Wat is radioactieve straling?

Elke dag weer staan we bloot aan straling, is het niet in het ziekenhuis, dan komt het wel vanuit het heelal of uit onze planeet. Vanaf het ontsaan van de aarde was het er al. Vandaag de dag is het meeste verdwenen, dit door een proces genaamd Radioactief Verval, als een deeltje volledig vervallen is is het niet langer radioactief. Maar vandaag de dag wordt radioactiviteit nog steeds opgewekt voor kerncentrales, of wordt het gebruikt in de medische zorg... Maar wat is straling nou eigenlijk?

Radioactieve straling

Radioactieve stoffen hebben een instabiele kern, een kern heeft een keuze tussen twee kwaden, ontzettend veel energie gebruiken om stabiel te worden of deeltjes uit de kern af te stoten, wat minder energie verbruikt. Het laatste gebruikt doorgaans en deze afgestoten deeltjes wordt straling, ofwel radioactief verval genoemd. Als uiteindelijk de stof stabiel is geworden, wat 8 dagen tot duizenden jaren kan duren is deze stof niet langer schadelijk. Radioactieve deeltjes die in 8 dagen vervallen stoten in een korte periode enorm veel radioactiviteit uit, in tegenstelling tot deeltjes die duizenden jaren mee gaan, zij ontdoen zich van het verval op een iets rustigere wijze. De meeste radioactieve zaken worden niet zo oud als de aarde, de meeste radioactiviteit is dan ook verdwenen op de wereld. Als men over straling spreekt spreekt men over energieoverdracht zonder dat er sprake is van direct contact. De oorzaken van radioactieve straling zijn in diverse natuurkundige processen onder te verdelen, namelijk: Radioactief verval, Kernsplitsing, Kernfusie, hoge temperaturen en materialen zoals gassen die kunnen gaan stralen onder invloed van electriciteit. Er zijn diverse soorten straling waaronder alfa en betastraling, Alfastraling wordt al tegen gehouden door een stukje papier maar beta straling wordt pas tegen gehouden door een stuk aluminiumfolie, als je echter over gamma straling spreekt spreek je over het echte schadelijke werk, je hebt op zijn minst 6 cm dik lood, 10 cm dik ijzer of 33 cm dik beton nodig om zo'n 95% van de straling tegen te kunnen houden. Dit soort stralingen veroorzaken schade die gelijk staat aan röntgenstraling. Zie b.v.b. brandwonden, genetische mutatie en kanker.

De mens en straling

De mens staat elke dag weer bloot aan straling, deze straling komt vanuit het heelal (kosmische straling) en via de aardbodem die natuurlijke radioactieve deeltjes bevat. De hoeveelheid straling die een mens per jaar ontvangt wordt uitgedrukt in millisievert. In Nederland is er sprake van +/- 2,4 millisievert per jaar. Elders kan het van 10 tot 50 millisievert lopen zoals bijvoorbeeld in Kerala in India en Guarapali in Brazilië. Op deze plaatsen zit er erg veel thorium in de bodem. Tot 20 millisievert is straling niet schadelijk.

Hoe werken kernreactoren?

Een kernreactor splitst bijvoorbeeld de atomen van Uranium, deze splitsing veroorzaakt hitte en straling. Als men deze straling direct ontvangt kan het direct dodelijk zijn, afhankelijk van de hoeveelheid kan het ook ernstige ziekten veroorzaakten zoals kanker waarop de kans wel tot 20x zo hoog kan worden, misvorming, en de dood kan ook na enkele dagen optreden, zoals bij de 28 brandweerlieden die in Tsjernobyl de gesmolten kernreactor probeerden te blussen en aan erg veel straling blootgesteld werden. Een kernreactor splijt elke keer een atoom, dit is een zeer gecontroleerd proces, maar raakt een reactor oververhit of raakt het proces op een andere wijze uit balans dan kan het voorkomen dat het proces ernstig uit balans raakt, één atoom kan drie neutronen splitsen en die drie nieuwe neutronen splitsen op hun beurt ook welk weer drie nieuwe atomen en ga zo maar door, met een meltdown als gevolg, je krijgt een oneindige kettingreactie van splijtende atomen die vervolgens stuk voor stuk instabiel blijven voor een kortere of langere tijd.

Straling toch goed?

In Japan ontstond een hele hype omtrend straling, radioactieve kleding en sierraden was massaal te verkrijgen en niet door middel van een doctor, nee, het was simpelweg een consumentenartikel, het werd verkocht in veel zaken en zou voor een veilige dosis bestraling zorgen die zou helpen bij het voorkomen van kanker. Meningen zijn hierover verdeeld maar feiten zijn wel dat straling onder de 20 millisievert (nagenoeg) niet schadelijk is en aangezien straling ook wordt gebruikt bij het bestralen van mensen klinkt dit heel niet zo onlogisch. Of het echt werkt? Is echter maar de vraag.