Oudejaarsweer door de jaren heen

Je hoeft maar even te googlen om artikelen te vinden omtrent ons kerstweer. Krijgen we een witte kerst of niet? Hoe vaak konden we sleeën met kerst en aan welke voorwaarden moet een witte kerst voldoen? Niemand heeft het ooit over het weer met Oudejaarsdag. Ook heel belangrijk, want op een regenachtige 31 december is het moeilijk vuurwerk afschieten. Vaak wordt het uitzicht op het vuurwerkspektakel om twaalf uur, bovendien bemoeilijkt door mist, ontstaan door kruitdampen. Soms kan deze mist zo dicht worden, dat rijden onverantwoord wordt. Vuurwerkresten in vers gevallen sneeuw zijn moeilijk terug te vinden, maar hoe vaak komt het voor dat er rond de jaarwisseling een vers pak sneeuw valt? En is weleens sprake geweest van extreem weer? De feiten op een rijtje.

Geen 'witte' oudejaarsdag 2015

Eén ding was van te voren met zekerheid te zeggen: sneeuw op oudejaarsdag zouden we in 2015 niet zien. De hele maand december grossierde in extreem hoge temperaturen en hoewel er voor begin januari 2016 kouder weer voorspeld was (een voorspelling, die op 1 januari 2016 alweer grotendeels werd teruggedraaid), bleven de temperaturen op oudejaarsdag onverminderd hoog. Overdag werd het maar liefst 10 graden, met daarbij een stralend zonnetje. De regen die ze voor 's morgens voorspeld hadden, viel niet en de rest van de dag bleef het droog en zonnig. Ook de jaarwisseling zelf verliep vrijwel overal droog, hoewel er op sommige plekken een klein beetje regen viel.

Oudejaarsdag 2016 was kouder dan in 2015

Oudejaarsdag 2016 verliep guur en tamelijk somber. Overdag werd het amper 3 graden en op sommige plekken liet de zon zich de hele dag niet zien. Her en der ontstond bovendien mist, zeker op plekken waar veel vuurwerk werd afgestoken. Tijdens de jaarwisseling zelf was het op sommige plekken zo mistig dat je het vuurwerk niet zag (Barneveld). Op andere plekken was er niets aan de hand (Elburg). Tegen middernacht regende het op sommige plekken licht.

Oudejaarsweer door de jaren heen

Kijken we naar het meest gangbare weer op Oudejaarsdag, dan valt vooral op dat Oudejaarsdag veelal somber verloopt. (Oudejaarsdag 2015 was hierop dus een uitzondering) De zon is over het algemeen weinig te zien. Als we de daggegevens vanaf 1901 tot 2016 raadplegen, blijkt dat we maar liefst 87 keer de zon niet of nauwelijks zagen. Op 45 oudejaarsdagen viel er bovendien regen. Gelukkig niet allemaal om 12 uur, maar toch zijn er (voor de ouderen onder ons) genoeg waterkoude, regenachtige oudejaarsdagen geweest om zich er tenminste eentje te herinneren. Toch, als je alle dagtemperaturen van 1901 tot 2015 bekijkt, valt op dat het procentueel gezien helemaal niet zo koud is op 31 december. Maar liefst 49 keer kwam de temperatuur boven de 6 graden uit, in 2006 werd het zelfs 12,3 graden, het absolute dagrecord voor Oudejaarsdag. Ook de afgelopen oudejaarsdagen van 2011, 2012, 2013 en 2015 verliepen zacht met van tijd tot tijd regen. Middagtemperaturen waren respectievelijk, 10,7, 10,4, 9,0 en 10,5 graden.

Somberheid troef dus. Alleen in 1972, 1973, 1992 en 1996 en daarna pas in 2015 verliep oudejaarsdag nagenoeg geheel onbewolkt. In 2008 kon er volop geschaatst worden bij een middagtemperatuur van -2,8 graden en een zonnetje dat de helft van de dag uitbundig scheen. Vaak gaat zonnig weer op Oudejaarsdag gepaard met vorst, al is vorst geen garantie voor zonnig weer. Van 1901 t/m 2015 kwam het 18 keer voor dat de temperatuur op 31 december niet boven 0 uit kwam. In 1945 werd het in De Bilt precies 0,0 graden.

Sneeuw met Oudejaarsdag

Verse sneeuw op Oudejaarsdag zelf, is vanaf 1901 slechts drie keer gevallen. Dit gebeurde in 1950 (toen er met Sinterklaas ook al sneeuw lag), in 1952 en in 1978. In 1906 en 1940 viel er natte sneeuw of dooide de droge sneeuw die in de nacht was gevallen, overdag weg. Toch heeft er wel vaker dan drie keer sneeuw gelegen op Oudejaarsdag. Vaak viel de sneeuw al eerder en lag ie er nog op 31 december. Deze keren zijn denk ik hooguit op de vingers van twee handen te tellen. Uit onderzoek is gebleken dat het eind december (ook de kerstdagen vallen in deze periode) gemiddeld vaak net iets warmer is, dan half december of begin januari. Dit verklaart wellicht ook waarom er door de jaren heen zo weinig witte kersten (slechts 8!) en witte oudejaarsdagen geweest zijn.

Extreem weer op Oudejaarsdag

Oudejaarsdag 1978 was voor velen een dag om nooit te vergeten. De ouderen onder ons, zullen zich zeker de barre weersomstandigheden herinneren waarin Nederland haast van de ene op de andere dag in verzeild raakte. Op de 30ste werd het overal in Nederland bar koud, begon het hard te waaien en te sneeuwen. Overal ontstonden sneeuwduinen, die er op de 31ste nog steeds lagen. Die dag waren de snelwegen onbegaanbaar door nieuwe sneeuw en harde wind, die plakken sneeuw met kracht tegen de vooruit van de auto kwakte, zodat de chauffeur even niets kon zien. Doordat veel mensen toch op weg waren gegaan naar familie en vrienden, waren er best veel mensen op de been. Velen strandden onderweg, anderen gingen pas op 1 januari weer naar huis, omdat rijden door dit beestenweer ronduit gevaarlijk was.

In 1962 deed zich een soortgelijke situatie voor. Op de 30ste teisterden hevige sneeuwstormen komend vanuit Engeland ons land. Mensen konden hun huizen niet meer uit, hele dorpen raakten geïsoleerd en wegen werden onbegaanbaar omdat ze bedolven raakten onder dikke stuifsneeuw. Door de harde wind ontstonden er sneeuwduinen van soms wel drie meter hoog.
Veel gemeenten moest men zelfs vanuit de lucht bevoorraden. Bij Oosthuizen ontspoorde een trein in een sneeuwberg en honderden onfortuinlijke automobilisten moesten in hun (koude) wagens overnachten, wat onder deze barre omstandigheden echt geen pretje was.

Met recht extreem weer, tijdens twee jaarwisselingen om nooit te vergeten. Dan toch maar liever zacht en somber weer met een beetje regen.