Hard en zacht water en juiste dH

Bij de begrippen hard en zacht zal niet meteen aan water worden gedacht. Toch worden beide begrippen gebruikt om een bepaalde toestand van het water aan te geven. Of water hard of zacht is wordt bepaald door de hoeveelheid calcium en magnesium. Als er veel van deze stoffen in het water zitten is er sprake van hard water. De hardheid van drinkwater of leidingwater wordt in Nederland aangegeven in zogenaamde Duitse hardheid. Hard water heeft overigens geen invloed op de gezondheid maar brengt wel andere problemen met zich mee waar wel oplossingen voor bestaan.

Calcium en magnesium

Calcium is een zilverwit metaal dat ook voorkomt in onze voeding vooral in melk en melkproducten, groenten, noten en peulvruchten. Hoewel het lichaam calcium nodig heeft kan een teveel aan die stof schadelijk zijn. Magnesium is eveneens een zilverwit metaal dat in iedere cel in ons lichaam aanwezig is. Het is vooral belangrijk voor het behoud van de stevigheid van de botten en voor de werking van zenuwen en spieren. Magnesium komt voor in chiazaad, granen, groene groenten zoals postelein, spinazie en erwten en in noten.

Aanduiding zeer zacht tot hard

De Duitse hardheid wordt aangegeven met een schaal van 0 tot 30 waarbij de afkorting bestaat uit dH (deutsche Härte). De Nederlandse drinkwaterbedrijven gaan van die aanduiding uit en komen dan tot het schema:

• 0 - 4 dH zeer zacht
• 4 - 8 dH zacht
• 8 - 12 dH gemiddeld
• 12 - 18 dH vrij hard
• 18 - 30 dH hard

In Nederland mag het water niet te hard en niet te zacht zijn en moet liggen tussen 5,6 en 14 dH. In België wordt de Franse hardheid aangehouden met de aanduiding fH of soms °fH. Er bestaat ook een Engelse hardheid.

Onthardingsinstallaties voor juiste hardheid

Waterleidingbedrijven gebruiken grondwater of oppervlaktewater waarbij elke bron zijn eigen hardheid heeft. Daarom is in Nederland het water niet overal even hard. Het water in midden Nederland is zacht terwijl het water in Limburg en Noord-Holland ooit zeer hard was. Alle drinkwaterbedrijven hebben inmiddels echter installaties voor ontharding geïnstalleerd. Daardoor is bijvoorbeeld het PWN in Noord-Holland van voorheen een hardheid van 15 dH naar 8,5 dH teruggegaan. In Limburg is hetzelfde bereikt.

Hard water geen gezondheidsrisico wel andere nadelen

Hard leidingwater veroorzaakt kalkaanslag als het boven de 60 graden wordt verwarmd. Dat kan zelfs voor verstopte leidingen zorgen en is ook slecht voor ketels en verwarmingselementen van wasmachines. Een ander nadeel is dat met hard water meer waspoeder moet worden gebruikt om voldoende schuimwerking te verkrijgen. Textielvezels kunnen bij gebruik van hard water stug worden omdat kalkneerslag in de vezel terecht kan komen. Ook kunnen op den duur douchekoppen minder makkelijk water doorlaten en kunnen kranen stroever draaien. Tegels, douchebak en bad kunnen een witte aanslag vertonen als niet regelmatig wordt schoongemaakt. Water met een hoge waterhardheid houdt echter geen gezondheidsrisico in, hooguit kan de huid enigszins uitdrogen.

Maatregelen voor de juiste dH

Of drinkwater zacht is kan aan de smaak van bijvoorbeeld thee worden gemerkt. Te zacht water komt echter weinig voor. Het kan evenwel verkregen worden door membraanfiltratie. Daarbij wordt het water onder hoge druk door een zeer fijn filter geperst. Die filtering levert water op dat vrijwel geen zouten meer bevat en helemaal geen bacteriën en virussen. Sommige waterleidingbedrijven leveren drinkwater met een constante hardheid van 8,4 dH. Die waarde kan bereikt worden door te ontharden of door hard water te mengen met zeer zacht water.

Lees verder

• Van rivierwater tot kraanwater met tien drinkwaterbedrijven
• Bier in plaats van water in de middeleeuwen
• Cholera-epidemie drinkwater en hygiëne
• Watertorens massaal gebouwd na cholera-epidemie