De schaar als handige uitvinding van de Romeinen

Veel voorwerpen worden dagelijks door ons gebruikt. Vaak weten wij de achterliggende techniek noch de techniek van deze voorwerpen. Zo ook van de schaar, een Romeinse uitvinding, die voor ons zo standaard is om te gebruiken, dat we geen aandacht besteden aan de geschiedenis ervan. Door de uitvinding van de hefboom, waar ook de schaar gebruik van maakt, is het voor ons zo makkelijk het voorwerp te hanteren, dat het lange nadenken over de achterliggende wetenschap niet van toepassing is.

De werking van een schaar

Voor de werking is goed nagedacht. Zo bevat een schaar twee scherpe mesbladen, die zich door een schuifbeweging over elkaar heen bewegen. Door de schuifspanning die erop staat, dat wil zeggen de druk die op de twee bladen staat, schuiven de mesbladen niet van elkaar af zodat het materiaal dat zich er tussenin bevindt niet kan verplaatsen noch ertussenuit kan glippen.

Gebruik

Het gebruik van een schaar hangt helemaal af van de hefboom. De hefboom zorgt ervoor dat men met de hand de twee mesbladen gelijktijdig op en neer kan bewegen, zodat de schaar zijn functionaliteit krijgt. Doordat een schaar vaak bestaat uit een tang constructie, of uitgevoerd met 2 gaten voor de vingers, kan het makkelijk in gebruik genomen worden. Aangezien linkshandige mensen automatisch de bladen van de schaar uit elkaar drukken, zijn er voor hen aangepaste scharen ontwikkeld.

De geschiedenis van de schaar

In het oude Europa van rond de 500 voor Christus, werd de schaar gebruikt in de textiel nijverheid, als werktuig en hulpstuk bij het verwerken van de stoffen. Vooral de Romeinen maakten veelvoudig gebruik van het instrument.

Alhoewel de constructie van de Romeinse scharen destijds wel verschilde met de constructie zoals wij die nu kennen, namelijk dat de uiteinden met elkaar verbonden waren wat de mesbladen bijeen hield in plaats van een schroef in het midden zoals wij het nu hebben, was het wel even functioneel. De constructie van de scharen zoals bij ons bekend is, was pas ontwikkeld in de Middeleeuwen.

Soorten scharen

In de loop der jaren, is het aantal soorten scharen sterk toegenomen.

Zo is er bijvoorbeeld de nagelschaar.Dit kleine schaartje heeft als functionaliteit de nagels van de vingers of van de teennagels rond te knippen. Deze schaar is daarvoor geschikt omdat de mesbladen ook rond zijn gevormd.

Dan is er de papierschaar.
De bekendste schaar der scharen. Deze wordt voornamelijk gebruikt voor het knippen van papier. Voor kleine kinderen zijn er ook speciale botte scharen. Deze laten zien dat de mesbladen niet scherp hoeven te zijn om een schaar functioneel te maken. Naast de standaard 'rechte' papier schaar, zijn er ook scharen die gebruikt worden voor decoratieve doeleinden. Een voorbeeld van deze is een kartelschaar.

De kappersschaar heeft mesbladen die erg strak over elkaar heen glijden. Zo kunnen zelfs de kleinste flexibele haartjes worden geknipt. Zoals de naam al zegt, wordt deze schaar voornamelijk gebruikt voor kappersdoeleinden.

De stofschaar heeft als doeleinde het doorknippen van stoffen. Doordat de handvatten asymmetrisch zijn gevormd, kan de schaar makkelijk onder grote stukken stof door.

De verbandschaar wordt vooral gebruikt voor het doorknippen van verband dat zich nog bevindt aan het lichaam van de patiënt. Door de botte punt van de schaar, wordt er voorkomen dat de patiënt niet wordt verwond bij het doorknippen van het verband.

De snoeischaar wordt, zoals al duidelijk is uit de naam, gebruikt om planten te snoeien. Deze schaar heeft geen gaten waardoor de vingers kunnen, maar is zeer sterk en heeft handvatten waarmee de mesbladen zich over elkaar kunnen bewegen.

De heggenschaar wordt gebruikt om bladeren van een heg mee af te knippen. Door de grootte van de schaar, is er meer druk op uit te oefenen.

Daarnaast is er ook nog een blikschaar. Zoals de naam al prijsgeeft, wordt deze schaar gebruikt voor het doorknippen van blik of ander dun metaal.

Vervolgens is er de tapijtschaar. Een zeer sterke schaar voor het knippen van tapijt.

Een hydraulische schaar wordt gebruikt bij reddingsacties. Bijvoorbeeld bij het klem zitten van een slachtoffer in een auto na een ongeluk.

Tot slot is er een knipschaar. Deze schaar is de enige mechanische, en wordt gebruikt om stalen en andere soorten platen mee door te knippen.

Naast deze soorten scharen, denkt men dat tangen en andere soorten gereedschap die voorwerpen door kunnen 'knippen', ook tot de scharen behoren. Dit is echter niet het geval, aangezien deze voorwerpen niet functioneren naar het principe van een schaar. Scharen hebben namelijk als eigenschap dat de mesbladen over elkaar heen wrijven. Tangen en andere voorwerpen, knippen niet op deze methode.

Een schaar is een onmisbaar gereedschap in het dagelijks leven.