Openbaarheidsdag; de dag dat archieven openbaar worden

Openbaarheidsdag is de dag dat archieven openbaar worden. Een deel van het National Archief is dan niet langer geheim. Veel journalisten en geschiedkundigen kijken reikhalzend uit naar die dag, want uit die archieven zal van alles kunnen blijken. Er zal onder andere gekeken worden naar de houding van de Nederlandse regering tijdens de val van de Muur in 1989 en stukken over het fraudebestendige paspoort worden dan openbaar.

De archiefwet

In de archiefwet van 1995 staat dat archieven van de overheid na 20 jaar moeten worden overgedragen aan het nationaal Archief. Als dit is gebeurd is zo´n 95 procent daarvan direct in te zien voor iedereen die dat wil. De resterende 5 procent blijft nog langer geheim. Dat kan zijn voor een periode van 25, 50 of 75 jaar. Die termijnen zijn ingesteld om twee redenen Dit zijn:
De privacy van mensen die nog in leven zijn
Het landsbelang moet worden beschermd

In 2015 worden feiten openbaar uit 1939, 1964 en 1989

Op 6 januari worden allerlei feiten openbaar gemaakt uit diverse jaren. Dit zijn:

• 1939
• 1964
• 1989

Wat wordt er openbaar gemaakt?

Op Openbaarheidsdag worden 4100 geheime dossiers openbaar gemaakt. Zij zijn onder meer van ministeries. Het geheime archief van Joseph Luns de minister van Buitenlandse Zaken van 1956 tot 1971 wordt dan openbaar.

Fraudebestendig paspoort en de val van de Muur

Op 6 januari wordt informatie bekend gemaakt uit onder andere 1989. In dit jaar waren flink wat zaken aan de orde. Dit waren onder andere

• De val van de Muur in Berlijn en de reactie van de Nederlandse regering daarop
• De Twee van Breda werden in dat jaar vrijgelaten
• De Nieuwe Mediawet deed zijn intrede
• De ov-jaarkaart voor studenten werd in 1989 ingevoerd
• De paspoortaffaire van 1989

Paspoortaffaire van 1989

Ook worden de dossiers openbaar over de paspoortaffaire. In 1984 werd gestart met het bedenken van een nieuw fraudebestendig Europees paspoort. Het bedrijf dat de ontwikkeling op zich nam, bleek echter niet in de staat om aan haar verplichtingen te voldoen. Er werd een parlementaire enquête gestart onder leiding van Loek Hermans. De paspoortaffaire liep zo hoog op dat minister van Defensie Wim van Eekelen en staatssecretaris van Buitenlandse Zaken René van der Linden moesten aftreden.

De situatie van voor de Tweede Wereldoorlog

De dossiers die openbaar worden geven ook inzage in de situatie van voor de Tweede Wereldoorlog in 1939. In de crisisjaren in Europa bleek dat de spanning overal hoog opliep. Wat de dossiers zo bijzonder maakt is de houding van koningin Wilhelmina. Uit het archief van het Kabinet van de Koningin zou blijken dat zij waarschuwingen geeft over herbewapening. Ook zit er een correspondentie bij tussen haar en Koning Leopold van België over de dreigende oorlog.

Kabinetsformatie van 1939

In de stukken van de Koningin wordt ook uitvoerig gesproken over de kabinetsformatie van 1939. Dat was een opmerkelijk kabinet omdat het ging om een centrumlinks noodkabinet, waar voor het eerst twee sociaaldemocraten in zitten.

De Nationale archieven inkijken

Wie dat wil kan de archieven uit die jaren en al eerder openbaar gemaakte archieven bekijken in de studiezaal van het Nationaal Archief in Den Haag. Dat zullen vooral journalisten en geschiedkundigen zijn, maar ook mensen die een bijzondere belangstelling voor deze onderwerpen kunnen terecht voor de informatie uit al die jaren.

Meer informatie over het Nationaal Archief

Meer informatie over het Nationaal Archief is te vinden op: Nationaal Archief

Wat is het Nationaal Archief?

Het Nationaal Archief is de beheerder van de rijksoverheid en van allerlei organisaties en personen die van belang zijn geweest voor het land. Naast geprinte stukken zijn dat ook foto´s en kaarten.