Je vijf geheugens

Hoe werkt ons geheugen precies? Hoe komt het dat we bepaalde dingen doen zonder bij na te denken of hoe komt het dat we bepaalde dingen niet meer goed voor de geest kunnen halen? Moderne scantechnieken en onderzoek hebben uitgewezen dat ons brein heel wat complexer is dan vaak gedacht. Ons geheugen bestaat uit verschillende geheugensystemen of processen, die nauw met elkaar samenwerken en telkens gespecialiseerd zijn in verschillende soorten informatie. We zetten ze hieronder even op een rijtje.

Het zintuiglijk geheugen

Wanneer we iets waarnemen, maakt deze waarneming als het ware een afdruk in onze hersenen van hetgeen dat we gezien, gehoord, geproefd, gevoeld of geroken hebben. Alle binnenkomende prikkels of stimuli worden als het ware klaargezet, opdat ze vervolgens kunnen worden bijgehouden of weggegooid. Het zintuiglijk geheugen is dus zeer groot, maar ook van zeer korte duur.

Het werkgeheugen

Informatie die via het zintuiglijk geheugen is binnengekomen, wordt vervolgens bewerkt in het werkgeheugen, of ook wel kortetermijngeheugen genoemd. Het werkgeheugen is dus eigenlijk een soort werkblad, waarop we de binnengekomen informatie vastzetten om dan te kunnen bewerken. Het stelt ons bijvoorbeeld in staat om een telefoonnummer dat we opzoeken even te onthouden. Dit geheugen kan echter slechts een beperkte hoeveelheid informatie verwerken, vandaar dat we ook geen heel telefoonboek kunnen onthouden. Nieuwe informatie verdringt de oude informatie als het ware constant. Als iemand dus iets leest of over iets nadenkt, gebruikt men het werkgeheugen. Mensen die snel spreken, kunnen dus meer opslaan in hun werkgeheugen

Het semantische geheugen

Het semantische geheugen is eigenlijk onze encyclopedie van de wereld. Het is ons geheugen voor betekenissen, begrippen, regels, procedures, ... Het zorgt er voor dat wij weten dat bijvoorbeeld een hond een dier is, dat een appel fruit is, ... Dit geheugen heeft een onbeperkte capaciteit en de info wordt ook nooit uitgewist. Ze kan echter wel moeilijker toegankelijk worden (omdat het bijvoorbeeld al lang geleden is). Je kan het vergelijken met een computerbestand dat je aan de hand van trefwoorden kan openen.

Het autobiografische geheugen

Dit geheugen bevat onze persoonlijke geschiedenis, onze autobiografie als het ware. Ons autobiografisch geheugen heeft drie aparte systemen: het geheugen voor levensperiodes zoals je jeugdjaren, algemene gebeurtenissen zoals je eerste baantje en specifieke momenten. Het maakt van ons een individu en geeft ons besef van het verleden. Dit deel van het geheugen is ook het meest kwetsbare en wordt eerder aangetast door ouderdom. Sommige wetenschappers beweren dat werkelijk alles wat we meemaken in het autobiografische geheugen blijft zitten. Opvallende gebeurtenissen kunnen we echter vaak beter onthouden, omdat we ze met meer aandacht hebben beleefd. Het autobiografische geheugen registreert naast de gebeurtenis op zich ook de emoties die we erbij voelden. Vandaar kan het dus dat twee personen een bepaalde gebeurtenis anders herinneren.

Het stille geheugen

Het stille geheugen tenslotte helpt ons bepaalde dingen te doen zonder er verder bij na te denken, zoals de rit naar huis na het werk. Wanneer we naar huis fietsen, denken we niet aan de route of we nu links of rechts moeten. Het is dus als het ware onze automatische piloot.