IJzel: veilig te voet, per fiets of met de auto bij ijzel

IJzel: veilig te voet, per fiets of met de auto bij ijzel De winterperiode is veelal een frisse, koude en natte periode. De temperaturen kunnen in het winterseizoen fors dalen, waardoor er bij vrieskou ijzelvorming kan ontstaan. IJzel is helemaal geen pretje en op de weg kan ijzel voor levensgevaarlijke omstandigheden zorgen, zowel voor autobestuurders, fietsers of wandelaars. IJzel komt meestal heel onverwacht, waardoor je je er niet goed op kan voorbereiden. Mensen die met de auto op de weg gaan, moeten bij ijzelvorming hun voorzorgen nemen. Wandelaars trekken speciale schoenen aan met extra grip. Fietsers laten hun fiets beter even thuis om ongevallen te voorkomen. Je veilig verplaatsen bij ijzel is een echte kunst maar enkel tips kunnen helpen om ijzelvorming te trotseren.
IJzel zorgt voor gevaarlijke toestanden op de weg. / Bron: Stux, PixabayIJzel zorgt voor gevaarlijke toestanden op de weg. / Bron: Stux, Pixabay

Wat is ijzel en hoe ontstaat het?

IJzel is er meestal na een periode van strenge vorst. Na deze periode van koude wordt het warmer, waardoor de temperatuur in de bovenste luchtlagen warmer wordt. Daarnaast is de grondtemperatuur nog zeer koud. Indien het begint te regenen dan komt het water dat uit de lucht valt, steeds in koudere lucht terecht. De regen zal heel erg afkoelen (rond het vriespunt), waardoor het op de grond zal vastvriezen aan de plaats waar de regendruppel op terechtkomt. Het gevolg is dat er een flinterdun ijslaagje ontstaat dat uiteraard zeer gevaarlijk is. Dit ijslaagje zorgt voor spekgladde wegen. Indien de regen al sneller bevroren is, en dus als ijs op de grond valt, dan spreekt men in het weerjargon over ijsregen. Zelfs een klein beetje motregen is voldoende om een baanvak volledig spiegelglad te maken. Een ijzelperiode duurt in de regel meestal niet langer dan enkele uren. Uitzonderingen echter bevestigen de regel. Dit is maar goed ook want door ijzelvorming kan een volledige regio helemaal lamgelegd worden.

IJzel in Nederland

Nederland werd in het verleden al enkele malen geteisterd door grootschalige ijzelvorming, met grote gevolgen. IJzelvorming was er in 1664 tijdens de hele lange vorstperiode, maar eveneens in 1966 en 1987. Zeer uitzonderlijk echter was de ijzelvorming in januari 2016. In Nederland waren er enorme temperatuurverschillen tussen het noorden en het zuiden van Nederland. In de noordelijke provincies Groningen, Friesland en Drenthe kwam de temperatuur nauwelijks boven het vriespunt, terwijl in het zuiden van Nederland tot 7°C werd geregistreerd. Regenbuien die over Nederland trokken werden in het noorden werkelijk ijsregen met als gevolg een ijslaagje dat steeds dikker werd. In Noord-Nederland werd door het KNMI code rood afgekondigd, wat zeer zeldzaam is. Het weerinstituut waarschuwde voor een zeer gevaarlijke situatie en raadde mensen aan om binnen te blijven als ze niet op de weg moesten zijn. Het openbaar vervoer lag stil, scholen werden gesloten en buiten was het ongezien kalm door de ongeziene ijzelvorming.

5 tips om je veilig te verplaatsen bij ijzelvorming

Het is niet eenvoudig om je te verplaatsen wanneer het geijzeld heeft. IJzel kan voor levensgevaarlijke omstandigheden zorgen en je doet er maar beter aan om enkele voorzorgen te nemen als autobestuurder, fietser of wandelaar.

Automobilisten dienen preventief te handelen bij ijzelvorming. / Bron: ASSY, PixabayAutomobilisten dienen preventief te handelen bij ijzelvorming. / Bron: ASSY, Pixabay
Voorzorgen op de weg met de auto
Indien je met de auto op de weg moet, doe je er goed aan om op veilige afstand van je voorligger te blijven. Als iemand plotseling zou remmen, dan heb je genoeg tijd en afstand om deze manoeuvre op te vangen. Rijd vast en zeker niet te snel en rij hoffelijk. Als autobestuurder doe je er goed aan om af en toe ver vooruit te kijken. Op deze manier kan je perfect inschatten wanneer het verkeer zal vertragen, waardoor jij je rijsnelheid ook onmiddellijk kan aanpassen.

