Blue Card: De Europese werkvergunning

Geïnspireerd op de Amerikaanse ‘Green Card’ heeft de Europese Unie de ‘Blue Card’ geïntroduceerd. Deze ‘Blue Card’, blauw naar de kleur van de EU-vlag, is een EU werk- en verblijfsvergunning voor hoger opgeleide immigranten. In 24 Europese landen, waaronder Nederland, kunnen hoogopgeleiden van buiten de EU met een blauwe kaart in de EU werken en wonen. In Nederland lijkt de Blue Card veel op de huidige verblijfsvergunning voor kennismigranten. De voorwaarden voor een Blue Card zijn strenger; het hebben van een Blue Card, echter, biedt meer voordelen ten opzichte van verblijf als kennismigrant.

De totstandkoming van de Europese Blue Card

Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk uitgezonderd, willen de overige 25 Europese lidstaten met de invoering van de Blue Card de concurrentie aangaan met landen als Amerika en Canada om meer gekwalificeerde buitenlandse werknemers aan te trekken. Vaak geven deze hoogopgeleide immigranten nu de voorkeur aan die andere landen buiten Europa. Het tekort aan hoogopgeleide werknemers is de voornaamste aanleiding voor de invoering van de Blue Card. Met deze motivering presenteerden de toenmalige voorzitter van de Europese Commissie, Manuel Barroso, en Eurocommissaris van Justitie, Vrijheid en Veiligheid, José Frattini, op 23 oktober 2007 het plan voor een uniforme regeling voor kennismigranten.

De zogenoemde Blue Card vindt zijn oorsprong terug in de EU Richtlijn 2009/50/EC. Deze Richtlijn is weer ontsproten aan het Verdrag van Rome, waarin artikel 63(3)(a) en (4) de Europese Commissie opdracht geeft om maatregelen te nemen op het gebied van een uniform EU immigratiebeleid.

Kritiek

De invoering stuitte zowel op verzet dat het plan te ver ging als op kritiek dat de invoering niet ver genoeg ging.
Verzet kwam vooral uit de hoek van Afrikaanse landen waar werd gewezen op het feit dat zij al genoeg te lijden hebben onder de grote migratie van hoogopgeleiden. In deze landen is immers juist de behoefte aan kennis en verbetering van leefomstandigheden. Uitstroom van geschoold personeel komt de ontwikkeling van deze landen niet ten goede. In de richtlijn zelf wordt dit ook erkend. Daar wordt het gevaar van ‘Braindrain’ expliciet genoemd. Terugkeer zal dan ook worden aangemoedigd.

Aan de andere kant is het tekort aan geschoolde werknemers waar de EU mee te kampen heeft. Zo is er al een tekort aan ervaren ingenieurs en computertechnici. Berekend is dat de Europese Unie de komende twintig jaar zo’n 20 miljoen geschoolde immigranten nodig heeft. De mondiale samenleving en grote machtsblokken zowel westelijk als oostelijk van Europa vergt van de Europese Unie dan ook actie en samenwerking.

Naast het werven van kennismigranten, wil de Europese Unie illegale tewerkstelling terugdringen. Bedrijven die werknemers in dienst nemen zonder dat zij hiervoor een werkvergunning hebben gekregen, kunnen administratieve maar ook strafrechtelijke sancties opgelegd krijgen. Ook riskeren werkgevers sluiting van hun bedrijf. In Nederland verstrekt de UWV de werkvergunningen.

Zoals gezegd, zijn er naast kritiek ook geluiden dat de Europese Unie met de invoering van de Blue Card juist niet ver genoeg gaat. Zo is opgenomen dat kennismigranten geen directe en volledige toegang krijgen tot de hele EU arbeidsmarkt. Het is en blijft landgebonden. Dit compromis is verrassend omdat alle EU landen het in principe met elkaar eens zijn dat kennismigranten nodig zijn. Iets dat terug te vinden is in de verschillende nationale wetgevingen over kennismigranten. In dit compromis klinkt dan ook vooral de aloude angst door dat de landen bang zijn hun soevereiniteit te verliezen aan de EU, om te veel macht aan de EU te geven.

Een andere reden voor een compromis bij de invoering van de Blue Card ligt in de wens van veel lidstaten om juist gebruik te maken van het potentieel van hun eigen burgers voordat ze verder kijken naar immigranten.

Dat samenwerking belangrijk is om immigratie in goede banen te leiden en om kennis naar Europa te halen, staat echter buiten kijf. Reden waarom de wetgeving rondom de Blue Card dan ook is aangenomen en voor 2012 door 24 EU lidstaten is ingevoerd. Alleen het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken doen niet mee.
De overige 25 lidstaten zijn:

• België
• Bulgarije
• Cyprus
• Duitsland
• Estland
• Finland
• Frankrijk
• Griekenland
• Hongarije
• Italië
• Kroatië
• Letland
• Litouwen
• Luxemburg
• Malta
• Nederland
• Oostenrijk
• Polen
• Portugal
• Roemenië
• Slovenië
• Slowakije
• Spanje
• Tsjechië
• Zweden

Wat houdt de Blue Card precies in?

Houders van een Blue Card krijgen dezelfde arbeidsrechten en voorzieningen op het gebied van werk, salaris en ontslagbescherming als de inwoners van het EU lidstaat. Ze mogen lid worden van vakbonden en krijgen recht op beperkte sociale zekerheid en pensioenopbouw.

