Waarom wordt gestort beton afgetrild?

Beton vormt naast staal het meest toegepaste constructiemateriaal ter wereld. De Romeinen hebben het materiaal als eerste toegepast in de 2e eeuw voor Chr. door kalk of tras te mengen met zand, stenen en water. Door het huidige bindmiddel cement toe te passen is het materiaal van hoogwaardige kwaliteit en kan lang meegaan. Bovendien passen wij het gewapend toe, waardoor hoge sterkte wordt bereikt. Als het materiaal wordt gestort dan is het standaard dat het wordt afgetrild. Wat is het voordeel van beton aftrillen en hoe wordt dat gedaan?

Gestort beton aftrillen

• Wat zit er in beton?
• Storten en dan beton aftrillen
• Voldoende wapeningsafstand
• Beton aftrillen door handmatige inzet
• Wat is zelfverdichtend beton?

Wat zit er in beton?

Een deel cement, twee delen zand en drie delen grind vormt de basis voor een zeer bekend mengsel. Door toevoeging van water (halve gewicht cement) wordt na uitharden een stevig materiaal bereikt. Aanvullend kunnen plastificeerder of snelverharders worden toegepast om de verwerkbaarheid te bevorderen. De samenstelling wordt tijdens vervoer vloeibaar gehouden door een ronddraaiende beweging, waarbij het mengsel een evenredige samenstelling heeft. Uiteraard zit het beton in de fase dat het vrij snel daarna moet worden gestort. Een belangrijk aspect van beton is dat er grind van verschillende formaten worden toegepast.

Storten en dan beton aftrillen

Een betonconstructie bestaat enerzijds uit betonmateriaal en anderzijds uit wapeningsstaal. Dit laatste komt voor in de vorm van wapeningsnetten in vloeren en korven in balken. Het gaat er daarbij om de verbinding tussen het wapeningsstaal en beton. Omdat tijdens het storten ook lucht ingesloten kan raken of er luchtbubbels ontstaan, dient het materiaal bij de stort te worden herschikt. Dit dient uiteraard op het moment van de stort te gebeuren, omdat de chemische reacties in het beton snel het materiaal hard laten worden. Er dient een goede verbinding te worden bereikt tussen de twee afzonderlijke materialen bij voldoende dichtheid van beton. Daarnaast dienen alle ruimtes goed opgevuld te zijn met beton en dient het betonstaal compleet omringd te zijn. Om dat te bereiken wordt getrild. Door even met een trilnaald in het beton te steken verdwijnt opgesloten lucht en kan het materiaal de meest gunstige positie in de doorsnede nemen.

Voldoende wapeningsafstand

Beton dient te worden getrild, zodat het beton ontlucht. Oftewel er moet een trilnaald in het beton worden gestoken tussen het aanwezige betonstaal door. Een standaard trilnaald heeft een diameter van maximaal 50 mm. Om daarmee goed werkbaar het beton te kunnen trillen dient het wapeningsstaal een tussenafstand van minimaal 60 mm te hebben. Daarmee kan het beton van boven tot beneden voldoende worden getrild. Let wel dat de onderwapening niet deze tussenafstand hoeft te hebben. De trillingen reiken ook tot onderkant doorsnede. Toch mag de tussenafstand van de onderstaven niet meer zijn dan 4/3 van de maximale grindkorrel diameter.

Beton aftrillen door handmatige inzet

Het trillen van beton is en blijft een handmatige bezigheid. Omdat de omstandigheden op de bouw telkens variërend zijn kan het niet worden geautomatiseerd. Dat houdt in dat een bouwvakker altijd met een trilnaald het beton moet aftrillen. Normaal duurt een trilling een paar seconden. Er mag namelijk geen water bovenkomen. Slechts trillen waardoor er even bubbeltjes boven komen is voldoende om een goede hechting van het materiaal met het wapeningsstaal te bereiken. Tril daarbij om de 30 tot 50 cm om een goed resultaat te bereiken (afhankelijk van de toegepaste trilnaald diameter). Om deze arbeidsintensieve handeling over te slaan is in Japan het zelfverdichtende beton uitgevonden.

Wat is zelfverdichtend beton?

De naam zegt het al. Doordat het beton lucht er zelf uitwerkt hoeft een trilnaald niet meer te worden gebruikt. Zodra het beton wordt gestort heeft het de eigenschap om een goede verdeling van de stenen in het beton te verkrijgen. Daarnaast vult het vrij gemakkelijk alle hoeken en gaten op, omdat het beton hoge vloeibaarheid heeft. Bijkomend voordeel is dat het beton zodanig is gemaakt dat er geen schifting ontstaan van het mengsel. De zwaardere elementen blijven in goede verhouding en zakken dus niet af. Het voorkomt ontmenging. Het zelfverdichtende beton heeft zeer gunstige voorwaarden, waarmee complexe vormen en hoge wapeningsdichtheid kan worden afgestort. Grote voordeel is dat men zekerheid heeft dat alles goed wordt gedicht met beton, waarnaast aftrillen overbodig is. Voor alsnog wordt vijftien procent van het gestorte beton in Europa uitgevoerd met zelfverdichtend beton, voornamelijk bij civiele en utiliteitsbouw.

Lees verder

• Hoeveel wapening (wapeningspercentage) mag er in beton?
• Druksterkte van beton: hoeveel kan beton aan druk opnemen?
• Ontwerpberekening betonwapening volgens GTB tabellen
• Wapeningsstaal mag er roestig uitzien
• Noodzaak controle scheurvorming beton