Het is ook algemeen geweten dat bruusk aanzetten met je auto de aanleiding kan zijn van slippartijen. Een mogelijkheid is om te vertrekken in tweede versnelling. Belangrijk is om weinig gas te geven en de koppeling van je wagen heel langzaam te laten opkomen. Rustig sturen en traag rijden in de bochten zijn vanzelfsprekend een aanrader. Indien er geremd moet worden, zorg er dan voor dat je ABS-systeem in werking kan treden. ABS zorgt er namelijk voor dat de wielen van je auto blijven draaien, waardoor je in nood kan blijven sturen.

Een belangrijke tip is ook om winterbanden aan te schaffen. Winterbanden hebben een kortere remweg dan zomerbanden bij ijzel of sneeuwvorming. Een juiste bandenspanning, samen met de aanschaf van winterbanden, is een aanrader. Alertheid op de weg blijft echter steeds nodig.

Tips voor een veilige fietstocht over ijzel

De beste regel is om helemaal niet te fietsen bij ijzel. Toch zijn er mensen die niet anders kunnen en zij doen er goed aan om goede voorzorgen te nemen. Om meer stabiliteit te verkrijgen, kan je je zadel iets lager zetten, zodat je makkelijker met je voeten aan de grond komt. Om meer grip op het wegdek te krijgen kan je je banden wat laten leeglopen. Brede banden en een grof profiel (mountainbike-banden) zijn uiteraard een aanrader. Als fietser moet je rustig fietsen en bruuske bewegingen vermijden. Hou je fiets niet te schuin en hou de weg goed in de gaten. Glinsterende plekken op het wegdek zijn heel vaak ijsplekken waar je beter naast rijdt. In een hogere versnelling rijden moet ervoor zorgen dat je minder snel aan het slippen gaat. Het is eveneens belangrijk om je fiets proper te onderhouden. Fietsdelen zoals een ketting en tandwielen kunnen immers beschadigd geraken door ijzel, sneeuw of gestrooid zout.

Een veilige verplaatsing als voetganger/wandelaar

Te voet wandelen over ijzel is mogelijk. De wandelaar doet er goed aan om goede en speciale schoenen te voorzien om het ijs te trotseren.
  • Spikes: spikes aanbrengen is heel eenvoudig en de goedkoopste oplossing. Het kan je helpen voorkomen om te vallen. De spikes zijn twee ijzeren plaatjes met tanden, die met een elastiek aan de schoen bevestigd worden. De spikes zijn heel universeel en zijn heel snel aan- en uit te trekken. De kostprijs bedraagt ongeveer 10 euro.
  • Snowsteps: snowsteps zijn schoenen vervaardigd uit kunststof. Door de spikes onderaan de snowsteps, heb je een betere grip op de ondergrond. Snowsteps kan je bijvoorbeeld in de webwinkel van ANWB kopen.
  • Schoenen met ingewerkte ijzers: dit is een derde mogelijkheid, naast de spikes en de snowsteps. Het is een hoge schoen met een voering binnenin en aan de buitenkant afgewerkt met waterafstotend materiaal. Gripijzertjes kunnen uitklappen wanneer het nodig zou zijn om over ijzel of sneeuw te wandelen.
© 2016 - 2024 Auteurjr, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Schoenspikes: spikes onder de schoenen gebruiken bij ijzelSchoenspikes: spikes onder de schoenen gebruiken bij ijzelWil je met ijzel de kans op valpartijen op straat tot een minimum beperken dan doe je er goed aan spikes onder de schoen…
Winterbanden voor de fietsWinterbanden voor de fietsWinterbanden voor de fiets worden steeds populairder. Voor auto’s zijn er al lange tijd winterbanden te koop. Winterband…
IJzel en ijsregen is een reden voor code roodIJzel en ijsregen is een reden voor code roodOnderweg naar het noorden van ons land hoor je uit de autoradio dat er code rood is afgegeven voor het noorden van ons l…

Extreme weersomstandigheden tijdens IJzelramp van 1987Extreme weersomstandigheden tijdens IJzelramp van 1987Op 2 maart 1987 werd het noordoosten van ons land getroffen door een ijzelramp waarover nog lang nagepraat zou worden. I…
Hoe natuurijs ontstaat en ‘zweeft’ boven het waterHoe natuurijs ontstaat en ‘zweeft’ boven het waterWanneer het in de winter vriest en je maakt een wandeling, is de kans groot dat je in de sloot of een ondergelopen stuk…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Eelffica, Pixabay
  • Leerwiki.nl, http://www.leerwiki.nl/Wat_is_ijzel, 8 januari 2016
  • Noodweer.be, http://www.noodweer.be/ijzel-zorgt-voor-grote-overlast-noord-nederland/, 8 januari 2016
  • Gezondheid.be, http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=10590, 8 januari 2016
  • Afbeelding bron 1: Stux, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: ASSY, Pixabay
Auteurjr (335 artikelen)
Laatste update: 04-03-2018
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Weer
Bronnen en referenties: 6
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.