Pluto (negende planeet)

Pluto is vanaf de zon gezien de negende planeet in het zonnestelsel. Velen vinden dat de benaming ‘planeet’ te veel eer zou zijn voor dit hemellichaam dat niet groter is dan 2300 kilometer. Pluto ís een planeet en heeft een maan, Charon.

Ontdekking

Clyde Tombough zat op 18 februari 1930 in het Lowell-observatorium achter een apparaat waarmee hij foto’s kon vergelijken. Zijn doel was om de mysterieuze planeet, Planeet X, te zoeken. Percival Lowell had namelijk eerder voorspeld dat dit de negende planeet van het zonnestelsel zou zijn. Lowell had al eerder voor opschudding gezorgd toen hij beweerde dat er kanalen op Mars waren. Dit bleek echter niet zo te zijn. Maar toch werd op die 18e februari het zoeken van Tombough beloond. Hij vergeleek de foto’s en ontdekte een bewegend lichtpuntje. Op 30 maart, de verjaardag van Percival Lowell, werd de ontdekking bekend gemaakt. Vanaf die dag had het zonnestelsel negen planeten.

De nieuwe planeet moest nog een naam hebben. Sommige mensen, waaronder de weduwe van Lowell, vonden dat de naam Lowell de meest toepasselijke zou zijn. Tenslotte had Lowell aan de hand van de baan van Uranus uitgerekend waar de planeet zich bevond. Veel andere mensen vonden dat erg ver gaan en het leek hen beter om een naam uit de Oudheid te kiezen. Uiteindelijk kwam een elfjarig meisje op het idee om de planeet Pluto te noemen. De planeet is niet afgeleid van de hond van Mickey Mouse, maar van de Romeinse god van het dodenrijk. Het was mooi meegenomen dat de eerste twee letters van Pluto, PL, de initialen van Percival Lowell waren. Later bleek dat Lowells berekeningen helemaal niet klopte. Onbemande ruimteschepen die het zonnestelsel onderzochten, ontdekten dat de baan van Uranus anders liep dan Lowell had gedacht. Het bleek zelfs dat er geen negende planeet nodig was om de bewegingen van Uranus te verklaren. Daar kwam bij dat Pluto veel te licht is om met zijn zwaartekracht enige invloed op Uranus uit te kunnen oefenen. De planeet is namelijk kleiner dan de maan en maar liefst 500 keer kleiner dan de aarde. De negende planeet werd dus niet gevonden aan de hand van Lowells berekeningen. Tombough had Pluto per toeval gevonden. Achteraf is het misschien maar goed dat de planeet niet Lowell had geheten.

Planeet of planetoïde

Sterrenkundigen hebben in de afgelopen jaren al meer dan 600 brokken ontdekt, die allemaal ongeveer dezelfde baan om de zon beschrijven als Pluto. Die groep hemellichamen wordt de Kuipergordel genoemd. De sterrenkundigen denken dat die gordel uit meer dan 100.000 brokken bestaat, waarvan Pluto de grootste inwoner is. Volgens velen is het daarom ook raar om Pluto te rekenen tot de planeten. De naam komeet of planetoïde zou toepasselijker geweest zijn als het aan hen ligt. Anderen zeggen dat Pluto wel degelijk een planeet is. Volgens hen moet een planeet aan twee dingen voldoen: allereerst moet een planeet een baan rond de zon beschrijven. Hoewel de baan van Pluto nogal scheef is, voldoet hij aan deze eis. Ten tweede moet een planeet (grofweg) bolvormig zijn. Ook aan deze eis voldoet Pluto, terwijl de meeste brokken in het zonnestelsel een onregelmatige vorm hebben.

Maan

Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus hebben elk behoorlijk veel manen. Pluto heeft er slecht één. Charon, zoals de maan genoemd wordt, is half zo groot als Pluto. De afstand tussen beiden bedraagt slechts 20.000 kilometer. De afstand tussen de aarde en de maan is bijna 385.000 kilometer. Charon draait dus eigenlijk niet in een baan rond Pluto: beide hemellichamen draaien om elkaar heen, terwijl ze samen een baan rond de zon beschrijven. Daarom worden de twee ook wel een dubbelplaneet genoemd.

Ruimteschepen naar Pluto

Pluto was voorheen de enige planeet die nog nooit door een ruimtescheepje was bezocht. Op 19 januari 2006 kwam daar verandering in. De NASA stuurde toen namelijk de New Horizons de ruimte in. Dit onbemande ruimtescheepje gaat Pluto, Charon en de Kuipergordel bestuderen. Naar verwachting komt het scheepje in juli 2015 aan.

God

De naam Pluto is vernoemd naar de Romeinse god van de onderwereld. De Romeinen en de oude Grieken dachten dat ze na hun dood naar dit rijk zouden verhuizen. De maan van Pluto is vernoemd naar de veerman Charon. Hij bracht de doden met een bootje over de rivier de Styx naar het dodenrijk. Elke dode moest een muntje aan de veerman betalen. De mensen uit de Oudheid werden daarom met zo’n muntje (een obool) onder hun tong begraven. Doden die zonder muntje werden begraven, werden door Charon niet meegenomen naar het dodenrijk.

Algemene gegevens