Het lymfevaatstelsel

Naast het bloedvatenstelsel kennen we ook nog het lymfevaatstelsel. Lymfe is een uit bloed afkomstig vocht, wat veel lijkt op bloed en bestaat ook uit plasma en cellen, de lymfecellen. Lymfe bevat in vergelijking met bloed een hogere concentratie eiwitten en zorgt voor het vervoer van eiwitten, hormonen en vetten. Lymfe ontstaat in de lymfecapillairen. Dit is de weefselvloeistof die tussen de weefselcellen stroomt en deze cellen draineert. Het zuigt allerlei stoffen uit het weefsel op, zoals bacteriën, virussen, resten van (kanker)cellen en giftige stoffen die niet in de bloedsomloop terecht mogen komen. Het heeft derhalve een controlerende functie.

• Algemeen
• Functies van het lymfestelsel
• Werking van de lymfeklieren
• Drainage

Algemeen

Het lymfvatenstelsel loopt praktisch parallel aan de bloedvaten en is een open systeem. De lymfe begint ergens als een open buisje, lymfecapillair geheten, in het weefselvocht. Deze capillairen vormen samen de grotere lymfevaten. In de aderwand zitten kleppen, zodat het lymfevocht alleen richting de lymfeklieren of knopen kan wegstromen. Desbetreffende lymfeklieren, die in grote getale in het lichaam voorkomen, filteren alle ongewenste elementen weg. De aankomst van bacteriën of resten daarvan prikkelt de witte bloedcellen, die als reactie daarop stoffen vormen welke het afweersysteem activeren. Lymfe dat de bloedbaan heeft verlaten wordt vanuit de extracellulaire ruimte opgezogen door de lymfevaten. Deze vervoeren, middels de lymfeknopen, de lymfe na zuivering weer terug naar de bloedsomloop.

Functies van het lymfestelsel

Deze kunnen onder meer worden onderscheiden in:

• afvoer van overtollig weefselvocht naar het bloed om daar te worden uitgescheiden.
• afweer tegen infecties, door witte bloedlichaampjes die alle antigenen (lichaamsvreemde stoffen) vernietigen
• het voorkomen van auto-immuunziekten

Werking van de lymfeklieren

Lymfeklieren, ook wel lymfeknopen genoemd, kan men onder meer vinden in de hals, de keel en neus (tonsillen) in liezen, borst, buikholte, in oksel en langs de luchtpijp. Ook komen ze voor in de dunne darm, de zogenaamde Peyerse Placques. Midden in een darmvlok bevindt zich een lymfevat, dat chylvat genoemd wordt en vet afvoert. Net als de aderwand hebben lymfevaten kleppen teneinde de lymfe langzaam, omdat het lymfvatenstelsel geen pompwerking heeft, in één richting te laten stromen. Uitsluitend door beweging werkt dit systeem, waarbij er 2x zoveel lymfevocht is als bloed. Er zijn veel minder witte- dan rode bloedlichaampjes, welke laatste zuurstof door het lichaam vervoeren. Alle witte bloedcellen circuleren in het bloed en in alle weefsels van het lichaam en zijn van uitzonderlijk belangrijk. Het lymfe bevat lymfocyten die behoren tot de leukocyten, zoals granulocyten, macrofagen en lymfocyten, die in het beenmerg worden aangemaakt. Deze lymfocyten zijn betrokken bij de afweer. Granulocyten kapselen bacteriën in door van vorm te veranderen, daardoor kunnen ze het bloedvat verlaten.

Tijdens het slapen is het mogelijk dat de lymfestroom in bepaalde gebieden totaal stil valt. Deze stroom kan ook belemmerd worden door storingen in het endocriene systeem en door onjuiste voeding. De lymfevaten van de rechterhelft van het hoofd, de rechterarm, de hals en de borst vloeien uit in de rechter lymfebuis, die op zijn beurt weer uitmondt in de rechtersleutelbeenader.

Drainage

Alle andere vaten uit het resterende deel van het lichaam, dus ook uit beide benen, vloeien uiteindelijk samen in de grotere linkersleutelbeenader, teneinde in de haarvaten wederom uit het bloed te worden gefiltreerd. De milt behoort niet tot het lymfestelsel, maar voert wel een soortgelijke functie uit in het bloedvatensysteem. Onder meer in het beenmerg, de keelholte en ook in de thymus wordt lymfoïde-achtig weefsel gevonden. Behalve deze filtrerende werking beschikken lymfeknopen ook over het vermogen nieuwe lymfecellen te vormen. Bij de blinde darm komen veel lymfeknoopjes voor. Tot het lymfestelsel behoren T- en B- lymfocyten en cytotoxische T-cellen. De drainage begint met de lymfevaten en eindigt in de grote aders. De lever kan eiwitten in het lymfesysteem lekken, waardoor er allerlei allergieën, verkoudheid en/of auto-immuunziekten kunnen ontstaan. Tenslotte wordt de lymfe voortbewogen, niet door een pomp zoals bij het bloed, maar door onder meer:

• de ademhaling en door beweging van het middenrif en spierwerking
• het samentrekken van de spieren, de longen, die een zuigende werking uitoefenen op bloed- en lymfevaten
• door de werking van het hart en de kloppende beweging van de slagaders

Lees verder

• De bloedsomloop en het bloedvatenstelsel