Beslag op mijn woning, wat houdt dit in?

Een veel gebruike (executie)methode is het leggen van executoriaal beslag op een woning. Hoe gaat een dergelijk beslag in zijn werk en wat zijn de gevolgen hiervan? Let op, dit artikel behandelt de algemene gang van zaken bij beslag op een woning. Elke casus is echter anders. Neem bij twijfel dan ook contact op met een juridisch specialist of rechtsbijstandsverzekering.

Indien iemand een schuld heeft die niet wordt betaald, kan de schuldeiser besluiten om deze schuld via een beslag (proberen) te incasseren. Voor het leggen van beslag moet de schuldeiser een deurwaarder inschakelen. Daarnaast zal er sprake moeten zijn van een titel. Deze titel kan executoriaal of conservatoir zijn. In dit artikel beperk ik mij tot de executoriale variant.

De voorfase

Zoals gezegd kan er alleen beslag gelegd worden indien de schuldeiser over een titel beschikt. Een executoriale titel kan behaald worden via een gerechtelijke procedure. Deze procedure wordt veelal beëindigd met een vonnis. Als de rechter bepaalt dat de schuldenaar moet betalen en dit in een vonnis uitspreekt, beschikt de schuldeiser daarmee over een titel. Als de schuldenaar niet vrijwillig tot betaling overgaat, kan de schuldeiser het vonnis laten betekenen door een deurwaarder. Op dat moment gaat de titel over in de executoriale fase en heeft de schuldenaar nog twee dagen om tot betaling over te gaan. Doet hij dit ook dan niet, kan de schuldeiser beslissen om over te gaan tot het leggen van beslag.

Waarop beslag wordt gelegd, staat ter beslissing aan de schuldeiser. De wet geeft geen volgorde voor beslag en verbiedt de schuldeiser niet om meerdere beslagen te leggen.

Onroerend goed

Grond en de gebouwen die daarop staan, worden onroerende goederen genoemd. Iemand kan eigenaar zijn van een stuk grond inclusief de woning die daarop staat. Iemand kan ook rechthebbende zijn op een appartementsrecht. In de volksmond wordt dan gezegd dat je eigenaar bent van een appartement. Ook kan iemand een recht van erfpacht hebben op bijvoorbeeld een woning. Ook dan wordt gezegd dat diegene eigenaar is van de woning.
Voor het beslagrecht maakt het niet uit of iemand volledig eigenaar is, het recht van appartement 'heeft', of een erfpachtrecht 'bezit'. Op al deze vormen van het 'hebben' van onroerend goed kan beslag worden gelegd.

Alle gegevens met betrekking tot onroerende goederen worden vermeld in de openbare registers, ook wel aangeduid met het Kadaster. Hierin staan zowel de gegevens over de eigenaar en eventuele andere rechthebbenden, als gegevens met betrekking tot eventuele hypotheken die op de onroerende goederen zijn gevestigd.

Het beslag

Het executoriale beslag op een woning wordt gelegd via een proces-verbaal van een deurwaarder. In dit proces-verbaal beschrijft de deurwaarder onder meer wanneer hij beslag legt, ten laste van wie, op verzoek van wie, welke titel er bestaat om beslag te mogen leggen en natuurlijk wat er in beslag wordt genomen.

Dit proces-verbaal wordt vervolgens ingeschreven in de openbare registers (het Kadaster). Op deze manier is het voor iedereen kenbaar dat er beslag is gelegd. Uiterlijk drie dagen na deze inschrijving (let op, de inschrijfdatum kan later zijn dan de beslagdatum!) moet een kopie van het proces-verbaal van beslag worden betekend aan de schuldenaar. Hiertoe zal een deurwaarder naar de schuldenaar toe gaan en hem/haar een kopie van het proces-verbaal overhandigen. Deze termijn van drie dagen is zo streng, dat als dit niet op tijd wordt gedaan, het beslag nietig is, en dus eigenlijk als niet gelegd moet worden beschouwd.

Ook zal de deurwaarder een kopie van het proces-verbaal overbetekenen aan de hyoptheekbank (uiteraard alleen als er sprake is van een hypotheek). Dit moet binnen vier dagen na de inschrijving in het Kadaster. Wordt dit te laat gedaan, heeft dit echter geen consequenties voor het beslag.

De gevolgen van het beslag

De gevolgen van een dergelijk beslag kunnen groot zijn. Zo kan de woning in principe niet meer worden verkocht zolang hierop beslag ligt. Daarnaast kan de hypotheekbank eventueel er voor kiezen om de volledige lening om te zeggen. Dit houdt in dat de hypotheekbank zélf besluit om een executieveiling op te starten. Dit zal veelal pas gebeuren op het moment dat iemand óók een achterstand in de hypotheekbetalingen heeft.

Daarnaast kan natuurlijk de schuldeiser er voor kiezen om een executieveiling op te starten, als de hypotheekbank dit niet doet. Met de opbrengst van een dergelijke veiling wordt dan eerst de hypotheek afgelost en daarna de openstaande schuld. Blijft er dan nog een deel van de opbrengst over, dan zal dit voor de schuldenaar zijn. Vaak is er echter sprake van een erg lage opbrengst bij een executieveiling en zal er dus sprake zijn van een restschuld.

In veel gevallen zijn de deurwaarder en/of de schuldeiser bereid om akkoord te gaan met een betalingsregeling. Neem hiervoor contact op met de deurwaarder. Is er sprake van een problematische schuldensituatie, informeer dan naar de mogelijkheden bij de gemeente of een andere schuldhulpverlenende instantie.