Pluto een planeet of niet?

Er is al een jaren lange discussie over dit onderwerp. Is Pluto een planeet? Ik probeer uit te leggen waarom deze discussie gaande is en wat er zo bijzonder is aan Pluto. Waar discuteren mensen hierover? Wat is het verschil tussen Mars en Pluto en waarom is Pluto van de lijst van planeten geschrapt?

Is Pluto een planeet?

Definitie planeet

Voordat deze vraag kan worden beantwoord dienen we eerst te weten wat kan worden gedefinieerd als planeet. De Grieken die zich verdiepten in de astronomie noemden: Mercurius, Mars, Venus, Jupiter, Saturnus, De Maan en de Zon planeten. De voorwaarden waren: Het moest zich door de lucht bewegen en het moest licht geven. Dit was echter een slecht gekozen definitie omdat:

1. de Aarde dus niet werd gezien als planeet.
2. Vele andere planeten op deze manier nooit konden voldoen aan deze voorwaarden omdat ze lang niet allemaal licht gaven.
3. De Maan en de zon werden met deze voorwaarden ook gezien als planeten. Wat niet juist is.

De technologische vooruitgang was nog te beperkt om te kunnen zien hoeveel Saturnus van de Maan verschilde.

De telescoop

Toen duizenden jaren later de nijverige Nederlanders de telescoop uitvonden werd de sterrenkunde een stuk interessanter. Ze konden door deze uitvinding het zonnestelsel met zekerheid herschikken. Zo werden de zon en de maan van de lijst geschrapt en de Aarde toegevoegd. Een nieuwe voorwaarde werd toegevoegd aan de definitie planeet: het moet in de baan van een ster bewegen. Telescopen werden beter en met elke eeuw werd er een nieuwe planeet ontdekt: Uranus in 1781, Neptunus in 1846 en Pluto in 1930. Dit brengt ons bij het vertrouwde zonnestelsel van negen planeten die in een baan om één ster draaien.

Pluto

Kijkend naar dit model stellen mensen zich de vraag waarom wetenschappers Pluto geen planeet vinden. Het probleem zit hem in de afbeeldingen en modellen die we in schoolboeken zien. Hier lijken planeten allemaal even groot maar als je de planeten op schaal naast elkaar zet valt je op dat de aarde vergeleken met Jupiter maar een speldenkopje is. Waarschijnlijk zie je Pluto in dit model maar nauwelijks. Dus de verschillen in omvang tussen planeten zijn groot. Pluto is ook veruit de kleinste planeet in ons zonnestelsel. Pluto is niet alleen klein voor een planeet maar is ook kleiner dan verschillende manen in ons zonnestelsel, namelijk: Triton, Europa, onze eigen maan, Lo, Callisto, Titan en Ganymedes. Maar Pluto schrappen van de lijst van planeten alleen maar omdat die klein en ver weg is, is natuurlijk geen goede reden. De verdedigers van Pluto waren het hier dus ook absoluut niet mee eens.

Ceres

Om te begrijpen wat Pluto werkelijk is zal je wat meer te weten moeten komen over de "planeet" Ceres. Terug in 1801 vonden astronomen een nieuwe planeet in het gigantische gat tussen Mars en Jupiter. Ook al was het een kleine planeet ze hielden er veel van en noemden haar Ceres. Het jaar daarop vonden astronomen nog een kleine planeet in het zelfde gebied en noemde deze Pallas. Een paar jaar later hadden ze een derde gevonden, Juno, en toen een vierde Vesta. En gedurende tientallen jaren leerden de kinderen over de elf planeten van het zonnestelsel: Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Ceres, Pallas, Juno, Vesta, Jupiter, Saturnus en Uranus. Echter astronomen vonden steeds meer en meer van dergelijke objecten en vonden het steeds ongemakkelijker ze planeten te noemen. Omdat ze veel meer op elkaar leken dan op de planeten Mars, Jupiter, Aarde enzovoort. Dus werd er een nieuwe categorie gemaakt: de planetoïden in de Planetoïden gordel. Deze planeten werden anders gecategoriseerd wat er voor zorgde dat je nog nooit van ze gehoord hebt. Dit was maar goed ook aangezien astronomen tot nu toe honderdduizenden planetoïden hebben gevonden wat wel veel voor een kind zou zijn om te leren.

Wat men eerst dacht over Pluto

Nu terug naar Pluto. Ontdekt in 1930 is het de negende planeet. De eerste schattingen plaatsen Pluto qua grootte naast Neptunus. Maar na meer observaties werd Pluto steeds kleiner geschat. Terwijl Pluto slonk vonden astronomen andere soortgelijke objecten in hetzelfde gebied. Klinkt dit bekend? Terwijl schoolkinderen de negen planeten uit het hoofd leerden, voelde Pluto's plaats op de lijst voor sommige astronomen steeds minder comfortabel aangezien de schattingen van de omvang van Pluto steeds kleiner werden. Ze kwamen ook te weten kwamen dat Pluto grotendeels uit ijs bestaat. De andere soortgelijke objecten die waren gevonden in hetzelfde gebied als Pluto bestonden ook grotendeels uit ijs. Net als Pluto. Dit probleem kon genegeerd worden zolang niemand een ijsbal groter dan Pluto zou vinden. Wat natuurlijk wel gebeurde in 2006 met de ontdekking van Eris.

Conclusie

Uiteindelijk werd het zonnestelsel door astronomen heringedeeld en ze groepeerden deze verre objecten, Pluto incluis, tot de Kuipergordel. En dat is het verhaal van Pluto. Een verkeerd gecategoriseerde planeet die eindelijk zijn thuis vond in de Kuipergordel. Net zoals Ceres in de Planetoïden gordel. Maar dit verhaal gaat niet zo zeer over Pluto maar meer over de definitie van het woord planeet. Planeten verschillen erg van elkaar en we leren elke dag weer nieuwe dingen over de planeten in ons zonnestelsel. Aangezien telescopen steeds beter worden en er steeds meer vreemde en nieuwe objecten worden gevonden in ons universum zoals planeten rondom andere sterren en planeten die zich bewegen door lege ruimte of bruine dwergen die lijken op een ster maar ook op een planeet. Zal de definitie van het woord "planeet" waarschijnlijk nog wel meer aangepast worden. Maar voor nu de beste manier om ons zonnestelsel te beschrijven is: één ster, acht planeten, de Planetoïden gordel en de Kuipergordel, waar Pluto zich bevindt.