Betekent een regenboog het einde van een storm?

Een regenboog heeft iedereen ondertussen wel een keer mogen aanschouwen. Het verschijnt hoog aan de horizon en kan soms wel enkele minuten aanhouden. Een regenboog wordt gezien als een positief teken. Vaak na een dag van regen en storm mag een regenboog het begin van een zonnige dag aangeven. Maar is dat wel zo? Is er altijd eerst een storm nodig voor een regenboog ontstaat? Ook komen regenbogen niet de hele dag voor, maar waar heeft dat precies mee te maken?

Betekent een regenboog het einde van een storm?

Het antwoord vereist enig begrip van hoe regenbogen zich vormen en van het ontstaan van bepaalde weer patronen. Een regenboog is een natuurlijk verschijnsel dat wordt veroorzaakt wordt door licht dat gebogen wordt n in een proces genaamd straalbreking. Dit gebeurt wanneer licht van het ene medium, zoals lucht, in een ander medium, zoals water, wordt onderworpen aan buiging. De mate van buiging (straalbreking) hangt af van de brekingsindex van het medium en de hoek die het licht maakt tussen de twee mediums (vaak lucht en water). Hoe groter de hoek van het licht maakt met het oppervlak, hoe groter het buigen. Deze straalbreking zorgt ervoor dat wij verschillende kleuren zien.

Lichtbreking

Wanneer een lichtstraal van de ene medium naar de andere gaat zullen de verschillende kleuren breken onder verschillende hoeken, omdat de brekingsindices enkele graden verschillen met verschillende frequenties van licht. Hierdoor wordt het licht te onderscheiden in zijn kleurcomponenten. Dit is ook wat er gebeurt in een prisma. Wanneer licht een oppervlak ontmoet tussen twee mediums,wordt het onderworpen aan reflectie. In het geval van lucht en water, is de reflectie van het licht dat via de lucht water tegenkomt zeer zwak, maar omgekeerd heeft licht dat via het water lucht tegenkomt een veel sterkere reflectie.

Zonlicht bevat bijna alle frequenties, de enige uitzonderingen zijn de frequenties die geabsorbeerd worden door de atmosfeer van de zon en de atmosfeer van de aarde. Deze ontbrekende frequenties kunnen alleen via een vergrootglas gezien worden en zijn ook niet zichtbaar in een regenboog. Ze komen voor bij zeer uitvergrote versies van regenbogen en zullen opgaan in de zichtbare frequenties.

Het ontstaan van een storm en een regenboog

In een wolk treed licht in water dat een rond oppervlak geeft. Het licht scheidt zich hierdoor in componenten. Aan de achterkant van het water van de wolk zal een groot percentage van het licht reflecteren. De kleuren kruisen elkaar, vanwege de kromming van het oppervlak, in tegengestelde richting van boven naar beneden. Sommige licht verlaat het water in de atmosfeer aan de voorzijde van de water componenten. Omdat verschillende kleuren de uitgang vinden vanuit verschillende plaatsen, zullen de stralen niet in één straal scheiden, maar blijven scheiden in verschillende frequenties (kleuren) licht. Dit is dus wat een regenboog veroorzaakt. In een dubbele regenboog ondergaat het licht twee interne reflecties, het omkeren van de straling gebeurd twee keer. Dit is de reden waarom een secundaire regenboog kleuren zal hebben in de omgekeerde volgorde van de kleuren van de primaire regenboog.

Om een regenboog te kunnen zien met de mens en de zon aan dezelfde kant van de wolk staan. De zon moet aan de achterkant van de mens staan. Dus met de zon in je rug en regenwolken in je uitzicht maakt de kans op een regenboog aanzienlijk groot.

Stormen vergroten de kans op een regenboog

Veel stormen treden op als gevolg van thermische verwarming. Dit is voornamelijk 's middags een fenomeen, wanneer de zon in het westen staat. Andere stormen worden geassocieerd met frontale bewegingen. Weer andere stormen ontstaan wanneer lucht over heuvels of door bergen is gedwongen. Wanneer lucht beweegt vanuit de evenaar vormt dit straalstromen die bewegen vanaf west naar oost, meestal een op elke halfrond. Deze straalstromen regelen het weer over een groot deel van de bewoonde delen van de planeet en zorgt dat het weer bewegingen maakt van west naar oost.

Omdat er in de middag meer kans is op een storm, is de ondergaande zon waarschijnlijk het meest betrokken bij het ontstaan van regenbogen. Meestal zijn er te weinig stormen in de ochtend voor de opkomende zon het licht kan reflecteren tot een regenboog. In de middag staat de zon in de westelijke hemel en als de beweging van een storm van het westen naar het oosten gaat, zal een regenboog wel degelijke optreden na de storm. Kan het voorkomen voordat een storm begint? Het is mogelijk, maar dit is een veel zeldzamer verschijnsel en zal dan te maken hebben met de ochtenddauw of andere lichtbeek-verschijnselen.

Lees verder

• Wat betekent een regenboog? Mythes over de hele wereld
• Het ontstaan van licht en een dubbele regenboog