Droge voeten in Venetië dankzij MOSE-project

Toeristen moeten soms gewaarschuwd worden om lieslaarzen aan te trekken om het overstromingswater van het beroemde San Marcoplein in Venetië te kunnen doorwaden. Het komt nog steeds voor dat de stad ernstig wordt getroffen door overstromingen door het water van de Adriatische zee. Maar er komt een eind aan dit probleem. Het einde is in zicht door het MOSE-project.

MOSE-project: aanleg stormvloedkering

Dit project Modulo Sperimentale Elettromeccanico, vandaar de afkorting MOSE, bestaat uit de bouw van een stormvloedkering om de Lagune af te kunnen sluiten waarin Venetië is gelegen op een groep eilanden. Bij de drie ingangen van de lagune, de bocche van het Lido, Malamocco en Chioggia, worden barrières aangebracht. De aanleg van de stormvloedkering is in 2003 begonnen en het werk zal naar verwachting in 2014 gereed zijn. Het MOSE-project wordt ook wel vergeleken met de Maeslantkering, als onderdeel van de Deltawerken in Nederland en de Thames Barrier bij Londen.

Verzakt onder meer door menselijk handelen

Venetië heeft al eeuwenlang te maken met overstromingen. In de twintigste eeuw echter zijn de hoogwaterstanden elkaar sneller gaan opvolgen. Een oorzaak hiervan is dat de zeespiegel van de Adriatische zee is gaan stijgen en een andere oorzaak is dat de stad wegzakt in de onvaste ondergrond. Daardoor ligt Venetië momenteel vijfentwintig centimeter lager dan in 1897. Het verzakken van de stad is voor een groot deel het gevolg van menselijk handelen zoals het oppompen van grondwater, de aanleg van een industriegebied en de grootschalige vuilstort. Ook het tot achttien meter diep uitgraven van vaargeulen, om grote olietankers en grote cruiseschepen door te kunnen laten, heeft er geen goed aan gedaan. Grote schepen en snelle boten veroorzaken ook een hogere golfslag.

Water bijna twee meter boven het gemiddelde peil

Bij dit alles komt dat er op veel plaatsen vanuit het binnenland soms veel water naar de lagune vloeit. De ernstigste overstroming vond plaats in november 1966 toen het water tot bijna twee meter boven het gemiddelde peil reikte. De oorzaak was een combinatie van overvloedige regenval in het achterland, ongunstige getijdenresonantie en een bijzonder sterke sirocco-wind.

Startsein door Silvio Berlusconi

Het startsein voor de bouw van de stormvloedkering werd op 15 mei 2003 gegeven door de toenmalige premier Silvio Berlusconi. De totale kosten werden bij de start geraamd op ongeveer zes miljard euro, op te brengen door de lokale en nationale overheid. Dit met ondersteuning door de Europese Investeringsbank, UNESCO en diverse kleinere fondsen. De verantwoordelijkheid voor de bouw en het latere onderhoud berust bij een soort Waterschap dat bekend staat als de Venice Water Authority.

Ook tegenstanders van MOSE-project

Maar niet iedereen en alle partijen zijn zo gelukkig met het MOSE-project. Vooral natuurbeschermers en milieuactivisten hebben gewezen op mogelijke negatieve effecten voor het ecosysteem in de lagune. Ook de burgemeester van Venetië destijds, Massimo Cacciara, schaarde zich achter de tegenstanders. De plannen kwamen echter in een stroomversnelling toen hij terugtrad om een gooi te doen naar het presidentschap van zijn regio en de nieuwe burgemeester, Paolo Costa wél een voorstander bleek te zijn.

Werking van de stormvloedkering tegen overstromingen

De stormvloedkering bestaat uit 78 scharnierende stalen caissons. Die caissons liggen gevuld met water in een betonnen bak op de zeebodem. Bij hoog water kunnen ze in een half uur tijd worden leeggepompt en scharnieren dan vanzelf omhoog onder een hoek van 60 graden. Daardoor wordt de toevoer van water vanuit de zee geblokkeerd. Zodra er geen gevaar meer is voor overstroming kunnen de caissons weer in een kwartier tijd worden neergelaten door ze vol met water te laten stromen.

Venetië eindelijk droge voeten dankzij stormvloedkering

De drie ingangen van de lagune kunnen ook apart of slechts voor een deel worden gesloten. De toevoer van water in de lagune kan door een gedeeltelijke sluiting van de stormvloedkering soms al voldoende worden vertraagd. Alle drie de openingen worden uitgerust met golfbrekers en sluizen. Daardoor kan de scheepvaart doorgaan en kunnen zelfs de grootste schepen de haven van Mestre bereiken. Onderdeel van het project is ook de versteviging van de zanderige stranden, steigers en kademuren rond de lagune met een totale lengte van 60 kilometer. Elke vijf jaar zullen de bewegende delen van de kering worden losgemaakt om er in een groot droogdok onderhoud aan te kunnen plegen. Na aanleg van de stormvloedkering zal Venetië eindelijk verlost zijn van te hoge waterstanden en overstromingen.

Lees verder

• Venetië, bloei, macht, cultuur, MOSE-project in vogelvlucht