nieuws uitgelicht

Bevende Berg - Tijdelijk vulkanisch eiland bij Pakistan

In de Arabische Zee voor de kust van Pakistan ontstond op 24 september 2013 na een aardbeving in de provincie Baloetsjistan, in het zuidwesten van het land, een nieuw eilandje. Een dag later liepen de eerste mensen op het nieuwe land. Het eilandje kreeg de naam Bevende Berg. Meteen toen het eilandje boven het water uitkwam voorspelden geologen dat het weer in de oceaan zou zakken. Die voorspelling kwam uit en Bevende Berg dook weer in de baai onder.

Het ontstaan en verdwijnen van een eilandje

• Aardbeving in Pakistan
• Bevende Berg
• Tijdelijk eiland
• Tektonische platen
• Moddervulkaan

Aardbeving in Pakistan

Pakistan kreeg op 24 september 2013 een zware aardbeving te verduren met een kracht van 7,8 op de schaal van Richter. De aardbeving maakte honderden slachtoffers. De provincie Baloetsjistan, in het zuidwesten van het land, kreeg de volle laag.
Het is de regio met veel geologische activiteit omdat het op het kruispunt van de Indiase en Arabische tektonische platen ligt.

Ontstaan van een eilandje

Na de beving zagen de inwoners van de havenstad Gwadar een eilandje aan de horizon, in de Arabische Zee. De beving had een eilandje van ongeveer veertig meter breed, honderd meter lang en een meter of negen hoog doen ontstaan; land dat was verrezen uit de zee. Het eiland bestond uit zand, modder en vulkanisch gesteente en aan de oppervlakte zaten algen en lagen gele stenen. De plek van het eilandje lag op een afstand van 400 kilometer van het epicentrum en enkele honderden meters uit de kust. De Pakistani kondenen het vanaf het vasteland duidelijk zien liggen.

Bevende Berg

Het eiland kreeg meteen een naam, zelfs meerdere namen: de Bevende Berg, Aardbevingseiland, Koh Zalzala of Zalzala Jazeera. Het was een bijna perfect rond eilandje. Het werd meteen de eerste dag veelvuldig bezocht en betreden door omwonenden, toeristen, fotografen, journalisten en wetenschappers. Ondernemende Pakistani organiseerden direct toeristische boottochten naar het nieuwe stukje land. Wie het eilandje wilde bezoeken kan een boottocht boeken.

Tijdelijk eiland

De verwachting was dat het eiland niet lang zou blijven bestaan. Wetenschappers vermoedden dat het na verloop van tijd weer in zee zou verdwijnen, zoals met eerdere plotseling ontstane eilandjes is gebeurd. Het is sinds 1999 de derde keer dat er in de oceaan voor de kust van Pakistan een eilandje als dit ontstaat, elke keer na een aardbeving. Twee van die drie zijn ook weer in de oceaan teruggezakt, omdat ze geen vaste structuur hadden. Ze vielen eigenlijk langzaam uiteen. Experts rekenden dat het in het geval van de Bevende Berg enkele weken tot maanden zou duren. Binnen een maand was het eiland al deels in zee teruggezakt en eind 2016 was het weer volledig van de kaart geveegd.

Geologen

Het eilandje is ontstaan door moddervulkanen en tektonische platen die bij een aardbeving naar boven komen. Onder enorme druk van grote hoeveelheden methaangas wordt de modder naar de oppervlakte geduwd. Na 24 september 2013 werd het eiland het domein van geologen die onderzoekingen hebben gedaan.

Tektonische platen

De grond onder onze voeten is over de gehele aardbol, zonder dat we het merken, continu in beweging. Aardbevingen en erupties van vulkanen herinneren ons eraan.
De verschijnselen laten zich vooral gelden op plaatsen waar tektonische platen langs elkaar of onder elkaar schuiven. De lithosfeer is de buitenste schil van de aarde. Die schil is opgebroken in verschillende tektonische platen. Voor Pakistan ligt een kruispunt van de Arabische en Indische plaat. Het verklaart de activiteit van de aarde in dat gebied.
Platen bewegen niet soepel maar schoksgewijs langs elkaar, als gevolg van de weerstand die ze van elkaar ondervinden. De weerstand zorgt voor spanning die opbouwt totdat de aardkorst weer een stuk doorschiet. Dit kan een aardbeving veroorzaken, waarbij de kracht van de aardbeving is af te meten aan de sterkte van de opgebouwde spanning.

Magma

Door wrijving wordt het omliggende gesteente steeds warmer en ook gaat met de duik van de ene plaat onder de andere plaat water mee, waardoor het smeltpunt van het gesteente weer wordt verlaagd. Op grote diepte zal het gesteente toch gaan smelten en wordt er magma gevormd. Het magma zoekt een weg door de scheuren in de aardkorst. Als het magma de aardoppervlak bereikt spreken we van een vulkaan en van een moddervulkaan als er water vermengd met aarde mee naar boven komt.

Moddervulkaan

Seismologen stonden niet op de tafel te springen vanwege het fenomeen voor de kust van Pakistan. Ze vonden het allemaal niet zo opzienbarend. In een vulkanische omgeving ontstaan regelmatig moddervulkanen, die soms spontaan opduiken. In het Yellowstone National Park in Amerika zijn bijvoorbeeld erupties van moddervulkanen aan de oppervlakte te zien.
De vulkaan van het eilandje Bevende Berg is veel groter dan wat er boven het water uitkwam. Het grootste deel zit onder water. Sinds 1945 is dit de vierde moddervulkaan die bij Pakistan aan de oppervlakte te zien is.

Lees verder

• Half Moon Cay en the Great Blue Hole bij Belize
• Robbeneiland – het eiland waar Mandela gevangen zat
• Hilton Head Island – Golfparadijs van Amerika
• Buggala Island – Eiland in het Victoriameer
• Ibiza in de Middellandse Zee - eiland van "Harry, bedankt!"