Het placebo- en nocebo-effect

Veel mensen hebben in het dagelijks leven te maken met het placebo-effect en het nocebo-effect. Hierbij is het placebo-effect een positief effect en het nocebo-effect een negatief effect. Het nocebo-effect kan tot de dood lijden en het placebo-effect juist weer tot wonderbaarlijke genezingen, maar wat houden deze twee effecten nou precies in?

Placebo en nocebo

Het placebo-effect heeft een positief effect op je lichaam. Het is algemeen bekend dat je met een positieve instelling veel verder komt dan met een negatieve instelling. Het lichaam reageert hier ook op. Het is bewezen dat wanneer je positief denkend in een ziekenbed ligt, de kans op overlijden minder groot is. Placebo betekent ‘’ik zal behagen’’ en ontstaat dus op grond van positieve verwachtingen.

Nocebo betekent ‘’ik zal schaden’’ en ontstaat dus op grond van negatieve verwachtingen. Nocebo is het tegenovergestelde van placebo en is dus negatief. Wanneer je denkt dat je ernstig ziek bent, is de kans op overlijden aanzienlijk groter.

Zowel het placebo-effect als het nocebo-effect zit tussen je oren. Wanneer je denkt dat je ongeneselijk ziek bent zullen je hersenen hierop reageren. Wanneer jij denkt dat aspirines een bijwerking hebben dat misselijkheid veroorzaakt, dan zullen in de meeste gevallen de aspirinegebruikers ook echt misselijk worden. Testen hebben uitgewezen dat in de meeste gevallen aspirinegebruikers niet misselijk werden wanneer ze niets van de bijwerkingen afwisten.

Testen tonen het aan

In het artikel ''Op ontdekking in de hersenen'', uit het tijdschrift ''Wetenschap in beeld'', zijn de volgende drie punten te lezen:

1. Een man had een woordenwisseling met een medicijnman op een kerkhof. De medicijnman zwaaide na de woordenwisseling met een flesje met stinkend vloeistof en zei dat zijn dagen geteld waren. Deze man geloofde dit en kwam in de weken daarna in het ziekenhuis terecht. Hij was wel 20 kilo afgevallen en het ging slecht met hem. Een dokter herkende hier het nocebo-effect in en zei tegen de man dat hij al wist wat er aan de hand was. De medicijnman had salamandereieren in de man geplaatst en daarvan was één uitgekomen. De dokter gaf de man een spuitje met spul waarvan je moet overgeven met daarin het zogenaamde tegengif. De man moest na het spuitje overgeven. De man zag niet dat de dokter snel een salamander in de emmer had gedaan en dus liet de dokter de salamander zien aan de man. De dokter zei tegen de man dat dit de salamander was die hem van binnenuit opvrat. Nu was de man weer gezond. Twee dagen daarna voelde de man zich weer fit en is weer naar huis gegaan. Het placebo-effect is toegepast om het nocebo-effect te verslaan.
2. Een man was ongeneselijk ziek verklaard en zou binnen enkele maanden komen te overlijden. De man in kwestie had leverkanker. Zoals verwacht overleed deze man ook binnen een paar maanden, maar tijdens een sectie bleek dat de man inderdaad een tumor in zijn lever had, maar deze was nog heel klein en er waren geen uitzaaiingen. De angst heeft dus van deze man gewonnen en een nocebo-effect gecreëerd.
3. Een groep vrouwen die zelf dacht dat ze een verhoogde kans op hartziekten hadden, bleken bijna vier keer zoveel risico hierop te lopen. Sommigen in deze groep zijn er zelfs aan gestorven, terwijl deze groep vrouwen in dezelfde groep vielen als mensen die een normale kans op hartziekten hadden. De groep vrouwen heeft zichzelf dus vier keer zoveel risico aangepraat.
   

Onderzoek

Het onderzoek naar het placebo- en het nocebo-effect is nog op volle gang en er zijn nog veel onbekende aspecten die onderzocht moeten worden, maar wat wel duidelijk naar voren komt in onderzoeken is dat negatieve gedachten diverse hersenprocessen beïnvloedt. Dat wil dus zeggen dat negatieve gedachten of verwachtingen de hersenen activeren en je lichaam erop zal reageren.