er erg weinig licht op het papier. Aangezien de zon een felle lichtbron is, wordt door het gaatje, dat dienst doet als lens, genoeg licht doorgelaten om de baan van de zon vast te leggen.

Camerablikje

Om een solargraph te maken heb je een leeg 50 cl blikje, een speld en ductape. Je opent het deksel van het blikje met een blikopener. Daarna maak je de binnenkant goed schoon. Dan ga je een doka binnen. Je hebt een dokalamp nodig om hier verder te werken. Het fotopapier buig je. Met de beeldzijde naar de binnenkant gericht stop je het in het blikje. Je prikt met een stevige speld een gaatje in het blikje. Zorg dat het fotopapier achter het gaatje in het blikje zit. Vervolgens plak je het blikje luchtdicht af met ductape. Het gaatje zelf plak je apart af. Zodra het zonneblikje is opgehangen haal je het plakband van het gaatje af.

Richt op zuiden

Als de camera klaar is moet je de juiste plek bepalen om hem op te hangen. Kies een plek uit die gericht is op het zuiden. Probeer een plaatje te maken met een leuke voorgrond. Hang het blikje op zodat hij niet verschuift of kan vallen. Deuk het blikje niet in. Richt het gaatje, de lensopening naar het zuiden. Haal de tape van de lens om het belichten te beginnen. In feite heb je 2 mogelijkheden met de datum; of je hangt het op rond 21 december, of rond 21 juni. Je laat het vervolgens een half jaar hangen. Na 6 maanden heeft de zon alle mogelijk standen aan de hemel afgelegd.

Nabewerking

Wanneer je de camera ontmantelt, hou dan een föhn paraat omdat het papier vochtig mogelijk geworden is. Na het drogen kun je het plaatje op een flatbedscanner leggen. Je hebt nu een negatief. In photoshop kun je het positief maken. Je doet dat door het effect negatief maken te gebruiken. Wanneer je een negatief plaatje een negatief effect geeft wordt het positief. In photoshop, of een vergelijkbaar fotobewerkingsprogramma kun je meer contrast meegeven aan het plaatje om een scherper beeld te maken. Nu kun je het plaatje uitprinten.

Commotie in Middelburg

In augustus 2012 was Middelburg in rep en roer omdat er een zonneblikje aan een paal bevestigd was. Twee straten werden afgezet De Explosieven Opruimingsdienst Defensie moest eraan te pas komen. Het bleek natuurlijk loos alarm want het zonneblikje was gewoon een onderdeel van een onderzoek de sterrenwacht van Middelburg om de beweging van de zon te filmen.

Dit artikel kwam tot stand met medewerking van Jan Koeman, werkzaam aan de Volkssterrenwacht Philippus Lansbergen te Middelburg.