Weer met Valentijnsdag door de jaren heen

14 februari - Valentijnsdag. De dag waarop je je geliefde mag verrassen met een kaartje of een lekker etentje. Waar mensen vroeger anoniem hun Valentijn de liefde verklaarden, gebeurt dit tegenwoordig openlijk. Sinds de jaren negentig is Valentijnsdag bovendien steeds commerciëler geworden. Waar eerder een kaartje volstond, gaan stellen nu een romantisch weekendje weg. Cadeauwinkels en bloemenzaken doen goede zaken met Valentijnsdag. Waar een eeuw geleden slechts een handjevol mensen wist wat Valentijnsdag was, is het nu voor velen een feestdag. Helaas is het in februari vaak nog te koud om een terrasje te pakken, al is het rond Valentijnsdag over het algemeen een stuk zonniger dan op oudejaarsdag. De dagen lengen alweer en de lente is in aantocht. Toch kan het op 14 februari nog gemeen koud zijn. Tijd om het weer op Valentijnsdag eens onder de loep te nemen. Wat voor weer werd het op Valentijnsdag 2016 en hoe was het weer de afgelopen jaren op 14 februari?

Afwisselend weer

Als je alle Valentijnsdagen sinds 1901 bekijkt, kun je niet anders dan concluderen dat we door de jaren heen nogal afwisselend weer gehad hebben met barre uitschieters. In 1956 was de hele februarimaand bitterkoud en werd op Valentijnsdag de 11e Elfstedentocht verreden.
Het weer op 14 februari 1979 zal velen nog lang heugen. Met harde wind en stuifsneeuw was het bar en boos buiten. Veel afspraakjes moesten worden afgezegd omdat mensen vanwege de barre weersomstandigheden beter thuis konden blijven.

Warmte, kou en winterse ongemakken

De hoogste valentijnstemperatuur werd in 1998 gemeten. Toen werd het 15,2 graden in De Bilt. Dit was de enige keer sinds de weermetingen in 1901 begonnen, dat de temperatuur op Valentijnsdag boven de 15 graden uitkwam. Negen keer werd het warmer dan 10 graden en vijfenvijftig keer warmer dan 6 graden.
Koud was het ook regelmatig. Zo raakte het treinverkeer in 2013 ontregeld omdat er op de avond van Valentijnsdag sneeuw viel. In 2016 zagen mensen in een strook van Zuid Drenthe tot aan de Veluwe, bij het opstaan een witte wereld. Sneeuw op 14 februari komt frequenter voor dan sneeuw met kerst. Sinds 1901 viel er (landelijke gezien) op maar liefst acht Valentijnsdagen sneeuw van betekenis, die ook bleef liggen. Soms lag er al sneeuw die eerder was gevallen. Zestien keer kwam de temperatuur overdag niet boven de 0 graden uit en echt koud was het in 1929 toen de temperatuur 's nachts tot - 18,9 graden daalde.

Soms somber, ook zonnig

De laatste tien jaar hebben we op Valentijnsdag weinig zon gezien. 2009 was de enige uitzondering met 7,7 uur zon. Toch viel er niet al te vaak regen. Slechts 26 keer in de afgelopen 116 jaar en dat waren vaak niet eens grote hoeveelheden. (In 2016 viel er op sommige plekken eerst ook sneeuw, die later overging in regen). Drieëndertig Valentijnsdagen waren dan ook zonnig met meer dan 4 uur zon per dag. 1994 was het zonnigst met 9,0 zon.

Een opmerkelijk feitje

Maar liefst drie keer gebeurde het, dat het in De Bilt precies 0,0 graden werd op Valentijnsdag. Dit was in 1986, 1993 en 1923.
In 1993 en 1923 viel daarbij ook 0,0 mm regen en scheen de zon overdag 0,0 uren. Kortom, drie keer 0. Iets wat zeker uniek is te noemen, omdat dit door de zeer nauwkeurige weermetingen van tegenwoordig, niet vaak voorkomt.

Valentijnsdag 1956 - de 11e Elfstedentocht

Februari 1956 was een bitterkoude maand. De Bilt noteerde de koudste februari sinds 1901. Een Elfstedentocht was een logisch gevolg. Hij werd op 14 februari gehouden. Met een minimumtemperatuur van - 14,5 graden, een middagtemperatuur van - 2,5 graden, vrij veel wind, geen zon en nu en dan een sneeuwbui, waren de weersomstandigheden niet bepaald vriendelijk. Een kopgroep van vijf personen maakte zich los uit het peloton en besloot gezamenlijk te finishen. Jeen Nauta, Anton Verhoeven, Jan van der Hoorn, Aad de Koning en Maus Wijnhout gaven elkaar de hand en gingen met zijn vijven tegelijk de eindstreep over. Ze werden gediskwalificeerd, maar ook de zesde man, Jeen v.d. Berg die twee minuten later finishte, kreeg geen medaille en werd niet tot winnaar uitgeroepen. Deze Elfstedentocht ging de geschiedenis in als 'Tocht zonder winnaars'.

Het barre Valentijnsweer van 1979

14 februari 1979 is voor menigeen een dag geworden, die in het geheugen gegrift staat. Niet omdat hem op Valentijnsdag de liefde verklaard werd, maar vanwege het barre weer. Een harde noordoostenwind voerde sneeuw met zich mee. Omdat het zo hard waaide viel de sneeuw niet gelijkmatig, maar ontstonden er overal sneeuwduinen. Vooral in Noord-Nederland was het erg. Boven de lijn Amsterdam-Harderwijk-Zwolle was weldra geen verkeer meer mogelijk. Auto's en treinen liepen vast, boerderijen waren soms niet meer te bereiken en sommige mensen moesten noodgedwongen in hun auto overnachten omdat ze letterlijk ingesneeuwd raakten en niet meer thuis konden komen. Anderen durfden de thuisreis niet aan en zagen zich gedwongen om op kantoor of in een hotel te overnachten. Er was geen doorkomen aan.
Op enkele plekken ontstonden sneeuwduinen van maar liefst zeven meter hoog! Een angstige situatie want in vele dorpen in het noorden vielen licht en verwarming uit. Sommigen overleefden een overnachting in hun ingesneeuwde auto niet en overleden door onderkoeling. Bizar dat dit zelfs in Nederland kon gebeuren!

Wat deed het weer in 2015?

Valentijnsdag 2015 is (qua weer) vrij rustig verlopen. Met een temperatuur van 6 tot 8 graden zaten we rond de normale waarde voor de tijd van het jaar. Regen van betekenis is er niet gevallen, al bleef het niet overal helemaal droog. Maar: op momenten dat de zon wel even doorbrak, voelde het uit de wind zelfs lenteachtig aan.

Wat deed het weer in 2016?

Na een herfstachtig begin van februari, werd het rond het midden van de maand iets kouder, met lichte vorst in de nachten. In de nacht naar Valentijnsdag raakte het bewolkt en begon het te regenen. In het midden van het land wist de temperatuur 's nachts tijdens opklaringen nog even onder het vriespunt te dalen, waardoor de regen daar overging in sneeuw, die in eerste instantie ook bleef liggen.
Overdag werd het een graad of vier, maar door de harde oostenwind en striemende 'ijsregen' voelde het (veel) kouder aan. Op plekken waar sneeuw was gevallen, veranderde deze in de loop van de dag in een vieze, natte drap. Geliefden konden dus maar beter romantisch naar de bioscoop gaan in plaats van een boswandeling maken.