Onderdelen RWA: Rookschermen en Rookluiken

Dit artikel bevat informatie over de toepassing van van rookschermen en rookluiken bij een rook- en warmteafvoersysteem. Rookluiken worden uitgebreid besproken en rookschermen beknopt.

Rookluiken

Rookluiken moeten opengaan voordat de brand volledig ontwikkeld is. De afgevoerde lucht/rook is steeds gelijk aan de aangevoerde hoeveelheid lucht. De rooklaag blijft door de afvoer van onverbrande rookgassen beperkt, kan hierdoor minder warmte aan de brandhaard toevoegen (minder snelle brand) en ook in het geval van irriterende rookgassen blijft evacuatie mogelijk.

Invloeden op rookbeweging:

  • schoorsteeneffect: hierdoor gaat de warme rook van een brand naar boven stromen,
  • thermiek: opwaartse thermische kracht, wordt vaak versterkt door het schoorsteeneffect,
  • expansie: door de stijging van temperatuur gaan de gassen in de lucht uitzetten; in een ruimte zonder openingen (RWA) kan de druk opbouwen, met eventueel een ‘backdraft’ (= plotse verbranding van onvolledig verbrande gassen door aanvoer van zuurstof) tot gevolg,
  • wind,
  • gedwongen ventilatie: om verspreiding van rook door HVAC-installaties doorheen het gebouw te voorkomen, moeten na detectie van rook of brand de ventilatoren afgezet worden, ofwel anders gaan werken (rookafvoer realiseren),
  • zuigereffect van liften: na detectie van rook of brand, worden de liften best buiten werking gesteld.

Verluchtingsmogelijkheden

Hoog raam/gevelrooster: de rook stroomt bovenaan de opening naar buiten, onderaan wordt lucht naar binnen geventileerd. Ertussen ligt de neutrale laag, waar v = 0.

Dakverluchting/raamverluchting: de gassen stromen bovenaan naar buiten en de lucht via het raam naar binnen. De neutrale laag verplaatst zich naar boven, zodat in de evacuatieruimte meer zuurstof aanwezig is en minder rook.

Plaatsing:

  • op het hoogste punt,
  • max. 20 m uiteen,
  • 1/400 m²,
  • Lengte van de opening < 3 m en < rookgasdikte.

Trappenhuizen:

Elk trappenhuis moet voorzien worden van ventilatie. De rookafvoer uit een trappenhuis gebeurt door ventilatie d.m.v. een rookluik (+ 1 m²) dat in het dak bovenaan het trappenhuis wordt geplaatst.

Bediening

Handmatige bediening

Handmatige bediening wordt in trappenhuizen gebruikt als RWA. Op evacuatieniveau wordt een bediening van het rookluik geplaatst, zodat dit door de brandweer of door een persoon die vertrouwd is met het gebouw kan open gezet worden om evacuatie te laten doorgaan. De bediening gebeurt best vanuit een apart ruimte op evacuatieniveau, met een REI 60 min (1 h).

Automatische bediening

Automatische bediening (door detectiesysteem of ingebouwde smeltzekering) van rookluiken is doeltreffender en wordt vooral voor hoge gebouwen gebruikt. Zodra de detectoren rook vaststellen, opent het systeem de rookluiken in het dak, en de aanvoerroosters in de gevel of het dak. De rooklaag wordt slecht langzaam dikker en door de opmenging onderaan van koudere lucht, blijft ook de temperatuur van de rooklaag aanvaardbaar (°C?). Wel moet de luchtstroom berekend worden zodat de rooktemperatuur niet te laag wordt, want dan zakt deze naar het evacuatieniveau!

Mechanische ventilatie

Een overdruk- of onderdruksysteem kan hiervoor een oplossing bieden, wel moet de kracht nodig om een deur te openen kleiner blijven dan 100N. Dit stemt overeen met een maximaal drukverschil tussen compartiment en gesloten deur naar trappenhuis van 50 Pa.

Formule:

P = 2 (100 - Fdc )( Bd - d)
DS x Bd

Waarbij:

  • P: Max. druk op de deur (tegen de draairichting in),
  • Fdc: kracht tegen deur (tegen de draairichting in),
  • d: afstand van zijde deur tot deurkruk,
  • Bd: breedte van de deur,
  • DS: oppervlakte van de deur.

Belangrijk is de luchtdichtheid van het trappenhuis of compartiment waar overdruk of onderdruk wordt toegepast (dit is vaak onvoldoende voor een effectief overdruk- of onderdruksysteem).

