Jongeren en vuurwerkdelicten: de straffen en maatregelen

- Jongeren en het jeugdstrafrecht
- Leeftijdscategorieën en het strafrecht
- De strafrechter en 16- tot 23-jarigen
- Jongeren en vuurwerkdelicten
- Lijst I, straffen en maatregelen bij vuurwerkdelicten en consumentenvuurwerk
- Halt
Jongeren en het jeugdstrafrecht
Het strafrecht maakt verschil tussen jongeren en volwassenen. Dit is niet zo verwonderlijk, omdat bij jongeren het accent op heropvoedingskansen ligt. Bij volwassenen ligt de nadruk op vergelding namens de maatschappij. Het jeugdstrafrecht is te vinden in het wetboek van strafrecht onder titel VIIIa, bijzondere bepalingen voor jeugdigen en jongvolwassenen (artikel 77a – 77hh).Het jeugdstrafrecht maakt dit verschil omdat de gedachte leeft, dat bij jongeren:
- het geweten nog niet volledig ontwikkeld is;
- de grenzen worden verkend (en soms overschreden);
- groepsdruk (meelopen) van grote invloed kan zijn op het gedrag.
De aanpak van de politie en justitie van jongeren is gebaseerd op deze gedachte. De wetgever probeert met opvoedkundige maatregelen in te grijpen om herhaling (recidive) te voorkomen. Bij lichte delicten betekent dit de inzet van:
- een reprimande;
- een boete;
- een taakstraf;
- een doorverwijzing naar HALT;
- het vergoeden van de schade;
- excuses aanbieden, enzovoorts.
Bij de meer ernstige delicten heten maatregelen gedrag beïnvloedende maatregelen (GBM). Kortom, de straffen en maatregelen in het jeugdstrafrecht willen jongeren resocialiseren en positief gedrag stimuleren.
De rechter heeft zich bij jeugdstrafrecht te houden aan een aantal criteria:
- De straffen zijn lichter van aard dan op te leggen straffen aan volwassenen.
- Straf verzwarende omstandigheden zoals recidive tellen niet mee bij de strafweging.
- De rechter mag een straf niet boven het gestelde maximum opleggen.
- De strafrechter kan een stap extra zetten met behulp van civielrechtelijke maatregelen.
Civielrechtelijk ingrijpen geeft de rechter andere opties. Hij kan iemand uit huis plaatsen, wanneer het thuis niet goed functioneert. De thuissituatie wordt de plek bij uitstek om de resocialisatie te ondersteunen.
Leeftijdscategorieën en het strafrecht
Jongeren tussen de 12 en 18 jaar die een strafbaar feit plegen, worden gestraft volgens het jeugdstrafrecht. Dit kan bijvoorbeeld een taakstraf zijn of een jeugddetentie. Het adolescentenrecht (de wet adolescenten strafrecht) is op 1 april 2014 van kracht geworden. Deze wet geeft de rechter meer bandbreedte wat de leeftijdindeling betreft. De rechter kan door het adolescenten strafrecht het jeugdstrafrecht ook toepassen op jongvolwassenen tot 23 jaar. De rechter heeft daardoor meer keus uit op te leggen sancties. Het strafrecht gebruikt de volgende leeftijdsgrenzen voor jongeren:- 12-minners
- 12- en 13-jarigen
- 16- en 17-jarigen
- 18- tot 23-jarigen (jongvolwassenen)
De strafrechter en 16- tot 23-jarigen

- jongeren tussen 12 tot 18 vallen onder het jeugdstrafrecht;
- volwassenen van 18 en ouder vallen onder het volwassen strafrecht.
De keus of jeugdstrafrecht of volwassen strafrecht wordt toegepast is in geval van afwijkingen, alleen aan de zittingsrechter.
Afwijkingen van de hoofdregel:
- jongeren van 16 en 17 kunnen volgens het volwassen strafrecht berecht worden;
- voor jongeren tussen 18 en 23 kan het jeugdstrafrecht gelden.
Bijzonderheden bij 12-minners
Een 12-minner kan niet strafrechtelijk worden vervolgd. Wel kunnen bepaalde dwangmiddelen (denk aan een verhoor) gebruikt worden om de waarheid vast te stellen. Een politieverhoor vindt altijd plaats in het bijzijn van de ouder of voogd. Strafbare feiten die door een 12-minner worden gepleegd, worden wel geregistreerd.
Vanaf 12 jaar kan elektronisch toezicht worden toegepast (enkelband).
Jongeren en vuurwerkdelicten

De overheid – het Openbaar Ministerie – heeft een aanwijzing met bijlagen geschreven, over strafvordering bij de jeugd en adolescenten. De aanwijzing heet: 'richtlijn en kader voor strafvordering jeugd en adolescenten inclusief strafmaten Halt (2016R008)'.
In bijlage III staan - verdeeld over vier lijsten -de strafmaattabellen voor de jeugd, die een vuurwerkdelict begaan. Het is goed te beseffen dat de lijsten in de bijlagen betrekking hebben op jongeren tussen de 12 en 18 jaar. Op volwassenen tussen de 18 en 23 jaar kan het jeugdstrafrecht worden opgelegd (en kan dus ook de lijst van toepassing zijn). Wanneer de rechter het volwassenen recht hanteert, geldt de richtlijn voor volwassenen en vuurwerkdelicten.
De officier van justitie houdt op zitting rekening met:
- de classificatie van het vuurwerk;
- de lijst waarin het vuurwerk is ondergebracht;
- het aantal kilo's vuurwerk.
De lijsten voor vuurwerkdelicten zijn als volgt onderverdeeld:
- lijst I betreft delicten bij legaal consumentenvuurwerk;
- lijst II betreft delicten bij professioneel vuurwerk maar dan in handen van een particulier.
- lijst III betreft professioneel levensgevaarlijke vuurwerk in handen van een particulier;
- lijst IV betreft maken van vuurwerk of geknutselde vuurwerk.
Lijst I, straffen en maatregelen bij vuurwerkdelicten en consumentenvuurwerk
Lijst I bevat vuurwerkdelicten die het meest voorkomen. De overige lijsten blijven buiten bespreking. Bij een dagvaarding is uiteraard sprake van maatwerk wat de strafbepaling betreft. Een schematische weergave van Lijst I, ziet er als volgt uit:Consumentenvuurwerk | Voorhanden hebben | Ter beschikking stellen/afleveren | Ter beschikking stellen/afleveren aan minderjarige personen |
---|---|---|---|
t/m 25 kilo (buiten toegestane tijd) | HALT 6 uur | HALT 8 uur | HALT 10 uur |
26 t/m 50 kilo | HALT 10 uur | HALT 14 uur | HALT 18 uur |
50 t/m 100 kilo | OM afdoening 20 uur | OM afdoening 25 uur | OM afdoening 30 uur |
100 kilo of meer | dagvaarding | dagvaarding | dagvaarding |
afsteken buiten toegestane tijd | HALT 6 uur | [/TD][TD] |
