Cornelis Drebbel, uitvinder van de duikboot

Cornelis Drebbel was een uitvinder uit de 17e eeuw die onder meer de kwikthermostaat en een perpetuum mobile heeft uitgevonden. Zijn meest spectaculaire uitvinding was de onderzeeboot. Deze uitvinding werd door duizenden mensen in Londen bezocht. Het is nog steeds niet helemaal duidelijk hoe Drebbel het voor elkaar kreeg om de lucht van verse zuurstof te voorzien. Drebbel geldt als één van de meest inventieve uitvinders van de 17e eeuw.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

Nederlander maakte eerste moderne onderzeeër
Alchemie
Koning James 1
Roeispanen
Zuurstof
Koning Frederick
Mysteriën

Nederlander maakte eerste moderne onderzeeër

Cornelis Drebbel heeft de eerste onderzeeboot ter wereld ontworpen. Tussen 1620 en 1624 heeft deze Nederlander in opdracht van de Engelse koning een houten submarine 4 à 5 meter onder water laten varen op de rivier de Theems. Koning James 1 heeft er zelf in gevaren om de veiligheid van de boot te onderzoeken. Duizenden Londenaren hebben in die tijd een tochtje met de boot gemaakt.

Alchemie

Cornelis Jacobszoon Drebbel is geboren te Alkmaar in 1572. Hij was getrouwd met een zusje van de beroemde alchimist Goltzius, die hem inwijdde in de beginselen van de alchemie. Drebbel had ook interesse voor mechanica. Hij ontwierp op 26-jarige leeftijd een klok die ook de datum en seizoenen aangaf en die nooit opgewonden hoefde te worden; het was een perpetuum mobile. Perpetuum mobiles werden zelden uitgevonden. De basis van aandrijving van de klok was heel bijzonder: hij werkte op verschillen van temperatuur wat verschillen in luchtdruk veroorzaakt door de vloeistof die opgewarmd wordt. Cornelis Drebbel kreeg de reputatie van tovenaar. Misschien moeten we deze kwalificatie zien in het licht van de definitie van magie die Hermes Trismegistos gebruikt: Magie is wetenschap die we nog niet begrijpen.

Bron: G. H. Tweedale, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Koning James 1

Toen koning James 1 van deze perpetuum mobile hoorde, heeft hij Drebbel op zijn hof uitgenodigd om hem te demonstreren. Hij was zeer onder de indruk. Na het tonen van deze vinding heeft Drebbel van de koning de opdracht gekregen om een duikboot te ontwerpen.

De Nederlander Cornelis Drebbel stond in het 17e-eeuwse Europa in hoog aanzien; hij werkte voor de koning van Londen en de koning van Bohemen.

Roeispanen

De duikboot had een houten frame wat omspannen was met ingevet varkensleer. Hij werd voortgedreven met roeiriemen. De roeispanen gingen door een gat in de boot naar buiten. Het gat was afgedekt met leer. Hij kon drie uur onder water blijven. In totaal zijn er drie prototypes gemaakt, telkens ietsje groter dan de vorige. Het laatste model werkte goed. Er waren 12 roeiers nodig en er konden 16 passagiers aan boord. De Engelse marine heeft nooit gebruik gemaakt van Drebbels uitvinding; de boot is alleen goed getest.

Zuurstof

Een opmerkelijk aspect aan de duikboot is dat ze door scheikundige, alchemische reacties de lucht in de duikboot konden zuiveren. De alchemisten hadden namelijk ontdekt dat mensen zuurstof nodig hebben om te ademen. Officieel werd zuurstof pas 156 jaar later door de Engelsman Priestley ontdekt. Alchemisten hielden hun ontdekkingen geheim opdat anders de kerk of andere wereldlijke machtsinstituten hen zou vervolgen.

Koning Frederick

Drebbel was in zijn tijd een geniaal man. Hij vond veel dingen uit die ver voor zijn tijd waren. Hij was zijn loopbaan begonnen als leraar aan het hof in Praag. Hij werd al snel Raadsman van koning Frederick van Bohemen. Deze koningsfamilie werd later gevangen genomen en deels vermoord, waardoor Drebbel zijn riante inkomen kwijt was. Hij is toen zelf ook gevangen gezet maar door tussenkomst van de Engelse koning weer vrij gekomen.

Mysteriën

Veel van zijn uitvindingen zijn in mysteriën gehuld. Er zijn bijvoorbeeld beschrijvingen van een demonstraties van een apparaat van Drebbel dat de Westminster Abbey op een hete zomerdag zo koud maakte, dat koning James haastig de zaal uitvluchtte! Drebbel zou ook onweer en regen hebben kunnen veroorzaken. De alchemisten hadden de goede gewoonte om hun ontdekkingen niet publiekelijk te verklaren. Kennis van de natuur is alleen weg gelegd voor daartoe geadelde geesten. Dit is vooral met het doel om kwaadaardig misbruik te voorkomen.