Het mesenterium, van lichaamsonderdeel naar orgaan

Begin januari 2017 is er officieel een nieuw orgaan ontdekt in het menselijk lichaam: het mesenterium. Eeuwenlang dachten wetenschappers dat het mesenterium een onderdeel van het spijsverteringskanaal was maar sinds begin 2017 is het officieel een orgaan in een mensenlichaam. De Ierse onderzoeker professor J. Calvin Coffey deed die ontdekking november 2016 en het mesenterium krijgt nu dezelfde onderzoeksmethoden als alle organen in een mensenlichaam. Wanneer duidelijk is wat de precieze functie is van dit orgaan, kan het misschien ten voordele zijn van mensen met buikklachten.

Update voor het mesenterium

De eerste beschrijving van het mesenterium is uit 1508 door Leonardo da Vinci. Leonardo da Vinci (1452-1519) die we kennen als schilder tijdens de Renaissance uit Italië met zijn beroemde werk de Mona Lisa. Naast schilderen was er een brede belangstelling voor uiteenlopende gebieden. Zijn kennis voor de anatomie van het lichaam van de mens haalde hij uit gestorvenen die hij uit de graven haalde, ontleedde en tekende. Vanaf 1508 is het mesenterium eeuwen als een deel van het geheel benoemd en wordt vanaf 2017 als een afzonderlijk geheel benoemd, als een orgaan. De definitie orgaan is al opgenomen in het medische handboek Gray's Anatomy.

Wat is het mesenterium

Het mesenterium of darmscheil zijn dubbele plooien van het buikvlies (peritoneum) en zitten in de buikholte vastgehecht aan de achterwand. De plooien zijn de ophangbanden die het jejunum (nuchtere darm) en ileum (kronkeldarm welke het laatste deel van de dunne darm is) dragen en vasthechten aan de binnenkant van de onderbuik, zodat alles op zijn plaats blijft. Bekend is dat het mesenterium helpt om ons voedsel te verteren. In het mesenterium liggen bloedvaten, lymfevaten en zenuwen. Bekend bij de medische wetenschap is dat het mesenterium helpt om ons voedsel te verteren. Nu het mesenterium als orgaan is erkend, wordt er meer onderzoek verricht van wat de precieze functie is van het mesenterium. De anatomie van het mesenterium is nu bekend, maar de juiste functie nog niet. De juiste functie kan mensen met buikklachten in de toekomst helpen om minder klachten te hebben.

Onderzoek professor J. Calvin Coffey

Professor J. Calvin Coffey, een onderzoeker van het University Hospital Limerick in Ierland en zijn collega’s, toonden in 2012 al aan dat het mesenterium een compacte structuur heeft in plaats van aparte gefragmenteerde structuren. Het mesenterium is eigenlijk een orgaan. Maar meerder onderzoek was nodig om dit bevestigd te zien krijgen en na vier jaar onderzoek is het sinds begin 2017 een wetenschappelijk feit. Het mesenterium is een apart orgaan. Bestempeld als een ‘nieuw’ orgaan, maar zo oud als Methusalem.

Het mesenterium is een apart orgaan

Een orgaan is een onderdeel in je lichaam met een specifieke functie. Een groep organen die samenwerken ten behoeve van het lichaam of organisme noemen we een orgaanstelsel. Ons lichaam heeft 11 orgaanstelstelsels, namelijk:

• Het ademhalingsstelsel
• Het bloedvatenstelsel
• Het spijsverteringsstelsel of spijsverteringskanaal (maagdarmkanaal);
• Het zenuwstelsel;
• Het voortplantingsstelsel;
• Het skelet;
• De huid;
• Het lymfesysteem;
• De spieren;
• Het hormoonstelsel;
• Het urinestelsel.

Het nieuwe orgaan, het mesenterium hoort bij het orgaanstelsel van de spijsvertering en was hier voor 2017 al een onderdeel van. Het mesenterium is sinds 2017 officieel geen onderdeel meer van het spijsverteringsstelsel maar een zelfstandig orgaan, net als de overige organen die een rol spelen bij het omzetten van ons voedsel in energie en bouwstoffen. Organen als de:

• mond;
• slokdarm;
• maag;
• lever:
• galblaas
• alvleesklier;
• twaalfvingerige darm;
• dunne darm;
• kronkeldarm;
• dikke darm;
• endeldarm.

Onderzoek naar de functie

Het mesenterium als zelfstandig orgaan blijft hetzelfde mesenterium als in het verleden. Wat wel veranderd is, is dat er nu onderzoek gaat komen naar de functie van het mesenterium als orgaan. Het onderzoek van professor J.C.Coffey is gepubliceerd in de Lancet Gastroenterology & Hepatology en in de medische wetenschap als groot nieuws. Het zou kunnen leiden tot nieuwe wetenschap en een beter begrip van de abdominale ziekten (buikziekten).

Nieuwe wetenschap misschien ten gunste van de gezondheid

Professor J.C.Coffey: ”Op dit moment hebben we de anatomie en de structuur van het orgaan bepaald. De volgende stap is de functie bepalen. Zodra je de functie begrijpt kun je dit zien als er iets mis is. Vervolgens kun je ziekte vaststellen en met een behandelplan komen”. Patiënten met abdominale ziekten kunnen voordeel hebben van deze nieuwe wetenschap over het mesenterium en draagt bij aan betere behandeling van mensen.

Ziekten die de wetenschap over de functie van het mesenterium betreft zijn onder meer:

• Morbus Chron. Ontstekingen aan het eind van de dunne darm;
• Colitis Ulceros. Ontsteking aan de dikke darm;
• Diverticulose. Ontstekingen aan de uitstulpingen in de darmwand;
• Kanker;
• Spastische colon. Veelvuldige diarree;
• Chronische diarree.
• Mesenteriale trombose. Dit is als er een bloedstolsel optreedt in een ader binnen het mesenterium. Het blokkeert dan de bloedvoorziening van de darmen (ischemie). Wanneer dit leidt tot zuurstoftekort van de darmwand, kan een gedeelte van de darm afsterven (darminfarct).