Plagiaat en piraterij en duur van auteursrecht

Schrijvers die een roman schrijven of een artikel of verhaal willen niet dat anderen daarmee zonder toestemming aan de haal gaan. Daarom worden de producten van schrijvers beschermd via de auteurswet zodat anderen hun werk niet kunnen overnemen of doen alsof het van hen is. Het auteursrecht maakt het daardoor mogelijk dat iedereen die werken creëert als enige mag beslissen over de exploitatie van die werken en dat die werken bovendien worden beschermd tegen misbruik door anderen. Indien dit toch gebeurt kunnen de rechtmatige auteurs een boete claimen vanwege de geleden schade.

Artikel 1.

Het auteursrecht is internationaal geregeld in de Berner Conventie van 1886. In Nederland kennen we de auteurswet waarvan het eerste artikel luidt (citaat):
“Het auteursrecht is het uit¬sluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.”

Recht op uitgeven en vermenigvuldigen

Bij auteursrecht gaat het om twee specifieke zaken. Ten eerste het recht van de auteur om zijn werk openbaar te maken en ten tweede het recht om het te vermenigvuldigen. Ieder ander die dat wil doen heeft daar dus toestemming voor nodig van degene die het auteursrecht heeft. Dit recht geldt tegenwoordig echter niet alleen voor schrijvers maar is ook van toepassing op veel andere zaken zoals toespraken, software, foto's, films, opgenomen muziek, beeldende kunstwerken, bouwwerken en journalistiek werk.

Plagiaat en piraterij twee manieren van schenden auteursrecht

Bij het schenden van het auteursrecht kan onderscheid worden gemaakt tussen twee manieren. Hoewel beide manieren meestal plagiaat worden genoemd wordt een bepaalde vorm van plagiaat ook wel piraterij genoemd.

Piraterij

Bij piraterij wordt zonder de uitdrukkelijke toestemming van de auteur een werk van literatuur, wetenschap of kunst moedwillig gepubliceerd of vermenigvuldigd. Met name digitale piraterij zoals het kopiëren van muziek, films, computerspellen en andere software komt erg veel voor. Er is veel discussie over de vraag of auteursrechtelijke piraterij een misdaad is. De vraag daarbij is of er wel echte schade wordt geleden. Een aanvechtbare stelling is dat plegers van piraterij de betreffende informatie toch niet zouden kopen. De laatste tijd wordt geprobeerd om tegen piraterij streng op te treden maar het is erg moeilijk om de schuldigen te achterhalen en internetaanbieders werken daar niet ruimhartig aan mee.

Plagiaat

Plagiaat is eigenlijk iets anders dan piraterij. Met plagiaat wordt bedoeld het uitgeven van werk waarbij wordt beweerd dat het door de plagiaatpleger zelf is vervaardigd. Plagiaat komt veelvuldig voor bij studenten. Het is dan een reden om een doctoraalscriptie of proefschrift af te keuren. Soms is door plagiaat de carrière van een hoogleraar zwaar aangetast. In bepaalde gevallen is het wel moeilijk om de grens van plagiaat aan te geven. Bijvoorbeeld als een wetenschappelijke publicatie voortborduurt op ideeën uit andere publicaties.

Duur van het auteursrecht

Auteursrecht kan worden overgedragen aan een ander door bijvoorbeeld verkoop van het recht. Na overlijden gaat het recht over op de erfgenamen en duurt tot 70 jaar na de dood van de maker. Op werken van componisten als Bach en Mozart rusten dus geen auteursrechten meer omdat die al veel langer zijn overleden. De regeling voor films wijkt hiervan af. Daarbij hoeft niet gekeken te worden naar het moment van overlijden van alle spelers maar naar de langstlevende persoon die behoort tot de componist, dialoogschrijver, regisseur of scenarioschrijver.

Lees verder

• Plagiaat en auteursrechten