Vrijheidsbenemende dwangmiddelen

Vrijheidsbenemende dwangmiddelen worden gebruikt in de wereld van het strafrecht. De vrijheidsbenemende dwangmiddelen staan beschreven in het Wetboek van Strafvordering. Vrijheidsbenemende dwangmiddelen mogen alleen door bepaalde personen en onder bepaalde voorwaarden worden toegepast en alleen tegenover een verdachte. Het wetboek van strafvordering wordt afgekort weergegeven als Sv.

Wat zijn vrijheidsbenemende dwangmiddelen?

Vrijheidsbenemende dwangmiddelen zijn middelen die bij eens strafrechtelijke zaak kunnen worden gebruikt tegen de wil van de verdachte met als doel de vrijheid van de verdachte te ontnemen.

Welke vrijheidsbenemende dwangmiddelen zijn er?

Staande houden

Wanneer een verdachte staande wordt gehouden moet hij ter plaatste blijven staan.

Aanhouden

De aanhouding houdt in dat de verdachte overgebracht wordt naar een plaats waar hij verhoord zal worden dit zal vaak het politiebureau zijn. Een aanhouding kan plaatsvinden op heterdaad of buiten heterdaad. Bij een aanhouding op heterdaad wordt het strafbare feit ontdekt terwijl het begaan wordt of onmiddellijk nadat het strafbare feit is afgerond. (art. 128 lid 1 Sv)

Inverzekeringstelling

De inverzekeringstelling houdt in dat een verdachte wordt vastgehouden ten behoeve van het strafrechtelijke onderzoek.

Voorlopige hechtenis

De voorlopige hechtenis bestaat uit de bewaring en de gevangenneming (art. 133 Sv).

Wie mogen de vrijheidsbenemende dwangmiddelen uitvoeren?

Staande houden

Alle opsporingsambtenaren zijn bevoegd een verdachte staande te houden deze bevoegdheid wordt hen toegekend door art. 52 Sv.

Aanhouden

Er bestaan twee vormen van aanhouding namelijk: aanhouding op heterdaad en aanhouding buiten heterdaad. Ieder, dus ook burgers, zijn bevoegd om een verdachte aan te houden op heterdaad. Deze bevoegdheid wordt hen toegekend door art. 55 lid 1 Sv. Bij ontdekking van een strafbaar feit buiten heterdaad is de bevoegdheid in eerste aanleg toegekend aan de officier van justitie, indien dit niet afgewacht kan worden komt de bevoegdheid toe aan de hulpofficier van justitie. Als ook niet gewacht kan worden op het handelen van de hulpofficier van justitie dan mogen opsporingsambtenaren de verdachte aanhouden De hulpofficier van justitie moet na aanhouding mondeling of schriftelijk kennis geven van de aanhouding aan de officier van justitie. De opsporingsambtenaren moeten na aanhouding de verdachte onmiddellijk voor de officier van justitie of een van zijn hulpofficieren leiden. (art. 54 leden 1,2, en 3 Sv).

Inverzekeringstelling

De officier van justitie of de hulpofficier van justitie heeft de bevoegdheid om verdachte in verzekering te stellen (art. 57 lid 1 Sv).

Voorlopige hechtenis

De rechter-commissaris kan een bewaring bevelen op vordering van de officier van justitie (art. 63 lid 1 Sv). De rechtbank kan daarna een gevangenhouding bevelen van de verdachte in bewaring op vordering van de officier van justitie (art. 65 lid 2 Sv)

Welke voorwaarden zijn verbonden aan het toepassen van vrijheidsbenemende dwangmiddelen?

Staande houden

Een opsporingsambtenaar mag je staande houden als er een redelijk vermoeden van schuld ten aanzien van een strafbaar feit bestaat tegen de verdachte (art. 52 Sv).

