ADHD behandeling: ADHD behandelen met vitaminen en mineralen

ADHD behandeling. De afkorting ADHD verwijst naar het Engelse 'Attention Deficit/Hyperactivity Disorder', in de Nederlandse vertaling van DSM 5 'Aandachtsdeficiëntie-/hyperactiviteitsstoornis' genoemd, en eerder 'Aandachtstekort-hyperactiviteitsstoornis'.¹ Onderzoek uit Nieuw-Zeeland geeft voorlopig bewijs van de werkzaamheid van micronutriënten (dat wil zeggen voedingsstoffen waarvan minder dan een gram per persoon per dag via voedsel wordt opgenomen, zoals vitaminen en mineralen) in de behandeling van ADHD-symptomen bij volwassenen.² Er waren geen kinderen met ADHD betrokken bij het onderzoek.

ADHD behandelen met vitaminen en mineralen

• Wat is ADHD?
• Onoplettendheid
• Hyperactiviteit
• Impulsiviteit
• Behandeling van ADHD met vitaminen en mineralen
• Conclusie
• Dieet meestal niet zinvol voor ADHD
• ADHD en voeding: heeft je bord invloed op je brein?
• Geen standaardoplossing, maar wel mogelijkheden
• Wanneer voeding wél wat kan betekenen
• Wat werkt meestal níet?
• De kracht van een gebalanceerd bord

Wat is ADHD?

Het hoofdkenmerk van ADHD is een aanhoudend patroon van onoplettendheid en/of hyperactiviteit-impulsiviteit die het functioneren of de ontwikkeling belemmeren. ADHD begint in de kinderleeftijd en de stoornis moet zich in meer dan één context voordoen. Dus bijvoorbeeld niet alleen thuis, maar ook op school of op het werk. Bevolkingsonderzoek laat zien dat ADHD in de meeste culturen optreedt bij grofweg 5 procent van de kinderen en bij ongeveer 2,5 procent van de volwassenen. De behandeling van ADHD kan bestaan uit medicijnen, goede voorlichting en gedragstherapie.

Onoplettendheid

Onoplettendheid is bij deze stoornis zichtbaar in het gedrag:

• betrokkene slaagt er dikwijls niet in voldoende aandacht te schenken aan details of maakt achteloos fouten in (school)werk;
• afdwalen van de taak;
• gebrek aan doorzettingsvermogen;
• moeite om aandacht ergens bij te houden (wordt snel afgeleid door externe prikkels of gedachten aan iets anders);
• ongestructureerd te werk gaan.

Hyperactiviteit

Hyperactiviteit is overmatige motorische activiteit door bijvoorbeeld vaak onrustig te bewegen met handen of voeten, buitensporig veel friemelen of steeds te draaien in zijn of haar stoel. Of een kind dat voortdurend rondrent op een moment dat dit ongepast is. Bij volwassenen kan hyperactiviteit zich uiten in een extreme rusteloosheid. Mensen in de omgeving kunnen volledig uitgeput raken van de voortdurende activiteit die betrokkene tentoonspreidt.

Impulsiviteit

Impulsiviteit duidt op het overhaast uitvoeren van handelingen zonder eerst na te denken. Onmiddellijke behoeftebevrediging of een onvermogen om een beloning uit te stellen, kunnen aan impulsiviteit ten grondslag liggen. Betrokkene kan als gevolg van impulsiviteit ondoordachte besluiten nemen zonder stil te staan bij de langetermijngevolgen. Impulsiviteit kan ook de vorm aannemen van sociale opdringerigheid, bijvoorbeeld steeds anderen onderbreken of je aan anderen opdringen.

Behandeling van ADHD met vitaminen en mineralen

Een studie uit Nieuw-Zeeland wijst op de mogelijke voordelen van de behandeling met vitaminen en mineralen van ADHD bij volwassenen. Het betreft een dubbelblinde gerandomiseerde placebo-gecontroleerde studie. Het onderzoek bestond uit 80 volwassenen die niet medicamenteus behandeld werden; 42 deelnemers kregen vitamine- en mineralensupplementen, terwijl de overige 38 personen een placebo kregen toegediend. De eerste groep kreeg supplementen met vitamine D, vitamine B12, foliumzuur (vitamine B11), magnesium, ferritine (een eiwit waarin ijzer in de cel wordt opgeslagen), ijzer, calcium, zink en koper toegediend. De deelnemers, noch de onderzoekers wisten in welke groep de deelnemers zaten. Aan het begin van het onderzoek en na een periode van acht weken, werden de ADHD-klachten van de deelnemers geëvalueerd. En wat bleek? De klachten hyperactiviteit, impulsiviteit en onoplettendheid waren significant verbeterd bij degenen die de supplementen toegediend hadden gekregen. Een bijkomend pluspunt was dat zelfs depressieve symptomen waren verbeterd.

Professor Rucklidge, die het onderzoek leidde, beweert dat de personen die de vitaminen en mineralen kregen significant beter af waren dan de placebogroep. Hieruit blijkt dat het toedienen van microvoedingsstoffen een effectieve manier is om ADHD te behandelen en een alternatief zijn voor degenen die niet in staat zijn om reguliere ADHD-medicijnen te nemen. Critici wijzen erop dat de studie te kort was om de echte of blijvende werkzaamheid van microvoedingsstoffen te bewijzen en er waren geen kinderen bij het onderzoek betrokken (en dat is toch de groep waar de stoornis het meeste voorkomt). Een ander punt van kritiek richtte zich op de hoeveelheid capsules met vitaminen en mineralen die iedere dag ingenomen moeten worden, en dat zijn er maar liefst 15. Het dagelijks innemen van een dergelijke hoeveelheid voedingssupplementen zal niet ten goede komen aan de therapietrouw, zo vrezen de critici.

