Het behaviorisme

Pavlov is een van de grondleggers van het behaviorisme. Iedereen kent wel zijn onderzoek naar conditionering, waar hij honden door een piepje kon laten kwijlen. Ook William Skinner was een belangrijke grondlegger. Het behaviorisme wordt veel toegepast. Met name het leren door middel van straffen en belonen (conditioneren) wordt toegepast als pedagogisch middel, maar ook binnen de gedragstherapie.

De Theorie

Het behaviorisme is een Engel-Amerikaanse stroming binnen de psychologie. Het gaat ervan uit dat het menselijke gedrag ontstaat vanuit wetmatigheden. Simpel gezegd: De mens is een soort machine, die dus gedrag vertoont via bepaalde vaststaande wetten. Je zou de mens dus kunnen programmeren. Wel moet hierbij worden gezegd dat het behaviorisme geen rekening houdt met het onderbewuste van de mens. Alleen het gedrag dat duidelijk waarneembaar is, wordt bestudeerd.

De grondleggers

Pavlov is de meest bekende grondlegger van het behaviorisme. Hij bewees door middel van een onderzoek met honden, dat het gedrag van deze honden te programmeren valt. Dit programmeren noemen we: Conditioneren.
Pavlov liet steeds een zoemer gaan, en vervolgens gaf hij de honden wat te eten. Na een tijdje was het resultaat dat de honden begonnen te kwijlen als ze de zoemer hoorde. Het eten was dan nog niet in beeld. Pavlov had de honden geconditioneerd. Hij had ze zo ‘geprogrammeerd’ dat ze gingen kwijlen op commando (de zoemer).

Conditioneren is dus het leren met behulp van straffen en belonen. Goed gedrag wordt beloond, fout gedrag bestraft. Dit werkt bij honden, maar het werkt ook zeker bij mensen. Het verschil tussen mensen en honden is dat bij honden vooral materiele beloning werkt (koekjes bijvoorbeeld) en bij mensen werken sociale beloningen beter. Denk hierbij aan een complimentje, persoonlijke aandacht enz.

Ook Skinner is een belangrijke naam binnen het behaviorisme. Hij was grondlegger van het radicaal behaviorisme. Hij voerde een experiment uit met een Skinner-box. Een box waarin een rat of een duif werd gehouden. Het dier krijgt wat voedsel als hij het mechanisme van de voedselmachine in werking stelt door op bijvoorbeeld een hendeltje te drukken. Het diertje wist in het begin niet hoe het werkte, maar door per ongeluk op het hendeltje te drukken, kwam hij erachter. En vanaf dat punt is te zien dat het dier steeds frequenter op het hendeltje drukt. Hij heeft dus gedrag aangeleerd.

Behaviorisme in de praktijk

In de praktijk wordt het behaviorisme veel gebruikt. Denk maar aan je eigen opvoeding. Als je netjes je bord leegat, kreeg je een toetje (beloning). Als je een boze bui had, werd je genegeerd (sociale straf).

Maar ook in de psychologie wordt het gebruikt. Het heet dat gedragstherapie. Door middel van gedragstherapie word je bijvoorbeeld van je fobie afgeholpen. Een reële angst werd door middel van straf. Bijvoorbeeld, als je bang bent voor een giftige slang, is dat slim. Als je wordt gebeten, staat je namelijk een flinke straf te wachten.
Maar een fobie is vaak een niet reële angst. Bijvoorbeeld straatvrees. Dit ontstaat vaak doordat men een vervelende situatie buitenshuis heeft doorgemaakt. Bijvoorbeeld een plotselinge paniekaanval. Elke keer dat je nu je huis uit loopt ben je dus bang voor weer zo’n aanval (straf) en dus durf je de straat niet meer op. Door nu stap voor stap (via de principes van het behaviorisme) naar de straat toewerkt en dan elke stap merkt dat de straf uitblijft, of er echter een beloning (trots, compliment enz) komt, kan de fobie overwonnen worden.