Scheuren in de muur, wat is er aan de hand?

Het optreden van een scheur in de muur is een indicatie dat er iets niet goed in orde is. Deuren gaan klemmen, plaatselijk verzakt de vloer, waarnaast mogelijk ‘knallen’ te horen zijn. Het zijn allemaal aanwijzingen dat er iets niet klopt en dus moet er snel een constructieve herbeoordeling komen. Dit geldt zeker als er onlangs een verbouwing is geweest. Waardoor worden scheuren in de muur veroorzaakt en wat kan eraan worden gedaan?

Scheuren in de muur

• Verschillende wandsoorten
• Oppervlakte scheurtjes
• Is er net een verbouwing geweest?
• Nieuwbouw-oplevering en scheuren in de muur
• Overbelast
• Constatering constructieve problemen

Verschillende wandsoorten

Eerst moet er een onderscheid worden gemaakt tussen verschillende soorten wanden. Houtenwandjes, gipswanden en lichte onbelaste kalksteen wanden hebben geen constructieve werking. Deze wandjes kunnen echter wel onder invloed van de werking van een constructie zoals de vloer waar ze opstaan onder druk of trek komen te staan. Werkt een constructie dan is het voornamelijk van belang om de dragende wanden in de gaten te houden. Vaak kun je al aan een wand horen of deze dragend is of niet door er met een hard voorwerp of hamer op te slaan. Een dof geluid betekent een niet dragende wand terwijl een hogere toon meestal dragende wanden zijn.

Oppervlakte scheurtjes

Een veel voorkomend verschijnsel is het voorkomen van scheurtje in de oppervlakte afwerking van een wand. Dit kunnen schuin lopende scheurtjes zijn. Iedere constructie werkt, omdat er een verschil bestaat tussen initiële vervorming en uiteindelijke vervorming. Dit wordt ook wel kruip genoemd. Vloeren en balken worden belast met permanente belasting, welke na oplevering van het gebouw nog iets gaan werken/ zetten. Het kan dus zijn dat de vloer of balk nog ietsjes vervormt, waardoor de afwerking van de wand onder spanning komt te staan. Normaal verf je het even opnieuw en je ziet het niet meer terug. Maar er kunnen ook andere oorzaken zijn, welke veel meer aandacht nodig hebben. Denk aan een in het zicht zijnde betonnen balk welke om de 300 of 150 mm een schuine scheur vertoond. Die balk wordt dan duidelijk horizontaal of verticaal overbelast.

Is er net een verbouwing geweest?

Je woont in een leuke woning en hebt de salon uitgebreid met een erker. Daartoe heeft de aannemer een doorbraak gemaakt, waarbij de muur van boven wordt opgevangen met een stalen ligger – dit kan ook worden toegepast in een dragende wand binnenshuis. Die stalen ligger kan mogelijk zijn gecombineerd met kolommen om zo stabiliteit van de gevel te waarborgen. Het kan voorkomen dat de wanden boven een doorbraak door buiging van de ligger gaan vervormen, waardoor boven gelegen openingen zoals deuren onder spanning komen te staan. De deur klemt, het lijkt alsof de vloer ietsjes schuin loopt enzovoorts. Oftewel de stalen ligger is niet op de correcte manier aangebracht. Normaal moet de ligger met een klein bolling onder de constructie worden aangebracht, zodoende dat als de ligger compleet belast is dat de ligger weer strak recht is. Daardoor wordt de bestaande wand niet aanvullend belast of vervormd. Anderzijds dient de ruimte tussen de ligger en wand strak opgevuld worden. Wordt het simpelweg als een rechte ligger onder de zwaar belaste wand of vloer gezet dan staat de ligger niet onder spanning. De constructie verzakt daardoor iets zodat het op de ligger rust, waarbij de ligger nog iets vervormt. Deze vervormingen resulteren in verzakkingen, scheuren en klemmende deuren. Oftewel er is sprake van een uitvoeringsfout tijdens de verbouwing.

Nieuwbouw-oplevering en scheuren in de muur

Als je knallen hoort en de vloer vertoont scheuren dan kunnen er twee gevallen mogelijk van toepassing zijn. De volgende redenen kunnen van toepassing zijn door uitvoeringsfouten bij nieuwbouw.

Onvoldoende wapening

Enerzijds kan de toegepaste wapening in de vloer of betonwanden onvoldoende zijn waardoor belastingen niet kunnen worden opgenomen. Dit kan worden veroorzaakt door een gebrekkige uitvoering tijdens de bouw. De wapening ligt niet op dekking ligt, de verkeerde staal- of betonkwaliteit is toegepast, beton is gestort tijdens vorst. Vele oorzaken kunnen er voor zorgen dat een vloer of wand teveel wordt belast waardoor de krachten inwendig niet kunnen worden opgenomen.

Gebrekkige fundering

Anderzijds kan er een probleem zijn met de fundering. Er kan in sommige gevallen op stroken worden gefundeerd ook al is er sprake van klei. Maar klei heeft wel de eigenschap dat het vervormt. Vaak wordt in plaats van stroken gefundeerd op een doorgaande plaat. Die plaat wordt van bovenaf met dragende wanden belast. Dit vertaalt zich in een vervorming van de ondergrond en de plaat zelf. Indien de plaat te dun is aangehouden kan dat vervormingen geven voor het complete gebouw. Van onder tot boven kunnen problemen in de woning voorkomen. Indien de omstandigheid te ernstig is kan het potentieel leiden tot het instorten van de woning, juist omdat de vervormingen te groot zijn.

Overbelast

Een constructie wordt gewoonlijk belast op basis van een ontwerpbelasting. Dit is gerelateerd aan een functie van een gebouw. Stel je voor dat er sprake is van een woning, waarvoor een variabele vloerbelasting van 1,75 kN/m2 wordt gerekend. Dat is goed voor lopende personen en aanwezig meubilair. Maar wat nu als je een deel van de woning gaat gebruiken als praktijkruimte, waarbij je bijvoorbeeld een dicht gepakt archief gaat neerzetten. Gewoonlijk wordt een archief met een variabele belasting uitgerekend van 10 kN/m2. Dit is een extreem groot verschil echter het wijzigen van een functie door meer belasting toe te voegen kan grote consequenties hebben. Wil je ook een functie in een gebouw wijzigen laat het dan altijd beoordelen door een constructeur.

Constatering constructieve problemen

Indien er sprake is van vreemde gebreken aan een constructie, hoor je vreemde knallen, klemmen deuren en lijkt het alsof de vloer afloopt, dan wordt het tijd om een deskundige in te schakelen. Ten eerste zal de aannemer, constructeur of gemeente ingeschakeld moeten worden aangezien zij de eindverantwoordelijkheid dragen. Serieuze constructieve problemen kunnen namelijk levensbedreigende gevolgen hebben. Schroom dan ook niet bij overduidelijk ernstige problemen om deskundig advies in te schakelen.

Lees verder

• Hoe wordt een gemetselde tuinmuur berekend?
• Noodzaak controle scheurvorming beton
• Gasbetonstenen voor verhoogde brandwerendheid
• Scheuren beton: beton hoort te scheuren, maar niet teveel!