Octrooirecht ter bescherming van uitvindingen

Iets nieuws uitvinden is een droom van veel techneuten. Het lukt echter maar een zeer beperkt aantal. Maar als het gelukt is wil de uitvinder wel zorgen dat niet iemand anders met zijn vinding aan de haal gaat. Daar bestaat een mogelijkheid voor door het zogenaamde octrooirecht. Na registratie van de uitvinding is het voor anderen verboden om het product of proces na te maken of toe te passen gedurende een aantal jaren. Er is dan sprake van octrooi of eigendomsrecht op de nieuwe vinding.

Bescherming van uitvindingen gedurende twintig jaar

Een octrooi blijft meestal maximaal twintig jaar van kracht en geldt in principe alleen in het land waar het is aangevraagd maar er zijn mogelijkheden om in meer landen eigendomsrecht aan te vragen. Gedurende de looptijd van twintig jaar heeft de uitvinder het exclusieve octrooirecht met betrekking tot de uitvinding. Na die tijd mag iedereen vrijuit met de uitvinding omgaan. Hoewel in de meeste landen octrooi in principe voor twintig jaar geldt moet toch jaarlijks een taks worden betaald om de geldigheidsduur weer met een jaar te verlengen.

Drie voorwaarden bij octrooirecht

Het verkrijgen van een octrooi kan alleen als aan drie voorwaarden wordt voldaan namelijk volledig nieuw, vindingrijk en industrieel toepasbaar.

Volledig nieuw

Het product of het proces mag vóór de datum van de aanvraag van octrooi nergens openbaar bekend zijn. Onder deze voorwaarde valt ook dat er geen presentatie mag hebben plaatsgevonden bijvoorbeeld op een beurs en de uitvinding ook niet al in een brochure opgenomen mag zijn of op een andere manier publiek gemaakt.

Vindingrijk

De uitvinding mag niet voor de hand liggen voor een deskundige maar moet een nieuwe vondst betreffen.

Industrieel toepasbaar

Technisch functioneren van de uitvinding moet worden aangetoond.

Overigens zijn er wat betreft het volledig nieuw zijn twee uitzonderingen mogelijk. De ene uitzondering is als de uitvinding bekend is gemaakt tijdens een Wereldtentoonstelling (dus niet een vakbeurs of zo) en binnen zes maanden nadien een octrooiaanvraag wordt gedaan en de andere als een uitvinding zonder toestemming van de uitvinder, bijvoorbeeld door een kwaadwillige, openbaar is gemaakt.

Uitvinder altijd vermelden

Octrooi komt in principe toe aan de uitvinder of als er sprake is van een groep aan alle betrokkenen. Anders is dit als de uitvinding is gedaan in dienst van een werkgever. In dat geval komt het octrooi toe aan het bedrijf zoals dat bijvoorbeeld het geval is bij Philips welk bedrijf veel octrooien bezit. Wel moet dan de naam van de echte uitvinder ook genoemd worden.

Eigen initiatieven

Octrooi betekent niet een automatische bescherming van de rechten. De octrooihouder moet bij vermeende aantasting van zijn rechten zelf stappen ondernemen. Een verleend octrooi staat ook los van eventuele regelingen die van kracht zijn bij het uitbrengen van het product. Dat betekent dat mogelijk noodzakelijke vergunningen op het gebied van de milieuwetgeving of de warenwet eerst door de houder van het octrooi zelf moeten worden geregeld.

Europees Octrooibureau

Een octrooi geldt in principe voor slechts één land en moet bij gewenste bescherming in andere landen per land apart worden aangevraagd. Uitzondering hierop vormt een aantal landen van Europa die zich verenigd hebben in het Europees Octrooibureau. Het is mogelijk om dan in één aanvraag inschrijving van het octrooi te verkrijgen in landen die lid zijn van dit bureau. Wel moet dan jaarlijks de instandhoudingstaks worden betaald.

Aanvechten bij rechter

Octrooibureaus beschikken over zeer veel documentatie om te kunnen onderzoeken of een octrooiaanvraag wel een unieke uitvinding betreft. Ondanks de zorgvuldigheid van het onderzoek worden uiteindelijk toch octrooien aangevochten bij de rechter omdat ze niet nieuw zouden zijn.

Lees verder

• Plagiaat en auteursrechten
• Plagiaat en piraterij en duur van auteursrecht