Onder spanning brengen stalen ligger doorbraak noodzakelijk!

Indien in bestaande wanden een opening wordt gemaakt, dient de bovengelegen constructie te worden opgevangen met een stallen ligger. Het houdt in dat de dragende muur deels wordt verwijderd en de latei ervoor in de plaats komt. Het zorgt ervoor dat de belasting van boven op een alternatieve manier via de steunpunten naar beneden wordt afgevoerd. Waarom is het noodzakelijk dat die ligger doorbraak onder spanning wordt aangebracht, waarbij een toog onder de wand wordt weggedrukt?

Onder spanning brengen ligger doorbraak

• Waarom aanvullende opening maken?
• Invloed van dragende muren
• Wat voor ligger moet worden toegepast?
• De ligger recht aanbrengen is verkeerd
• Toog wegdrukken bij ligger doorbraak

Waarom aanvullende opening maken?

De ene verbouwing is de andere niet! De bewoner of zakelijke eigenaar wil bepaalde dingen (wijziging van functie) in het pand of de ruimte kunnen doen, waartoe een extra opening noodzakelijk is. Het houdt in dat er een doorbraak moet worden geforceerd, waarbij een ondersteuning voor de wand erboven nodig is. Denk bijvoorbeeld aan het verlengen van de woonkamer de tuin in door een erker te maken. De achtergevel dient daarbij te worden opgevangen. Ook bij openingen naar een naast gelegen pand of ruimte kan het van toepassing zijn, waarbij de scheidende wand moet worden doorbroken.

Invloed van dragende muren

Wanden waarop veel belasting staat worden dragende muren genoemd. Enerzijds betreft het wanden, waarop rechtstreeks vloeren liggen. Er komt uit een houten of betonnen vloer permanente en variabele belasting op de wand, waardoor het materiaal onder spanning staat. Zeker bij woningscheidende wanden kunnen er extreme belastingen op rusten. Anderzijds kan het de voor- en achtergevel betreffen, waarbij een deel van de vloer alsmede het eigen gewicht van de wand aan gewicht naar beneden komt. Hoe moet ermee worden omgegaan, zodat een constructief verantwoorde opening daarin kan worden aangebracht?

Wat voor ligger moet worden toegepast?

Een opening in een dragende wand maken, betekent dat de belasting van boven uit vloeren, dak en wand over de opening moet worden gedragen. Het moet daarbij goed worden ingeleid in de steunpunten, kolommen of kalkzandsteenwand. Over de lengte van de ligger moet dus een dwarskracht worden opgenomen en dat leidt tot een moment. Ten gevolge van het rekenmoment dient de stalen ligger een zeker weerstandsmoment (sterkte) te hebben en ten gevolgen van het representatieve moment een zeker traagheidsmoment (stijfheid). Dat resulteert in een bepaald profiel, zoals een HEA, HEB, HEM ligger of hoekstaal. Normaal zal de ligger in de nieuwbouwfase doorbuigen door het permanente deel van de belasting. In dit geval betreft het bestaande bouw en mag de boven constructie niet aanvullend zakken en dus dient er te worden getoogd. Er moet dus een zeeg in de ligger aangebracht te worden ter grootte van de te verwachten permanente doorbuiging aangevuld met het momentane deel van de variabele belasting.

De ligger recht aanbrengen is verkeerd

Het komt nog weleens voor dat een uitgerekende ligger recht onder de dragende wand wordt aangebracht, zonder dat er sprake is van het wegdrukken van de toog. Het houdt in dat er geen spanning op de ligger staat, waardoor er strikt genomen geen ondersteuning is voor de dragende wand. Oftewel door de belasting zal de ligger gaan doorbuigen, waardoor de wand scheurt en vloeren gaan verhangen. Het betekent klemmende deuren, schuine scheuren en mogelijk gevaar voor verder bezwijken. Dit gaat door tot de ligger op spanning is gekomen. Oftewel bij het maken van een doorbraak in een dragende muur dient de ligger onder spanning te worden aangebracht om verdere schade te voorkomen.

Toog wegdrukken bij ligger doorbraak

Om de belasting op te kunnen nemen zonder dat bovenliggende constructie gaat zetten dient, de ligger onder spanning te worden gebracht. De ligger heeft een zeeg en dat dient in het werk te worden weggedrukt. Oftewel de ligger dient dermate opgevijzeld te worden, zodat de bolling is weggedrukt en de ligger in een rechte lijn komt te staan. Nu kan de kolom strak onder de ligger worden geplaatst of de kalkzandsteenwand met mortel tot onderkant ligger worden aangevuld, zodat het de spanning kan opnemen. Let wel dat de vijzels pas kunnen worden verwijderd indien de hoge sterkte stelmortel is uitgehard. Zodoende kan een constructie door het wegdrukken van de de toog onder spanning worden gebracht, zonder dat de constructie daarboven schade ondervindt.

Laat je altijd bij het maken van doorbraken adviseren door een deskundig bouwbureau, waarbij een constructeur is ingeschakeld. Het is van belang om een gedegen en veilige ondersteuning te hebben, zodat de opening een feit kan zijn.

Lees verder

• Hoe kan een vierkante stalen kolom rond worden?
• Hoeveel buigt een stalen ligger door op de vloeigrens?