Ofschoon de effecten van mineralen en vitaminen kleiner is dan die van traditionele medicijnen, kunnen ze volgens de onderzoekers toch een oplossing zijn voor bepaalde mensen, vooral voor degenen die op zoek zijn naar alternatieve behandelingen. Ook kan het een oplossing zijn voor mensen met ADHD die slecht reageren op de reguliere medicijnen of waarbij die geen effect sorteren.

Conclusie

Bepaalde nutriënten kunnen de werking van onze hersenen verbeteren en de klachten die samenhangen met ADHD verminderen. Er is natuurlijk veel meer onderzoek vereist naar de werking van micronutriënten bij meer ADHD-patiënten over een langere periode, maar dit is een spannende eerste stap.

ADHD en voeding: heeft je bord invloed op je brein?

Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn: een dieet dat ADHD-symptomen vermindert of zelfs helemaal onder controle brengt. En eerlijk is eerlijk, voor de meeste mensen met ADHD is voeding niet dé wonderoplossing. Maar dat betekent niet dat je bord helemaal buiten spel staat. Bij sommigen kan een slimme aanpassing in wat je eet wél een verschil maken. Dus, hoe zit het nou écht?

Geen standaardoplossing, maar wel mogelijkheden

ADHD is een complexe, neurobiologische aandoening, en voeding gaat dat niet zomaar fixen. Maar sommige triggers – zoals kleurstoffen, snelle suikers of voedingsintoleranties – kunnen bij bepaalde mensen symptomen verergeren. Hier komt een gericht dieet in beeld: het kan helpen om net wat rust in de chaos te brengen. Of het voor jou werkt? Dat hangt af van wat je lichaam nodig heeft en waar je gevoelig voor bent.

Wanneer voeding wél wat kan betekenen

Eliminatiedieet: weg met triggers
Voor een kleine groep ADHD'ers werkt een eliminatiedieet verrassend goed. Denk aan het tijdelijk schrappen van voedingsmiddelen zoals kleurstoffen, conserveringsmiddelen en bepaalde allergenen. Het is alsof je je bord even een grote schoonmaak geeft, om te ontdekken wat jouw brein écht niet fijn vindt.

Voedingstekorten aanvullen
Soms mist je lichaam net dat ene beetje brandstof. Tekorten aan omega-3-vetzuren, zink, ijzer of magnesium kunnen ADHD-symptomen versterken. Vul deze tekorten gericht aan – in overleg met een arts of diëtist – en je merkt vaak dat je focus of energie wat verbeterd.

Bloedsuikerspiegel in balans
Grote pieken en dalen in je bloedsuiker zijn voor niemand fijn, maar bij ADHD kunnen ze je concentratie en stemming helemaal overhoop halen. Kies voor langzame koolhydraten, gezonde vetten en vezels, zodat je de hele dag door stabieler blijft. Goodbye energiedipjes, hello focus!

Voedselintoleranties en allergieën
Soms is er een onderliggende boosdoener, zoals een intolerantie voor gluten, lactose of iets anders. Door zulke triggers op te sporen en weg te laten, voelen sommige mensen met ADHD zich een stuk beter.

Wat werkt meestal níet?

De hype rond suikervrije diëten, gluten-vrije trends of "magische" supplementen is vaak te mooi om waar te zijn. Zonder duidelijke tekorten of intoleranties hebben zulke aanpassingen meestal weinig effect. Je kunt dan beter je energie steken in een gezonde, gevarieerde voeding dan rigoureus schrappen.

De kracht van een gebalanceerd bord

Voor de meeste mensen met ADHD is voeding niet de held die alles oplost, maar wel een waardevolle sidekick. Het kan helpen om triggers te verminderen, energie stabiel te houden en je brein net dat beetje extra te geven wat het nodig heeft. Het draait om balans en luisteren naar je lichaam – en dat kan al een wereld van verschil maken.

• Dus: is een dieet zinvol bij ADHD? Soms wel, soms niet. Maar één ding is zeker: met aandacht voor wat je eet, geef je jezelf altijd een betere basis. En dat is al een stap in de goede richting!

Noten:

1. American Psychiatric Association. Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5). Nederlandse vertaling van Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 5th Edition. Amsterdam: Boom Psychologie, 2014.
2. Julia J. Rucklidge, Chris M. Frampton, Brigette Gorman, and Anna Boggis. Vitamin-mineral treatment of attention-deficit hyperactivity disorder in adults: double-blind randomised placebo-controlled trial. BJP bjp.bp.113.132126; published ahead of print January 30, 2014, doi:10.1192/bjp.bp.113.132126
3. Pelsser LM, Frankena K, Toorman J, Rodrigues Pereira R. Diet and ADHD, reviewing the evidence: a systematic review of meta-analyses of double-blind placebo-controlled trials evaluating the efficacy of diet interventions on the behavior of children with ADHD. PLOS ONE. 2017;12:e0169277.

Lees verder

• ADHD-dieet of RED-dieet: ADHD voeding onderzoek
• ADHD bij volwassenen: medicatie en psychosociale behandeling
• ADHD bij volwassenen: symptomen, kenmerken (DSM-5 criteria)
• ADHD: symptomen, kenmerken en diagnostische criteria DSM-5
• Hyperactief kind (ADHD): wat te doen bij druk gedrag, 8 tips