Verslag en uitleg maansverduistering van 28 september 2015

Op maandag 28 september 2015 vond er vroeg in de ochtend een totale maansverduistering plaats. Dit natuurverschijnsel was volledig zichtbaar in Nederland. Het bijzondere aan deze maansverduistering was dat het gepaard ging met een zogenoemde supermaan, dat is een volle maan die op een dichtst mogelijke afstand tot de aarde staat. Het verschijnsel van een maansverduistering in combinatie met een supermaan komt zelden voor. Spannend tijdens de maaneclips van 28 september was of bewolking geen roet in het eten zou gaan gooien, maar uiteindelijk viel de maansverduistering vooral in het midden en zuiden van Nederland goed te zien, want tussen de wolken waren er veel opklaringen.

Inhoud

• Wat is een maansverduistering?
• Welke typen maansverduisteringen zijn er?
• De maansverduistering van 28 september 2015
• De weersvoorspelling voor 28 september 2015
• Verslag van de maansverduistering van 28 september 2015

Wat is een maansverduistering?

Als de maan, die om de aarde draait, precies achter de aarde en op één lijn met de zon staat, dan is er sprake van een maansverduistering. Het moet dus altijd volle maan zijn om een maansverduistering mogelijk te maken. Omdat het vlak waarin de maan om de aarde draait 5,1 graden helt ten opzichte van het vlak waarin de aarde om de zon draait, vindt er niet iedere maand een maansverduistering plaats. Een maansverduistering is dan ook een zeldzaam verschijnsel. Tijdens een maansverduistering kleurt de maan rood, dit komt doordat een klein beetje zonlicht via de atmosfeer van de aarde toch de maan weet te bereiken. In Nederland zijn maansverduisteringen helaas niet altijd te zien als gevolg van die andere bekende verduistering: bewolking. Het verlossende woord of een maansverduistering te zien zal zijn moet in Nederland dan ook altijd komen van het KNMI, weerplaza.nl of weeronline.nl. Maar zelfs bij bewolking loont het altijd de moeite om toch de wekker te zetten en even uit het raam te kijken of er opklaringen zijn.

Welke typen maansverduisteringen zijn er?

Bij een maansverduistering is het altijd de vraag of deze gedeeltelijk of totaal door de aarde zal worden overschaduwd. Staan de zon, aarde en maan precies op een lijn dan zal de maan geheel in de schaduw van de aarde terechtkomen. Maar als er ook maar een heel klein beetje afwijking in deze lijn zit, dan zal de aarde de maan niet geheel kunnen overschaduwen. Zodoende ontstaan er twee mogelijkheden, ofwel er vindt een totale maansverduistering plaats, ofwel een gedeeltelijke.

Daarnaast is het de vraag of de maansverduistering in zijn geheel te zien zal zijn op de locatie waar de toeschouwer zich bevindt. Een geheel zichtbare maansverduistering wil zeggen dat de verduistering van begin tot het einde te zien is, dus vanaf het moment waarop de aarde haar eerste schaduw op de maan werpt tot aan het moment waarop de aarde haar laatste schaduw op de maan heeft geworpen. Bij een onvolledig zichtbare maansverduistering zal de maan al onder de horizon zijn verdwenen (of pas boven de horizon verschijnen), terwijl de maaneclips nog aan de gang is.

Totaal ontstaan er dan zes typen maansverduisteringen:

• De totale maansverduistering die volledig zichtbaar is
• De gedeeltelijke maansverduistering die volledig zichtbaar is
• De totale maansverduistering die niet volledig zichtbaar is
• De gedeeltelijke maansverduistering die niet volledig zichtbaar is
• De totale maansverduistering die geheel niet zichtbaar is op betreffende locatie
• De gedeeltelijke maansverduistering die geheel niet zichtbaar is op betreffende locatie

De maansverduistering van 28 september 2015

De maaneclips van 28 september 2015 was bijzonder omdat deze volledig door de aarde overschaduwd werd, en in Nederland ook nog eens van het begin tot het einde zichtbaar was. Helemaal bijzonder was deze maaneclips omdat er sprake was van een zogenaamde supermaan. De maan draait niet in een perfecte cirkel om de aarde maar in een afgeplatte cirkel (ellips), dus soms staat de maan iets dichter bij de aarde en soms wat verder weg. Een supermaan wil zeggen dat de maan vol moet zijn (een nieuwe maan mag ook) en op haar dichtst bij de aarde moet staan op een afstand van 356.400 km (of binnen 90% van haar dichtst mogelijke afstand). De zichtbare grootte van een supermaan is 14% groter dan wanneer de maan op haar verst van de aarde staat (406.000 km) en de helderheid maar liefst 30% meer. De combinatie van een supermaan en een volledige zichtbare en totale maansverduistering maakte dat de eclips van 28 september 2015 er een was die door liefhebbers niet gemist mocht worden. Veel liefhebbers hoopten dan ook dat mist of bewolking geen spelbreker zou worden.

Tijdstippen: tussen 04hr11 en 05hr24 bevond de maan zich geheel in de schaduw van de aarde en het gehele schouwspel duurde van 02hr11 en 07hr24.

De weersvoorspelling voor 28 september 2015

Zondag 27 september 2015 overdag waren de voorspellingen minder hoopgevend, er werd veel bewolking voorspeld voor de nacht van zondag op maandag. En ook zondagavond voorspelde het KNMI veel kans op bewolking, met name in het noorden van Nederland, toch was op de animatie tijdens het 8 uur journaal goed te zien dat het hier om “losse” bewolking ging, met tussendoor opklaringen, dat gaf menig liefhebber hoop. De bewolking kwam met een noordoostelijke wind Nederland binnendrijven en bestond vooral uit vocht afkomstig van de Noordzee, om deze redenen had het zuiden van Nederland de beste papieren om de maansverduistering goed te kunnen gaan zien.

Verslag van de maansverduistering van 28 september 2015

Tijdens de maansverduistering was er sprake van bewolking, maar ook veel opklaringen en op veel momenten brak de bewolking in zijn geheel open en was een kristalheldere sterrenhemel zichtbaar. In bijna geheel Nederland kon men genieten van de maansverduistering, veel astronomen gingen dan ook met camera en telescoop de hei op of weiland in, om het wonderlijke schouwspel vast te leggen. Vooral door een verrekijker of telescoop was het voor veel mensen adembenemend om de rode supermaan te bewonderen. Nog mooier werd het toen de eerste schaduwen van de aarde de maan verlieten, er ontstond een klein beetje fel zonnelicht waardoor het net leek alsof een “diamant” van licht aan de rode maan vast zat. In de ochtend van maandag 28 september 2015 verschenen dan ook veel foto’s op sociale media en nieuwszenders, maar geen van allen konden het halen bij het beeld van de echte werkelijkheid. En dat is maar goed ook, want zo loont het de moeite om te wachten tot de volgende maansverduistering. Deze zal pas plaats vinden op 27 juli 2018, het gaat dan om een totale maansverduistering, maar die zal niet volledig zichtbaar zijn, net als die op 21 januari 2019. De volgende totale en wél volledig zichtbare maansverduistering is pas weer op 20 december 2029!