Explosieve vulkaanuitbarsting Mount St. Helen 1980

Adembenemend mooi was de berg Mount St. Helen voordat ze in 1980 ontplofte. Schitterend lag de reus midden van bossen, wouden, rivieren en meren. Ze was een trekpleister voor natuurliefhebbers in de Cascadegebergte voor toeristen in noordwest Amerika. Totdat ze in mei 1980 explosief ontplofte. De top van de berg sloeg weg. De knal van de vulkaanuitbarsting is ruim 320 kilometer verderop in Vancouver gehoord. Mensen die 18 kilometer verderop stonden hebben lange tijd niets kunnen horen: hun gehoor was beschadigd door de explosief harde knal. De explosie duurde 9 uur. De hele noordzijde van de vulkaan en enorme bosgebieden werden weggevaagd. 57 mensen waaronder de vulkanoloog David Johnston, kwamen om het leven.

Cascadegebergte

Voor de explosieve uitbarsting in mei 1980 was Mount St. Helen een prachtige berg omringt door wouden en meren, waar vele toeristen op af kwamen om te genieten van de schoonheid en de rust.
Stratovulkaan Mount St. Helen is een enorme reus van een berg, dat zich in het noordwesten van Amerika, Washington, in de Cascadegebergte bevind. Omgeven door bossen, stak de indrukwekkende berg reusachtig af.

Subductiezone

De vulkaan Mount St. Helen bevind zich op een subductiezone. In deze zone komen de meest explosieve, gewelddadige en spectaculaire vulkaanuitbarstingen op aarde voor.

Schuivende platen

Wanneer tektonische platen elkaar raken, komen er enorme spanningen vrij van botsend gesteente in de vorm van aardbevingen. De meeste vulkanen ontstaan op de grenzen van schuivende tektonische platen. Als platen over elkaar heen schuiven, ontstaan er subductiezones. De kustlijn van west Amerika is een subductiezone. Als de platen schuiven en elkaar raken, smelt door de wrijving en de spanning van de botsende platen, in de diepte gesteente tot magma.

Magma

Dit vloeibare magma zoekt een weg naar boven, borrelt omhoog en activeert explosief de slapende vulkaan op de plaat. Magma komt naar boven omdat hete magma lichter is dan het zware solide gesteente rondom magma.

Uitbarsting

Voor de uitbarsting van mei 1980 had de vulkaan Mount St. Helen 123 jaar geslapen. Twee maanden voor dat de berg ontplofte waren er kleine aardbevingen en explosies waarneembaar. Uit de noordflank groeide een enorme uitstulping.

18 mei 1980

Vroeg in de morgen om 08.32 op 18 mei 1980 begon plotseling de hele noordzijde van de vulkaan te beven. De noordflank leek vloeibaar te worden. Toen de ergste druk binnen de vulkaan afnam, borrelde explosief hete magma naar buiten. Enkele seconden na de eerste explosie buldert de eerste lawine langs de noordzijde naar beneden. Boven de lawine wordt een donkere wolk van gassen en as de lucht in geblazen.

Lawine en aswolk

Al heel snel heeft de donkere wolk van gassen en as de lawine ingehaald. De lawine en de wolk mengen elkaar angstaanjagend en het geheel dendert de flanken af. Het geheel wordt steeds donkerder van kleur en wordt gevoed door nieuw uitgeblazen materiaal uit de vulkaan. Uiteindelijk neemt de aswolk het over. De uitbarsting van as gaat veel sneller dan een omlaag denderende lawine van magma en gesteente. Al snel is er niets anders waarneembaar dan donkere aswolken. Aswolken zijn lichter dan lucht en kunnen daarom opstijgen. Aswolken doemen op en verduisteren alles en iedereen. Behalve dat je geen hand voor ogen ziet, werkt een aswolk verstikkend.

Resultaten

Resultaten van de vulkaanuitbarsting Mount St. Helen van 1980 zijn:

• Het was de meest dodelijke en verwoestende vulkaanuitbarsting in de geschiedenis van de Verenigde Staten,
• 200 huizen, 47 bruggen, 24 kilometer spoorlijn en 300 kilometer weg werd vernield,
• 57 mensen kwamen om, waaronder de vulkanoloog David A. Johnston die als eerste waarschuwde dat de vulkaan ontplofte,
• Doordat de top ontplofte, werd de berg 400 meter kleiner, ze was 2950 meter hoog, nu meet ze nog maar 2550 meter,
• De uitbarsting had een VEI van 5.