Glas, de geschiedenis en het (her)gebruik ervan

Glas is hard en is bestand tegen warmte en tegen hitte. Glas wordt voor van alles gebruikt. We drinken eruit, we beschermen ons huis ermee tegen de kou en de regen, er worden mooie dingen van gemaakt om in huis neer te zetten en we verlichten er ons huis mee. Ook wordt glas gebruikt als verpakkingsmateriaal. Glas neemt geen geur- of smaakstoffen aan. In glazen potten of flessen kan men duidelijk zien wat er in zit en deze potten of flessen kunnen luchtdicht worden afgesloten.

Grondstoffen van glas

Glas wordt gemaakt van slechts drie bestanddelen: kalk, zand en soda. Deze grondstoffen worden afgewogen en gemengd bewaard in voorraadschuren en -bunkers.

Geschiedenis

Feniciërs

Er zijn al vondsten gedaan uit de prehistorie, die stukken glas bevatten. Gekleurd glas. Rond 5000 voor christus konden de Egyptenaren het al maken. Ook was er sprake van glas in Irak, Griekenland, China en Oost-Europa.

De echte uitvinders ervan zijn de Feniciërs, die rond het jaar 50 voor christus voor het eerst gingen glasblazen. Hun kooplieden verspreidden het glas in de landen rond de Middellandse Zee. Zij ontdekten ook dat door toevoeging van metaaloxiden het glas verschillende kleuren kon krijgen.

Romeinen

Rond 300 na christus maakten de Romeinen al glazen ramen. Glas is GLESUM in het latijn.Er wordt van keizer Nero gezegd dat hij een speciale glazen serre had voor zijn tropische planten.

Murano

Begin dertiende eeuw werd het glas weer intensief gemaakt, door de Italianen. Met name op het eilandje Murano, bij Venetië, waar de glasblazers heden ten dage nog steeds een trekpleister zijn voor de toeristen.In de dertiende eeuw werden de Venetiaanse glasblazers gedwongen te verhuizen naar de eilandjes van Murano, omdat het vele gebruik van vuur gevaarlijk zou zijn voor de stad Venetië. Er kwam ook een glasblazersgilde en men werd verplicht de geheimen van de Romeinse techniek van het glasblazen geheim te houden. Eigenlijk waren de glasblazers een soort gevangenen. Murano staat bekend om het veelvuldig gebruik van gekleurd glas, veel kleuren door en met elkaar. Al voor de zestiende eeuw kon men daar emailleschilderen, graveren en vergulden.

Nederland

In Nederland is er pas sprake van glas rond het jaar 1000. Het werd slechts in kerken gebruikt. In de dertiende eeuw werden de ramen groter en kon men ook glas in lood maken. Nog steeds alleen maar in kerken. In de veertiende eeuw werden ook landhuizen en raadhuizen gebouwd met glazen ramen. Eind 19de, begin 20ste eeuw, met de industrialisatie, kon men mechanisch glas maken. De oppervlakten ervan werden steeds groter.

Glas wordt niet afgebroken

Glas wordt wel vaak gebroken, maar niet afgebroken door de natuur. Glas van eeuwen geleden is door archeologen in de grond gevonden. Glas wordt tegenwoordig hergebruikt. Statiegeldflessen worden vele keren hergebruikt nadat ze worden schoongemaakt in de fabriek. Na verloop van tijd wordt het glas van de flessen gebroken en gesmolten om opnieuw tot fles gevormd te worden.
Dat gebeurt ook met de flessen en potten waar geen statiegeld op zit.

Minder energie, milieubewust

Op twee manieren sparen we energie als we glas hergebruiken

• Het bestaande glas wordt gesmolten, er is dus geen afvalberg
• Het proces van hergebruikt glas tot nieuwe fles of pot maken kost veel minder energie dan nieuw glas maken

Wit en gekleurd glas

Glas wordt gescheiden ingezameld wat betreft de kleur. De reden hiervoor is, dat wit glas slechts gemaakt kan worden van wit glas. De vraag naar wit glas is groot, omdat producten in een doorzichtige pot er veel smakelijker uitzien. Gebruikt groen of bruin glas wordt gefabriceerd tot gekleurd glas.

Hoe worden glazen vormen gemaakt

In hete ovens wordt de grondstof, al gemengd, gloeiend heet gemaakt. Zo heet, dat het vloeibaar wordt. Het vloeibare glas stroomt naar een glasmachine, waar een schaar het vloeibare glas in druppels knipt. De druppels vallen in metalen vormen en worden met perslucht in de gewenste vorm geblazen. De temperatuur wordt langzaam teruggebracht en de flessen of potten koelen af. Dan worden ze gecontroleerd. Op pallets worden ze dan verpakt naar fabrieken getransporteerd om gevuld te worden.

Glasblazen

Mooie siervoorwerpen worden vaak nog door een echte glasblazer gemaakt. Door een lange pijp blaast de glasblazer lucht in een grote druppel vloeibaar glas. Die lange pijp is nodig omdat de blazer anders last zou hebben van de grote hitte. Door draaien met de pijp, opnieuw blazen en samensmelten van verschillende vormen en kleuren kan de glasblazer de gewenste vorm krijgen.

Knikkers maken

Ook knikkers worden veelal van glas gemaakt. Vloeibaar glas wordt, in stukjes geknipt, in metalen bakjes gedeponeerd. De mooie kleuren krijgen knikkers door kleurstaafjes die in de druppel worden verwerkt. Een machine brengt de bakjes aan het trillen. Daardoor krijgt de knikker zijn mooie ronde vorm.