Aanhouding

De enige voorwaarde voor aanhouding op heterdaad is het dat er een redelijk vermoeden van schuld bestaat tegenover de verdachte in de zin van art. 27 Sv. Aan de aanhouding buiten heterdaad zijn meer voorwaarden verbonden er moet naast een redelijk vermoeden van schuld ook sprake zijn van een verdenking van een strafbaar feit waarvoor voorlopige hechtenis is toegestaan (art. 54 lid 1 Sv)

Inverzekeringstelling

Aan de inverzekeringstelling zijn een aantal voorwaarden verbonden ten eerste moet het in het belang van het onderzoek zijn (art. 57 lid 1 Sv). Ten tweede moet de verdachte eerst worden verhoord voordat er beslist wordt tot inverzekeringstelling (art. 57 lid 1 Sv). Ten slotte is het vereist dat de verdachte wordt verdacht van een strafbaar feit waarvoor voorlopige hechtenis is toegestaan (art. 58 lid 1 Sv).

Voorlopige hechtenis

Om over te gaan tot voorlopige hechtenis moeten er ernstige bezwaren bestaan tegenover de verdachte (art. 67 lid 3 Sv). Daarnaast moet er net als bij de aanhouding buiten heterdaad en de inverzekeringstelling sprake zijn van verdenking van een strafbaar feit waarvoor voorlopige hechtenis is toegestaan. Daarnaast zijn er nog een aantal andere misdrijven waarvoor voorlopige hechtenis is toegestaan deze zijn te vinden in art. 67 Sv. Nog een andere voorwaarde is dat het allen ingesteld kan worden in het belang van het onderzoek. Ten slotte moet er sprake zijn van een grond genoemd in art. 67a Sv hieruit zijn 3 gronden te onderscheiden: gevaar voor vlucht (van de verdachte), gewichtige redenen van maatschappelijke veiligheid welke de onverwijlde vrijheidsbeneming vordert of wanneer het feit zo ernstig is dat het onbegrijpelijk zou zijn als de verdachte niet in voorlopige hechtenis zou worden gehouden.

Welke termijnen zijn verbonden aan de vrijheidsbenemende dwangmiddelen?

Staande houden

Er is geen termijn verbonden aan het staande houden.

Aanhouding

Tijdens de aanhouding kan de verdachte opgehouden worden voor onderzoek (art. 61 lid 1 Sv). Dit is in eerste instantie voor verhoor gedurende 6 uur. Dit kan verlengd worden met 6 uur door de officier van justitie of de hulpofficier van justitie. De tijd tussen 00.00 en 09.00 wordt niet meegerekend omdat het verhoor geacht wordt binnen deze tijd niet te worden voortgezet. De verlenging is alleen mogelijk indien het in het belang van het onderzoek is.

Inverzekeringstelling

Een voorwaarde voor inverzekeringstelling is dat het gaat om de verdenking van een strafbaar feit waarvoor voorlopige hechtenis is toegestaan. Indien er sprake is van verdenking van een strafbaar feit waarvoor voorlopige hechtenis is toegestaan wordt er niet overgegaan tot verlenging van ophouden voor onderzoek maar direct tot inverzekeringstelling. De termijn voor de inverzekeringstelling is 3 dagen. Dit termijn kan één maal verlengd worden met 3 dagen door de officier van justitie in het belang van het onderzoek (art. 58 Sv)

Voorlopige hechtenis

De voorlopige hechtenis vangt aan met de bewaring op verzoek van de officier van justitie wijst de rechter-commissaris het bevel tot voorlopige hechtenis toe. De termijn van de bewaring bedraagt max. 14 dagen en vangt aan na de inverzekeringstelling (art. 64 Sv).

Als de officier van justitie vindt dat de voorlopige hechtenis nog voort moet duren kan hij een verzoek indienen tot gevangenneming bij de rechtbank. De termijn van de gevangenneming bedraagt max. 30 dagen. Dit termijn kan twee keer met 30 dagen verlengd worden op verzoek van de officier van justitie. Dus de gevangenneming kan oplopen tot max. 90 dagen. (art. 66 Sv)