Marslander InSight: reis, landing en doel

In november 2018, twee jaar na de crash van de Schiaparelli EMD-lander op Mars, is de InSight-lander van NASA succesvol op Mars geland. Hier ging een lange reis van zes maanden aan vooraf. In de laatste zes cruciale minuten waarin de Marslander met 21 duizend km/u door de dampkring scheerde, zaten er veel mensen op het puntje van hun stoel. Door de vertraging van het signaal kregen ze pas na ruim zeven minuten het verlossende bericht dat InSight succesvol was geland. Vanaf 1971 tot 2019 is maar 40% van alle landingen op Mars geslaagd en operationeel. Daarom was dit een grote opluchting voor de wetenschappers van NASA toen ze de eerste toegestuurde beelden van InSight te zien kregen op aarde. Maar waarom stuurden ze weer een lander naar Mars en wat gaan ze daar onderzoeken? Inhoudsopgave

• Waarom Mars
• De reis
• De missie
• InSight-lander

Waarom Mars

Van eerdere missies op de rode planeet hebben we veel geleerd. Zo hebben wetenschappers vanuit de ruimte en vanaf de grond het landschap in kaart gebracht. Ze hebben onder andere rotsen, vulkanen en ravijnen onderzocht. Toch weten we vrijwel niets van wat er zich onder de oppervlakte afspeelt. Daarin gaat de InSight-lander een verandering brengen door onderzoek te doen op en onder de bodem van Mars. Wetenschappers kiezen voor mars omdat de planeet niet te groot of te klein is in vergelijking tot andere planeten in ons zonnestelsel. Daarbij lijkt Mars op sommige vlakken veel op de aarde, waarbij wetenschappers denken dat Mars ook geologische activiteiten heeft maar dan op kleine schaal.

De reis

Op 5 mei 2018 om 13:05 uur Nederlandse tijd werd op de Californische luchtmachtbasis Vandenberg de raket Atlas V-401 gelanceerd en begon zijn reis van 485 miljoen kilometer naar Mars. InSight heeft met 10.000 km/u door de ruimte gereisd waarbij voortdurend alle systemen en de koers in de gaten werden gehouden door de mensen van NASA. Om de kans op beschadigingen te verkleinen hebben wetenschappers een landingsplaats gekozen in een gebied van Mars dat relatief vlak is. Tijdens de daling door de atmosfeer werd de Marslander bestuurd door kleine raketjes om op koers te blijven. Eenmaal door de atmosfeer ontplooide de parachute zich en stootte de Marslander zijn hitteschild van zich af. In het laatste stuk remden twaalf kleine motoren InSight verder af om vervolgens met 8 km/u op Mars te landen. NASA heeft 26 november om 20:52:59 uur Nederlandse tijd bevestiging gekregen dat InSight was geland, kort daarna werd de eerste foto van InSight ontvangen op aarde. Op 5 december 2018 ontdekte NASA dat de Marslander in een kleine inslagkrater staat waardoor hij met 4 graden scheef staat. Dat is geen probleem omdat de lander InSight zelfs op een helling met een hoek van 15 graden zijn werk kan uitvoeren.

De missie

De InSight-lander probeert informatie te krijgen over de rode planeet waarbij wetenschappers twee doelen hebben gesteld in de periode van 2018 tot en met 2020.

• Doel één: het onderzoeken hoe mars zich gevormd heeft en daarbij kijken naar de binnenste lagen zoals de kern, korst en de mantel. De antwoorden die we daar op krijgen geven ons meer inzicht over hoe de aarde en vergelijkbare planeten zich om ons heen hebben gevormd.
• Doel twee: het meten van tektonische activiteiten. Met een gevoelige seismograaf proberen wetenschappers erachter te komen hoe sterk de tektonische activiteiten op Mars zijn. Dit onderdeel is zo gevoelig dat het zelfs zandstormen en meteorietinslagen kan detecteren.

InSight-lander

Vergeleken met andere verkenners op Mars is InSight niet zo groot. Met uitgeklapte zonnepanelen heeft de Marslander een lengte van 6 meter en een breedte van 1,5 meter. Op InSight zitten diverse sensoren en sondes die diverse metingen kunnen doen zoals temperatuur, wind, trillingen, schommelingen van mars en waarnemingen d.m.v. een camera. Het totale gewicht van de lander is 360 kg, hiermee is het een relatief lichtgewicht. Ter vergelijking, de verkenner Curiosity is met 900 kg bijna drie keer zo zwaar.

Instrumenten van InSight:

• Een seismometer die trillingen meet
• Een thermometer die zich 5 meter de grond in boort
• Een radiologisch instrument dat de wiebel* van Mars meet
• Een 1,5 meter lange robotarm met camera
• Wind- en temperatuursensoren op de bovenkant van de lander
• UHF-antenne voor communicatie met de aarde

* wiebel: door de zwaartekracht van de zon, draait Mars niet in een perfecte lijn om zijn as

Ten slotte heeft NASA ook twee zeer kleine sondes naar Mars gestuurd. Ze heten marCO en spelen een rol bij de communicatie tussen InSight op Mars en de aarde. Dit is nieuwe communicatietechnologie die zeer klein is en heeft succesvol data doorgespeeld naar de aarde.