Ongelukken voorkomen in de bocht: snel hersenprincipe

In 2013 zijn er in Nederland 551 mensen overleden aan verkeersongevallen. Ondanks het feit dat het aantal ongevallen is gehalveerd ten opzichte van 10 jaar daarvoor (2003), is het aantal doden nog steeds ernstig hoog. Wanneer iemand deelneemt aan het verkeer moet er gelet worden op het sturen, schakelen, snelheid controleren en nog veel meer. Toch bestaat er een manier die ervoor zorgt dat je niet te snel door de bocht rijdt zonder dat je extra hoeft na te denken.

Hoe werken je hersenen tijdens het rijden door een bocht?

We moeten ons goed concentreren op de weg, maar toch kan je andere handelingen uitvoeren die het rijgedrag niet tot nauwelijks beïnvloeden. Zo kunnen de meeste mensen prima een gesprek voeren (of keihard meezingen met de radio) terwijl ze aan het rijden zijn. Dit komt omdat je brein op twee manieren werkt: snel en traag.

Een snel en traag brein

Snel

Wanneer je aan iemand vraagt hoeveel twee plus twee is, weet deze persoon het antwoord automatisch al. Hij hoeft hier niet tot amper over na te denken. Dit komt omdat hij het antwoord weet gebaseerd op ervaringen die hij hiervoor heeft gehad. De handeling is vrij eenvoudig en kan daarom ook snel worden uitgevoerd.

Traag

Het zal wat langer duren om 265 x 312 uit te rekenen. Je weet uiteindelijk het antwoord wel maar toch duurt het wat langer om achter het antwoord te komen. Omdat je niet direct het antwoord weet moet je brein het gaan uitrekenen. Dit komt niet alleen door het niet direct weten van het antwoord, maar ook door de moeilijkheidsgraad van de handeling.

Wat zegt dit over het rijden?

Viel het je op dat je na een paar rijlessen al meteen doorhad in welke richting je de versnellingspook moest duwen? Dit komt omdat het een eenvoudige handeling is en je op basis van ervaring weet wat je moet doen. Je gebruikt voor deze handeling je snelle en automatische systeem omdat het je is aangeleerd. Hetzelfde geldt voor het induwen van de koppeling als je moet schakelen of remmen. Allemaal automatische handelingen die er blijkbaar toch voor zorgen dat er nog steeds dodelijke verkeersongevallen gebeuren door te snel rijden in een bocht.

Hoe helpt dit hersenprincipe om ongelukken te voorkomen?

In Chicago is er een weg met een van de mooiste uitzichten ter wereld, de Lake Shore Drive. Op een bepaalde plek op die weg is er een punt waar je een aantal haarspeldbochten moet nemen. Er waren een hoop verkeersborden die je erop wezen om een stuk langzamer te gaan rijden. Maar helaas waren er mensen die de borden niet hadden gezien, de borden negeerden of die te laat waren met remmen. Velen vlogen uit de bocht en hebben het ongeluk niet overleefd.

Sinds 2005 is er een oplossing bedacht, een zogenaamde nudge, waardoor de ongelukken op die plaats drastisch zijn teruggenomen. Het geheim? Het overdwars plaatsen van strepen op de weg. De strepen waar de bestuurder overheen rijdt lijken op dezelfde afstand te staan. In werkelijkheid staan de strepen, naar mate je dichterbij de bocht komt, steeds dichter op elkaar. Wanneer de bestuurder de bocht nadert krijgt hij dus steeds het gevoel dat de strepen sneller op hem afkomen, zelfs al blijft hij dezelfde snelheid rijden. Dit zorgt ervoor dat je snelle brein automatisch reageert. Je automatische systeem krijgt een signaal dat je af moet remmen.

Conclusie

Zonder na te hoeven denken rem je dus af bij gevaarlijke situaties als bijvoorbeeld de haarspeldbocht in Chicago. Deze relatief goedkope oplossing kan er dus voor zorgen dat een hoop verkeersongelukken kunnen worden voorkomen omdat in Nederland dit principe nog niet overal wordt toegepast. Het werkt niet alleen bij haarspeldbochten, maar kan ook worden toegepast bij bijvoorbeeld afritten van snelwegen.