Om voor de Blue Card in aanmerking te komen moet men aan een aantal voorwaarden voldoen:

• De persoon moet een diploma van hoger onderwijs hebben of 5 jaar relevante werkervaring.
• De houder moet ten minste anderhalf keer het gemiddelde jaarsalaris van de lidstaat waar hij gaat werken gaan verdienen.
• Er moet een arbeidsovereenkomst zijn of in ieder geval een aanbod liggen.
• Daarnaast mogen lidstaten individuele aanpassingen en extra voorwaarden stellen.

Een Blue Card is een tot vier jaar geldig, afhankelijk van de duur van het arbeidscontract, en kan verlengd worden. Na een verblijf van vijf jaar kunnen kennismigranten in aanmerking komen voor duurzaam verblijf in een EU lidstaat. Na anderhalf jaar gewerkt te hebben in een lidstaat mag de kennismigrant in een ander EU lidstaat gaan werken. Voor Nederland betekent dit dat als een immigrant eerder anderhalf jaar in een ander EU lidstaat als houder van een Europese blauwe kaart heeft gewerkt, hij niet eerst hoeft te beschikken over een machtiging voorlopig verblijf (mvv). Dit is een soort inreisvisum dat iemand eerst nodig heeft voordat hij naar Nederland kan afreizen voor zijn verblijfsvergunning. In plaats daarvan kan de Europese blauwe kaarthouder direct in Nederland een verblijfsvergunning aanvragen.

Ook kunnen houders van een Blue Card hun gezin (echtgeno(o)t(e)), partner en kinderen) over laten komen voor verblijf bij hen.

Europese blauwe kaarthouders kunnen voor de betreffende werkgever zonder tewerkstellingsvergunning werken. Zij hebben dus geen TWV nodig.

Nederlandse Kennismigrantenregeling

Een aantal EU lidstaten kennen al een nationale ‘kennismigrantenregeling’. Zo ook Nederland. Deze nationale kennismigrantenregeling komt niet te vervallen. In plaats daarvan zullen beide procedures naast elkaar blijven bestaan. Iemand kan in Nederland van de EU regelgeving gebruik maken of van de nationale kennismigrantenregeling. Voor de nationale kennismigrantenregeling gelden de volgende voorwaarden:

• Allereerst moet het bedrijf in Nederland erkende referent zijn. Zij moeten zich hiervoor aanmelden bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en vragen een erkenning als bedrijf aan. Dit is een aanvraagprocedure waar voorwaarden en kosten aan zijn verbonden. Dit is bij een Blue Card geen verplichting
• Ook moet deze werkgever met de werknemer een arbeidsovereenkomst hebben getekend.
• In dit contract staat dat de werknemer minimaal het bruto jaarsalaris gaat verdienen dat vereist is voor kennismigranten.

Er gelden verschillende looncriteria voor kennismigranten:

• Voor kennismigranten jonger dan 30 jaar.
• Voor kennismigranten 30 jaar en ouder, of.
• In Nederland afgestudeerde migranten (of migranten met een hoogopgeleiden zoekjaar).

De looncriteria worden jaarlijks aangepast en zijn terug te vinden op de site van de IND.

Ook is het mogelijk dat de werkgever voor de gezinsleden (echtgeno(o)t(e) of (geregistreerd) partner en minderjarige kinderen) van de kennismigrant verblijf aanvraagt. Zij kunnen dan samen met de kennismigrant in Nederland verblijven.

In eerste instantie wordt de verblijfsvergunning voor de duur van het contract afgegeven. Een verblijfsvergunning kan worden verlengd. Na een verblijf van vijf jaar kan de kennismigrant en zijn familie een verblijf voor onbepaalde tijd aanvragen.

Kennismigranten kunnen voor de betreffende werkgever zonder tewerkstellingsvergunning werken. Zij hebben dus geen TWV nodig.

Strengere voorwaarden; meer voordelen

Volgt een hoogopgeleide werknemer de nationale route van de kennismigrant of die van de EU gereglementeerde Blue Card? Dat is soms een lastige vraag. Wat de voorwaarden betreft, kan het soms meteen een makkelijke keuze zijn. Om houder te zijn van een Europese blauwe kaart in Nederland, moet hij aantonen dat hij hoog is opgeleid. Hij moet zijn diploma's overleggen. Een kennismigrant hoeft dit niet. Ook geldt voor een Europese blauwe kaarthouder een hoger looncriterium dan voor een kennismigrant. Het is daarentegen niet verplicht als bedrijf om een erkende referent te zijn.
Hier komt nog iets bij, en wel voor op de lange termijn. Om als kennismigrant onbepaalde tijd of de status van langdurig ingezetene te verkrijgen, moet hij minimaal vijf jaar in Nederland hebben gewoond. Een houder van een Europese blauwe kaart kan dit al na slechts twee jaar. Dan moet hij wel in ieder geval vijf jaar binnen de EU hebben gewoond en in de anderhalf jaar voordat hij naar Nederland kwam als Blue Card holder in een ander EU lidstaat hebben gewoond. Als ook zijn gezinsleden tenminste 5 jaar op het grondgebied van de EU hebben gewoond, waarvan 2 jaar in Nederland, kunnen ook zij een aanvraag doen voor onbepaalde tijd / langdurig ingezetene of voor een verblijfsvergunning voor 'voortgezet verblijf'.