De milieuramp in de Maasvallei in 1930: 63 doden

In 1930 kwamen er 63 mensen om toen zware luchtverontreiniging in aanraking kwam met langdurige mist in de Maasvallei. Dit gebeurde ten zuiden van Luik. De ramp in de Maasvallei wordt ook wel omschreven als de Vallei van den Dood. Het jongste slachtoffer van de milieuramp in de Maasvallei was nog maar 20 jaar.

Zware luchtverontreiniging doodt mensen

Bij de ramp in 1930 waren er een aantal oorzaken waarom er zoveel mensen stierven ten zuiden van Luik. Eerst werd gedacht dat het de zware mist was. Maar later bleek dat het ging om de uitstoot van giftige stoffen. Dit was:

• Zwavel
• Fluor
• Fijnstof

Dodelijke cocktail

Die stoffen bij elkaar bleven hangen in het zwaar geïndustrialiseerde gebied. Pas toen de wind op 6 december harder werd, werd deze dodelijke cocktail verdreven en was het gevaar in het gebied geweken.

De weersomstandigheden van de milieuramp in de Maasvallei

De weersomstandigheden van december 1930 was als volgt:

• Een stabiel hogedrukgebied boven centraal Europa leidde tot hoge temperaturen in de hoge luchtlagen
• Het was bijna windstil en dat was lange tijd het geval
• Langdurige mist was het gevolg, omdat de temperatuur aan de grond vooral in de nacht flink lager was

Belgische overheid zwijgt over de ramp

De Belgische overheid zweeg in de dagen na de ramp in alle toonaarden. Mogelijk was dat ook wel te wijten aan de onkunde op dat gebied. Er werden nauwelijks metingen verricht naar schadelijke stoffen en fabrieken waren ook niet gebonden aan maximale uitstoot. Dat is tegenwoordig wel zo. Geld verdienen was in die tijd het belangrijkste en het milieu stond niet op een erg hoog plan.

Toch een onderzoek naar de milieuramp in de Maasvallei

Toch kwam er een onderzoek. Dit werd gelast door de procureur van de Koning in Luik. Het was niet zo’n onderzoek als dat nu zou zijn, maar er werd gesproken met doktoren over het hoge aantal doden, maar ook met mensen die wel ziek werden maar het wel overleefden. Tevens werd er sectie verricht op de lichamen van de mensen die waren overleden.

De symptomen van de milieuramp in Belgie

Alle slachtoffers bleken dezelfde symptomen te hebben:

1. Irritatie van de keel
2. Ademnood
3. Hoestbuien
4. Pijn bij het slikken
5. Astmatische pijnen

Het jongste en het oudste slachtoffer van de ramp in de Maasvallei

Het jongste slachtoffer van de ramp in de Maasvallei was 20 jaar, de oudste 89. De gemiddelde leeftijd lag op 62 jaar. De meeste mensen die stierven hadden al chronisch hart- of longkwalen. Kinderen kwamen niet om bij de ramp.

Geen metingen van de luchtkwaliteit

In 1930 konden nog geen metingen worden gedaan van de luchtkwaliteit. Daarom werd gewerkt met aannames. Pas eind 1931 kwam er een rapport waarin te lezen stond dat het waarschijnlijk de combinatie van het weer en de ophoping van luchtverontreiniging was.

Zwaveldioxide dat wordt omgezet in zwavelzuur

De belangrijkste oorzaak is de uitstoot van het gevaarlijke zwaveldioxide dat zich bovendien voor een deel heeft omgezet in het veel gevaarlijker zwavelzuur. Ook de verspreiding van waterstoffluoride draagt bij aan het grote aantal doden. Overigens kwamen al die stoffen uit de fabrieken van de zware industrieën langs de Maas en in en bij Luik. Daar kwam nog bij dat alle huizen in de omgeving werden verwarmd met steenkool en die uitstoot daar ook nog bij kwam.

Dodelijke cocktails door luchtverontreiniging en het weer komen vaker voor

Overigens is de ramp bij Luik niet de enige die is ontstaan door een dodelijke cocktail van luchtverontreiniging en het weer. Ook in Londen en andere Britse industriegebieden hebbe zich dergelijke rampen voorgedaan. Enkele wapenfeiten:
In december 1952 beleeft Londen een van de ernstigste smogperiodes uit de geschiedenis. Er vallen maar liefst 4000 slachtoffers

Beeld van de ramp in Engis

In het Belgische plaatsje Engis staat een beeld dat er is geplaatst om te herinneren aan de ramp. Het beeld is van een wanhopige vrouw. Het gaat om het jongste slachtoffer van de ramp, de 20-jarige Louise.