Roken: Jong roken schaadt hersenen - blijvende hersenschade

Roken/nicotine: Jong roken schaadt hersenen, zo maakte de wetenschapsorganisatie NWO bekend. Uit onderzoek van de Vrije Universiteit in Amsterdam blijkt dat wie al op jonge leeftijd rookt, zich later moeilijker kan concentreren. Nicotine bleek dus langetermijnschade op te leveren. Het was al bekend dat nicotine schadelijk is voor de ontwikkeling van de hersenen van adolescenten. Het onderhavige onderzoek toont nu voor het eerst aan hoe die negatieve effecten op de lange termijn ontstaan.

Aantal jongeren dat rookt neemt af in Nederland

Roken is een hardnekkige verslaving die vaak start tijdens de adolescentie. De Stichting Volksgezondheid en Roken (Stivoro), de nationale organisatie voor voorlichting over roken en de gezondheidsrisico's daarvan, houdt ieder jaar bij hoeveel er in Nederland wordt gerookt. Elk jaar wordt er door Stivoro onderzoek gedaan naar jongeren en roken in de Roken Jeugd Monitor (jongeren van 10 tot en met 19 jaar). Van de totale jeugd van 10 tot 20 jaar heeft in 2010 21% recent - dat wil zeggen in de afgelopen vier weken - gerookt. In het jaar 2000 was dat nog 27%. Gespecificeerd naar leeftijd levert dat procentueel het volgende beeld op:

(Bron: Roken Jeugd Monitor)

Aantal jongeren die roken afgenomen

Zoals te zien in de grafiek is het aantal jongeren dat rookt de afgelopen 10 jaar behoorlijk afgenomen, doch het percentage 18 en 19- jarigen dat in de afgelopen vier weken heeft gerookt, is nog steeds groot.

Eerder dood
Uit onderzoek is bekend dat 25% van alle rokers ongeveer 10 jaar eerder dood zal gaan. In Nederland is roken de belangrijkste oorzaak van voortijdige sterfte. Er is een sterke samenhang aangetoond tussen roken en doodsoorzaken als longkanker en hart- en vaatziekten. Het blijkt dat de helft van alle rokers ten gevolge van het roken zal overlijden.

Roken zeer verslavend

Roken is heel verslavend, wat komt door de verslavende en opwekkende stof nicotine in tabak. Deze stof komt binnen tien seconden na het nemen van het eerste trekje in de hersenen. Al na het roken van één of een paar sigaretten kan iemand verslaafd raken. Volgens Stivoro raakt meer dan de helft van de jongeren die begint met roken verslaafd. Gelet op de vele negatieve gezondheidsaspecten van roken, is het van belang dat roken zo veel mogelijk wordt ontmoedigd onder de jeugd.

Jong roken schaadt hersenen volgens onderzoek van de Vrije Universiteit in Amsterdam

Uit onderzoek van de Vrije Universiteit in Amsterdam blijkt nu ook dat het op jonge leeftijd beginnen met roken, aandachtsstoornissen op latere leeftijd kan veroorzaken. Onderzoekers van de Neuroscience Campus Amsterdam van de Vrije Universiteit in Amsterdam hebben dit ontdekt. Adolescente ratten werden gedurende een beperkte periode blootgesteld aan nicotine. Deze ratten werden vervolgens getest als ze volwassen waren. Hieruit bleek dat het concentratievermogen als gevolg van die blootstelling achteruit was gegaan en hun impulsiviteit omhoog. Ratten die alleen als volwassene blootgesteld waren aan nicotine, hadden geen last van blijvende problemen.

Aandachts- en impulsitiviteitsstoornissen

Volgens de onderzoekers zijn de effecten bij mensen vergelijkbaar, aangezien de opbouw van de hersenen van ratten sterk op die van mensen lijkt. Het uitgevoerde onderzoek met ratten zou dus kunnen betekenen dat jong beginnen met roken bijdraagt aan het ontwikkelen van aandachts- en impulsitiviteitsstoornissen zoals adhd. Hersenen zijn gedurende de adolescentie zeer kwetsbaar voor nicotine en andere verslavende stoffen, welke blijvende schade aan jonge hersenen kunnen aanrichten.

Eiwit mGluR2

Wat is het mechanisme dat verklaart hoe de inname van nicotine op jonge leeftijd schade aan het brein tot gevolg kan hebben? De onderzoekers ontdekten dat het eiwit metabotrope glutamaat receptor 2 (afgekort 'mGluR2') bij jonge ratten na blootstelling aan nicotine in aantal afnam en slechter functioneerde in de prefrontale cortex. Dit hersengebied is betrokken bij cognitieve functies als plannen en beslissingen nemen. Het eiwit mGluR2 voorkomt overstimulatie van zenuwcellen. De onderzoekers konden met medicijnen de werking van het door nicotine aangetaste eiwit weer herstellen.

Publicatie

Het artikel van de onderzoekers verscheen 20 februari 2011 in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Neuroscience.

Lees verder

• Roken: verslaving en de effecten van nicotine op de hersenen
• Waarom gaan jongeren roken: factoren en oorzaken rookgedrag
• Schadelijke gevolgen roken / risico van voortijdige sterfte
• Stoppen met roken: tips afkicken roken Allen Carr-methode
• Stoppen met roken voordelen: gezondheid en uiterlijk