Waarom we drinkwater niet uit de zee halen

Hoezo drinkwaterschaarste? Een globale drinkwatercrisis? De wereldzeeën en oceanen beslaan 71% van het totale aardoppervlak. De totale hoeveelheid water wordt geschat op 1,4 miljard kubieke kilometer. Water zat, zou je zeggen. Maar er is toch sprake van een dreigend te kort aan drinkwater. Mensen drinken namelijk alleen zoet water en de hoeveelheid zoet water is klein: 'slechts' 2,5 procent van al het water. Een mogelijke oplossing is het ontzouten (ontzilten) van oceaanwater. Dat blijkt alleen niet zo gemakkelijk. Waar bevindt het weinige zoet water zich eigenlijk? 69 Procent zit in gletsjers of in een permanente sneeuwlaag, 29 procent is grondwater, 0,3 procent bevindt zich in meren en rivieren en 0,9 procent is onder meer waterdamp, permafrost, grondijs en bodemvocht.

Ontziltingsinstallatie

Zeewater is er in overvloed. De zeespiegel stijgt bovendien, dus alle reden om het water uit de oceanen om te zetten in drinkwater. Onderzeeboten doen het al lang. Zij maken hun eigen drinkwater uit zeewater. Amerikaanse vliegdekschepen ontzilten dagelijks 1514 kubieke meter zeewater per schip. En in de Verenigde Arabische Emiraten staat de grootste ontziltingsinstallatie ter wereld die jaarlijks ongeveer 300 miljoen kubieke meter zeewater omzet naar zoet water. De techniek is er al, dus waar wachten we nog op.

Tekort

Op veel plekken in de wereld waar de droogte een probleem is, wordt nagedacht over het winnen van zoet water uit oceaanwater. Bijvoorbeeld op Cyprus, Malta of landen in het Midden-Oosten is er een groot tekort aan zoet water en goed drinkwater. In Israël werkt al enige jaren een ontziltingsinstallatie met goed gevolg. De kosten vallen ook mee: het in Israël geproduceerde water kost maar 0,53 euro per kubieke meter, terwijl het water in Nederland 1,49 euro per kubieke meter kost. In Singapore staat zelfs een installatie die het voor 0,49 euro per kubieke meter doet.

Destillatie

Er bestaan verschillende manieren om zeewater te ontzilten. De meest eenvoudige en gebruikte manier is destillatie. Het water wordt verhit zodat het gaat verdampen. De waterdamp wordt opgevangen in een koele ruimte. En die damp verandert weer in waterdruppels die neerslaan in grote bassins. Al die druppels samen vormen een bad zoet water. Het zout is dan achtergebleven in de verwarmingsketel. Dit is een van de vele manieren van zoet waterproductie.

Hoge kosten

Het is dus mogelijk, tegen redelijke kosten om zoet water te winnen uit het ruimschoots aanwezige zeewater. Daarmee lijkt het drinkwatertekort opgelost. Niets is minder waar. Het is zo goed als zeker dat we in de toekomst wereldwijd de techniek vaker zullen inzetten om drinkwater te produceren. Maar een groot probleem blijft toch de kosten: het ontzilten van oceaanwater is sowieso erg duur, maar het produceren van drinkwater uit zeewater is nog duurder. De kosten in Israël en Singapore vallen weliswaar mee maar dat komt omdat het gaat om zoetwaterproductie, en zoet water is wat anders dan kraanwater.

Zoet water, drinkwater

Zoet water is wel goed genoeg om de wc mee door te spoelen of de auto of kleding mee te wassen maar niet om te drinken. Om drinkwater te maken van zoet water zijn vaak nog veel kostbare bewerkingen nodig. Drinkwater geproduceerd uit zeewater is dus zeer kostbaar. Bovendien moet het drinkwater worden getransporteerd naar verschillende vaak ver gelegen locaties. En de vergelijking van Nederlandse waterprijs met die van Israël was eigenlijk niet helemaal eerlijk: Israël subsidieert het drinkwater, terwijl Nederland er belasting over heft (0,35 euro per kuub).

TNO

Pessimisme is niet nodig. Er zijn inmiddels slimme methoden om zoet water uit zeewater te halen en de wetenschap maakt dagelijks stappen in de goede richting. Zo werken onder anderen de onderzoekers van TNO aan technieken om drinkwater uit zeewater te produceren. Met energiebedrijf E.on heeft men in 2008 al een techniek getest die goede resultaten gaf. De Memstilltechniek zorgde dagelijks voor circa tien kubieke meter zeer schoon water en het was bovendien relatief goedkoop. Door gebruik te maken van zonne-energie en restwarmte is het ook nog eens duurzaam. Men wil de techniek op grotere schaal wereldwijd gaan inzetten.

Zoutwinning

Ten slotte is er nog een ander voordeel aan het ontzilten van oceaanwater: de zoutwinning. Oceaanwater bevat gemiddeld 35 gram zout per liter. De totale wereldhoeveelheid zeezout wordt geschat op een slordige 50 000 miljard ton. Daarmee zou je het hele aardoppervlak met een laag van 165 meter zout kunnen bedekken.