Vonkvrij gereedschap

Beveiliging volgens ATEX (ATmosphere EXplosible) betreft de veiligheid van personen die in ruimten werken met gevaar voor brand en explosies. Sinds 1 juli 2003 mogen alleen bedrijfsmiddelen worden gebruikt in explosie gevaarlijke omgevingen die aan de ATEX richtlijnen voldoen, waaronder vonkvrij gereedschap.

Potentieel explosieve ruimten

Alle ruimten waar zich potentieel brandbare en explosieve materialen kunnen bevinden dient volgens ATEX richtlijnen gewerkt te worden met vonkvrij gereedschap. Deze ruimten bevinden zich o.a. in:

Munitie- wapen- en vuurwerkmagazijnen
Farmaceutische industrie
Chemische industrie
Petrochemische industrie
Olietankers
Opslagtanks, tanktransport
Tanks reinigen
Offshore
Gas en elektriciteitswerken
Brandweer
Lakspuiterij en verfindustrie

Vonkvrij gereedschap

Vonkvrij gereedschap is vervaardigd van de non-ferro legeringen zoals aluminiumbrons, berylliumkoper en titaanlegeringen die als eigenschap hebben dat ze:

geen vonken veroorzaken
magnetische apparatuur niet magnetisch verstoren
corrosiebestendig zijn

Aluminiumbrons

Aluminiumbrons is de goedkoopste en gemakkelijkst te verspanen van de vonkvrije metalen, maar niet honderd procent antimagnetisch, dus minder geschikt voor het werken bij en aan apparatuur dat werkt op bases van magnetisme, zoals de afdeling magnetische resonantie (MRI) in ziekenhuizen

Chemische samenstelling aluminiumbrons

Alumium %	Nikkel %	IJzer %	Mangaan %	Koper %
9,0-10,0	4,0-5,0	4,0-5,0	0,8-2,5	Balans

Fysische/mechanische eigenschappen aluminiumbrons

Treksterkte N/mm2	Hardheid HRC	Specifiek gewicht g/cm3	Magnetisch	Elektrisch geleidingsvermogen S/m
700-740	25-32	7,5	1.348	0,42463

Berylliumkoper

Vonkvrij gereedschap van Berylliumkoper wordt het meest gebruikt. Het is honderd procent antimagnetisch en vonkvrij echter duurder en moeilijker te bewerken dan aluminiumbrons.

Chemische samenstelling beriliumkoper

Beryllium %	Nikkel+Cobalt %	Andere elementen %	Koper %
1,8-2,0	0,2-0,8	0,5 max.	balans

Fysische/mechanische eigenschappen beriliumkoper

Treksterkte N/mm2	Hardheid HRC	Specifiek gewicht g/cm3	Magnetisch	Elektrisch geleidingsvermogen S/m
800-940	35-42	gemiddeld 8,5	1.0004	0,5308

De titaanlegering 6AI-4V

Sterke roestvaste zuurbestendige antimagnetische licht gewicht legering. Het is een moeilijk te bewerken relatief dure legering. Het titanium gereedschap kan ook gehuurd worden voor een bepaald project. Het titanium gereedschap wordt toegepast daar waar de hoogste eisen worden gesteld aan vonkvrij en antimagnetisch gereedschap zoals in de volgende omgevingen:

Ruimtevaart
Krijgsmacht
Luchtvaart
Atoomindustrie
Krachtcentrales algemeen
Aanwezigheid van magneetvelden
Ziekenhuis magnetische apparatuur (MRI)

Chemische samenstelling Titaanlegering TI 6AL-4V

Vanadium %	Aluminium %	Andere elementen %	Titaan %
3,5-4,5	5,5-6,8	<1%	Balans

Fysische/mechanische eigenschappen titaanlegering Ti6Ak-4V

Treksterkte N/mm2	Hardheid HRC	Smeltpunt °C
990	30-40	1650

Vonkvrij gereedschap uit voorraad leverbaar

Hamers
Schroevendraaiers
Sleutels
Tangen
Messen
Scharen
Schoppen en scheppen
Beitels
Breekijzers
Bijlen
Vijlen

Vergelijking van vonkvrij gereedschap

Aluminiumbrons, berylliumkoper en titaan 6Al-4V in volgorde van toenemende sterkte, slijtvastheid en corrosievastheid.
Kostprijs verhoudingsgetallen: Aluminiumbrons (1x), Berylliumkoper (2x), Titaan 6Al-4V (4x).

© 2014 - 2022 Custor, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.

Gerelateerde artikelen

Gereedschap en veilig gebruikGereedschap is een voorwerp of is de verzamelnaam van een aantal voorwerpen die als hulpmiddelen kunnen worden gebruikt…

Doe het zelf garageEen auto is vaak een grote kostenpost. Naast brandstof, verzekering en belasting betaalt u waarschijnlijk ook voor het o…

Houtsnijden, een introductieHoutsnijden is een techniek die je thuis kunt doen. Je hebt er wel speciaal gereedschap voor nodig. Het is niet heel erg…

Goed tuingereedschap vraagt onderhoudGoed onderhoud is een eerste vereiste voor tuingereedschap. Niet alleen werkt het prettiger in de tuin met een propere s…

Cortenstaal: Eigenschappen en toepassingenCortenstaal gaat zo'n acht keer langer mee dan de gangbare constructie(koolstof)staal. De sterkte is vergelijkbaar met d…

Het aantonen van zilverZilver is een glanzend, niet magnetisch, zacht buigbaar metaal. Voorwerpen van zilver worden na verloop van tijd donker…

Bronnen en referenties

http://www.eriks.be/producten-diensten/gereedschappen/gepersonaliseerd-vonkvrij-gereedschap.html
http://www.techniplus.nl/images/kstools/pdf/Kap7_Gesamt_NL.pdf
http://eriks.nl/documentatie/gereedschappen/handgereedschappen/rx-vonkvrij-gereedschap.pdf
http://www.mijngereedschapshop.nl/ons-assortiment.html (foto)
http://www.vonkvrijgereedschap.nl/ (foto)
http://www.egamaster.com/en/non-magnetic-titanium-tools.html?gclid=CP-nnIi84L4CFbShtAod-i4ANw

Reactie

Hans, 19-01-2016
Is een smartphone vonkvrij?. M.a.w. kun je een smartphone als camera gebruiken op de plaatsen waar je normaal met vonkvrij gereedschap moet werken en/of waar explosiegevaar bestaat. Of moet je daar perse een gecertificeerde fotocamera voor gebruiken? Reactie infoteur, 08-02-2016
Hans,
Hans,
Dit is een moeilijke vraag. Ik zou bij explosiegevaar altijd contact opnemen met een ter zake kundige veiligheidsinstantie. Of een smartphone vonkvrij is, is geen vraag voor een metallurg maar voor een elektronica expert en ook die zal voorzichtig zijn met het antwoord.
M.Vr.Gr.
Custor

Custor (173 artikelen)
Gepubliceerd: 05-06-2014
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Techniek
Bronnen en referenties: 6

Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.