Grootvoeten op het spoor – Yeti (verschrikkelijke sneeuwman)

Veel Sherpa's in de Himalaya zouden de yeti – een enorm aapachtig wezen – met eigen ogen hebben gezien. De yeti zou verwant zijn aan Sasquatch (Bigfoot), het beruchte 'monster' dat ronddoolt in de Canadese wouden. En in Siberië zouden alma's (nazaten van de neanderthalers) de inheemse bevolking nog steeds de stuipen op het lijf jagen. Volgens de wetenschap horen deze wezens thuis in de cryptozoölogie, ofwel de zoektocht naar onbekende aardse levensvormen waarvan het bestaan onwaarschijnlijk wordt geacht vanwege hun bizarre eigenschappen. Ondertussen komen er uit de Himalaya verhalen van ooggetuigen binnen waarin melding wordt gemaakt van een wezen dat koeien de nek breekt en zo snel als een hond kan rennen.

Inhoud

• De yeti – sterker dan een rund en sneller dan een hond
• Ooggetuigenverslagen over de yeti
• Getuigenverslagen van Sir Edmund Hillary
• Pre-boeddhistische periode
• Berensoort?
• Yeti-voetstappen
• Langharige sneeuwmensen

De yeti – sterker dan een rund en sneller dan een hond

Het woord yeti is samengesteld uit het Nepalese yeh en teh. De letterlijke betekenis ervan is 'dier van vlees en bloed'. De term 'verschrikkelijke sneeuwman' komt dus niet overeen met de wijze waarop de bewoners van de Himalaya deze 'aapmens' beschouwen. De naam is feitelijk bedacht door alpinisten uit het begin van de vorige eeuw. Ook Sir Edmund Hillary zou in de sneeuw van de Mount Everest enorme voetsporen hebben gezien. Voetafdrukken die 'beslist niet menselijk' waren.

Behaarde primaat
Volgens de inheemse volkeren in de Himalaya is de yeti ongeveer drie meter lang, sterker dan een volwassen rund en sneller dan een hond. Een behaarde primaat die echter schuw is en niet geïnteresseerd in menselijk contact. De yeti maakt deel uit van de Nepalese en Tibetaanse mythologie en legenden. Er zijn nooit bewijzen gevonden dat de yeti bestaat. Wel zijn er talloze aanwijzingen dat er een link is tussen de yeti, Bigfoot (Sasquatch) en de alma's uit Siberië en Mongolië.

Ooggetuigenverslagen over de yeti

De zoektocht naar 'de verschrikkelijke sneeuwman' heeft altijd tot de verbeelding gesproken. Sinds 1888 doen er allerlei verhalen de ronde. In 1925 zag N.A. Tombazi, een Griekse avonturier en lid van de Royal Geographical Society, in het Sikkim-gebergte van de Himalaya op een afstand van 300 meter een wezen dat rechtop liep, soms even zijn pas inhield en hier en daar aan struiken trok of er tussen de takken iets van zijn gading bij was, zoals vruchten. Toen het aapachtige wezen zich bespied voelde, sloeg het op de vlucht. Zo zijn er talloze verslagen van westerlingen.

Eric Shipton
Na de Tweede Wereldoorlog was er sprake van een heuse jacht op het sneeuwwezen. Zo zou de Engelsman Eric Shipton tijdens een verkenningstocht in 1951 op een helling van de Mount Everest buitensporig grote, verse voetsporen in de sneeuw hebben aangetroffen. Ook zouden er in 1955 twee yeti-scalpen zijn gevonden, die echter vervalst waren.

Getuigenverslagen van Sir Edmund Hillary

Bergbeklimmer Sir Edmund Hillary, geridderd nadat hij in 1953 de Mount Everest had bedwongen, was er vast van overtuigd dat 'de verschrikkelijke sneeuwman' die berg als vaste verblijfplaats had. Hij had de yeti nooit gezien, maar wel zijn voetafdrukken, waar hij zeer van onder de indruk was. Reinhold Messner zou in 1986 en 1987 een 'close encounter' met de yeti hebben gehad.

Pre-boeddhistische periode

Volgens veel onderzoekers, onder wie H. Siger, speelde de yeti een rol in de pre-boeddhistische overtuigingen van de Himalaya-volkeren. De Lepcha aanbaden in vroeger tijden bijvoorbeeld een 'ijswezen' dat men als een jachtgod beschouwde. In bepaalde mystieke rituelen kwam de aanbidding van de 'wilde man' voor, een aapachtige die stenen gooide naar iedereen die te dicht in zijn buurt kwam. In onderzoekskringen wordt inmiddels algemeen aangenomen dat de yeti een beer is. In 2013 werd in elk geval tijdens een onderzoek naar enkele vermeende haren van de yeti aangetoond dat het DNA genetisch verwant is aan de ijsbeer.

Berensoort?

In tegenstelling tot Bigfoot – de Noord-Amerikaanse evenknie van 'de verschrikkelijke sneeuwman' – laat de yeti zich zelden zien. Inmiddels is de wetenschap ervan overtuigd dat de yeti een beer is of een ander dier dat voor een sneeuwmens wordt aangezien. Eigenlijk dacht men dat vanaf het begin al. Talrijke studies staven dat vermoeden, onder andere het onderzoek naar haren die in een holle boomstam waren aangetroffen en die van de yeti zouden zijn. Onderzoek wees uit dat de haren nota bene van een geit waren. Andere aangetroffen haren waren van een beer.

Yeti-voetstappen

Ook de zogenaamde yeti-voetstappen bleken minder authentiek dan gedacht en vervormd door smeltend ijs. Zo zijn er talloze voorbeelden van onderzoek dat op niets uitliep. De genoemde Reinhold Messner, die de legendarische yeti twee keer zou hebben gezien, was eveneens van mening dat het om de berensoort Ursus arctos ging.

Langharige sneeuwmensen

Volgens een amusante anekdote schreef voormalig Tibet-onderzoeker Ernst Schäfer in 1991 aan Mesnner dat hij in 1934 het verzoek kreeg van de krijgsheer Liu Hsiang uit de provincie Setchuan om het geheim van de yeti voor eens en voor altijd uit de doeken te doen door er eentje te vangen voor zijn dierentuin. Vervolgens schreef de onderzoeker aan Messner dat hij meteen op pad was gegaan in Midden-Tibet en aldaar in onbewoonde gebieden talrijke 'langharige sneeuwmensen' – grote Tibetaanse beren – voor de generaal omlegde of levend ving.

Sceptici
Volgens velen is het mysterie van de yeti inderdaad zo eenvoudig weerlegbaar en moet volgens de sceptici zijn bestaan oneerbiedig gezegd op een hoop worden gegooid met het geloof in het monster van Loch Ness en in kabouters. Velen zullen dat niet beamen en blijven er rotsvast van overtuigd dat er in de Himalaya een wezen rondloopt dat nog geen plekje heeft verworven in de taxonomische indeling van het dierenrijk.

Lees verder

• Grootvoeten op het spoor – Sasquatch (Bigfoot)
• Alma's – een Siberische restpopulatie van de neanderthalers?
• Het monster van Loch Ness – mythe of werkelijkheid?
• Heeft de kabouter echt bestaan?
• De hardnekkige mythe van het gevleugelde paard