De ventilatoren worden gelijkmatig over het rookcompartiment verdeeld. De bekabeling en leidingen doorheen het compartiment van de automatische systemen moet een EI 120 min (2 h) hebben of een schacht met dezelfde EI.

Evacuatie:

Aanvoer van lucht in de evacuatieweg:

  • min. 1m³/s,
  • en min. 10 hernieuwingen per uur,
  • het aanvoerrooster wordt beschermd door brandklep (E 2h, I ½ h) die enkel in geval van brand geopend wordt.

Afvoer van lucht uit de evacuatieweg:

  • afzuigventilator, blijvende werking min. 300°C,
  • brandkleppen (E 2h, I ½ h) op elke verdieping die opengaan in geval van brand, enkel op niveau van brand,
  • afstand afvoerroosters: rechtlijnig: 10 m, anders 7 m.

Evacuatiewegen:

Om afvoer van rook te realiseren hebben we luchtaanvoer nodig. Dit kan d.m.v. roosters in de gevel of andere openingen in parallel of in serie. Een combinatie van beide is ook mogelijk.

Om te vermijden dat koude lucht met de rook door de opening in het dak verdwijnt, moet de rooklaag voldoende dik zijn. Dit is moeilijk te voorspellen en controleren, maar men kan ervoor zorgen dat er meerdere openingen zijn met kleinere afmetingen.

Als mensen niet vertrouwd zijn met het gebouw, moet:
  • de basis van de rooklaag > 2,1 m boven de vloer,
  • de straling van de rooklaag moet < 185°C,
  • CO < 15000 ppm,
  • de zichtbaarheid > 8m.

Voor brandbestrijding (mensen vertrouwd met het gebouw) moet:
  • de basis van de rooklaag > 1,5 m boven de vloer,
  • de straling van de rooklaag moet < 260°C,
  • CO < 15000 ppm.

Rookschermen

Een rookscherm belet de verspreiding van rookgassen door ‘ceiling jet’ naar andere compartimenten. In combinatie met een afvoer van rook door rookluiken kan de evacuatie lange tijd gewaarborgd blijven. Men neemt de hoogte van het rookscherm gelijk aan de rookgasdikte, die bepaald wordt door de neutrale laag.

Rookschermen kunnen zowel schermen met een EI zijn, als constructieve elementen (bv. Balken). De elementen moeten wel tegen hoge temperaturen kunnen en mogen niet ontvlambaar zijn. Luchtaanvoer naar de brand onder het rookscherm moet mogelijk blijven om ‘backdraft’ door onverbrande pyrolysegassen te vermijden.De dikte van de rooklaag is algemeen 5 à 12% van de hoogte H tussen de brandhaard en het plafond. De hoogte van het rookscherm is navenant te berekenen.

Materiaal:

  • los in de ruimte hangend: glasweefsel doek met PU coating op staalverzinkte buis Ø 78 mm gerold, max. afrolhoogte = 6 m (kan hoger door verschillende schermen te koppelen), 600 °C tot 30 minuten, 400 °C tot 60 minuten, 250 °C continu;
  • in geleidingsysteem: met metaaldraad geweven glasvezeldoek voorzien van een polymeer coating, ca. 0,56 mm dik, 660 gr/m2, bestendigheid 270 tot 1000 °C.
© 2007 - 2024 Saskiagabriel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Rookmelders en andere brandbeveiliging verplicht stellenIn ieder huis zouden rookmelders moeten zitten of een andere vorm van brandpreventie. De kans op brand in uw woonhuis is…
Platte daken en hun brandgevaarPlatte daken van vóór 1980 zijn vaak uitgevoerd in hout. Dat levert gevaar op voor snel overslaan van brand van het ene…
Ontstaan van de stedenOntstaan van de stedenOnder een dorp of stad moet een plaats worden verstaan waar mensen wonen die zich in tegenstelling tot het platteland ni…
Welke werken aan 6% (i.p.v. 21%) btw tarief (BE)Welke werken aan 6% (i.p.v. 21%) btw tarief (BE)Het is duidelijk dat de Belgische overheid niet meer zo vrijgevig sinds de crisistijd. Een aantal renovatiewerken vallen…

Tijd (aaneenschakeling van momenten)Tijd is een aaneenschakeling van momenten. Het kan met verschillende instrumenten zoals horloges, klokken en zonnewijzer…
Satelliet (voorwerpen rond een planeet)Satelliet (voorwerpen rond een planeet)Alle voorwerpen die rond een planeet zweven zijn satellieten. Satellieten die door mensen gemaakt zijn worden kunstmanen…
Saskiagabriel (1 artikelen)
Gepubliceerd: 01-03-2007
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Techniek
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.