Nanotechnologie: het is mini en zit overal in, ook in eten

Nanotechnologie. Wat is het eigenlijk? Nanotechnologie gaat over hele kleine onderdelen die echt overal in zitten. Zelfs in eten. Over de nanotechnologie is het laatste woord nog niet gezegd. Al jaren wordt de discussie gevoerd of we met nanotechnologie de wereld moeten gaan veroveren. Maar in bijna alles wat we aan hebben, waar we mee werken en wat we eten is gemaakt met behulp van nanotechnologie. Wat is nanotechnologie en waar vinden we het allemaal al?

Wat is nanotechnologie?

Nano is een schaal. Een nanometer is een miljoen keer zo klein als een millimeter. En een haar van je hoofd is 80.000 nanometers. Met de nanotechnologie wordt gedaan wat voorheen de natuur deed: er worden zaken mee opgebouwd met moleculen en atomen. Met de ultrakleine stoffen worden producten opgemaakt. Terwijl de discussie nog gevoerd wordt of dit ook nadelen kan hebben, is de realiteit dat in het dagelijkse levens de nanotechnologie al niet meer weg te denken is. Want het zit in veel producten die we dagelijks gebruiken. Een aantal voorbeelden:

• Koffiecreamer
• Instantmaaltijden
• Sausmixen
• Iphone
• Zonnebrand
• Tandpasta
• Bepaalde kledingstukken
• Nagellak
• Bril
• Laptop
• Dagcrème
• Melk

Waarom zit er nanotechnologie in producten die we dagelijks gebruiken?

Nanotechnologie wordt gebruikt om zaken te combineren. Zo wordt melk niet meer gepasteuriseerd, maar gefilterd met een nanozeef. Die haalt de bacteriën uit de melk. Cremes hebben nanocapsules waardoor ze nog beter in de huid terechtkomen. Een bril heeft een nanobeschermlaag zodat hij niet meer vies wordt. Een paraplu is extra snel opgedroogd door nanotechnologie. In nagellak is door nanotechnologie een middel opgenomen dat bacteriën vernietigt. En zo zijn meerdere eigenschappen gecombineerd met behulp van nanotechnologie.

Nanotechnologie kan het leven een stuk eenvoudiger maken

Door gebruik te maken van nanotechnologie kan het leven een stuk gemakkelijker worden. Maar ook beter. Want door eigenschappen samen te brengen kunnen pillen bijvoorbeeld slimmer worden gemaakt. Die geven na het inslikken bijvoorbeeld aan dat er een dokter gebeld moet worden of geeft een uitslag qua waarden. Ook kan elektronica worden opgenomen in andere producten zoals in kleding. Of iemands gezondheid wordt in de gaten gehouden door zijn telefoon. Dat zijn prachtige oplossingen. Alleen weet nog niemand of die oplossingen ook een schaduwzijde hebben.

Nanotechnologie in de natuur

Nanotechnologie is zeg maar het combineren van diverse eigenschappen van verschillende zaken totdat dit iets unieks oplevert. De natuur kent zelf ook wel van zulke bijzondere oplossingen. Zo kunnen gekko’s op het plafond lopen. De dikke haren aan hun poten zorgen ervoor dat ze blijven plakken. Die haren hebben magnetische krachten. En het blad van een lotusbloem zorgt ervoor dat er geen water op blijft liggen omdat het oppervlakte van het blad dat niet toelaat.

Nanodelen hebben vaak andere eigenschappen dan grotere delen

Die verschijnselen in de natuur worden door de technologie nagebootst. Maar in de praktijk is inmiddels ook wel gebleken dat nanodelen soms heel andere eigenschappen hebben dan gewone delen van zo’n stof. Zo heeft goud een heel andere kleur in nanovorm dan in grote vorm. En het edelmetaal reageert in nanovorm wel met andere stoffen, maar als het in grotere hoeveelheden wordt gebruikt niet. Daardoor is op nanoniveau veel meer te bereiken dan op het niveau van grotere hoeveelheid stoffen.

Is nanotechnologie in voedsel wel veilig?

Inmiddels wordt in voedsel ook volop gebruik gemaakt van nanotechnologie. Terwijl nog niet duidelijk is wat de uitwerking is op het menselijk lichaam. Duidelijk is namelijk nog niet of die nanodeeltjes wel in het lichaam worden afgebroken. Bovendien weten mensen niet dat die nanodeeltjes in het eten zetten. Er wordt nu op Europees niveau gewerkt aan wetten die daar voor moeten zorgen: op verpakkingen moet dan komen te staan dat er is gewerkt met nanotechnologie.

Onderzoek naar nanosilica (E551)

In 2011 komt er verder een onderzoek van de Voedsel- en Warenautoriteit en het RIVM naar nanosilica in eten. Nanosilica is een middel dat klonteren tegen gaan en zit in veel voedingsmiddelen. Het staat ook bekend onder E551. Duidelijk is nu al dat 1/3 deel van al die nanosilica zo klein is dat het dus om nanodelen gaat. Vraag is of het lichaam dat wel afbreekt, of dat het als schadelijke stof in het lichaam kan blijven zitten met mogelijke gevolgen van dien.

Nanopil voor het opsporen van darmkanker

Aan de UT van Twente zijn ze bezig om een pil te ontwikkelen op nanoniveau die kanker in de darmen kan opsporen als de ziekte nog maar pril is. Die pil moet dan niet alleen de ziekte opsporen, maar ook direct daarna de dokter bellen dat de ziekte is aangetroffen. Deze nanopil die zo groot zal worden als een boon moet het sappen in de darmen gaan analyseren en dna moleculen opsporen die niet goed zijn. Daarvoor worden sensoren in de pil aangebracht. Dit zijn nanodraadjes die dus zo klein zijn dat niemand ze kan zien en in het laboratorium moeten worden vervaardigd. En wordt de ziekte gevonden dan moet de pil ook nog eens de dokter bellen om aan te geven dat iemand darmkanker in een vroeg stadium heeft. Het probleem met deze oplossing is overigens wel dat deze pil er pas over een jaar of 5 zal zijn en dus over 10 jaar verkrijgbaar. Er wordt overigens ook gewerkt aan nanotechnologie in pillen die het lithiumgehalte van een manisch-depressieve patiënt kunnen meten.