Het recht: verkrijgen van overheidsbevoegdheden

De bevoegdheid tot het maken van wetten en het handhaven daarvan wordt door verschillende overheden gedragen. Maar hoe wordt een overheid 'gekozen'? Dit artikel beschrijft de manier van het verkrijgen van deze bevoegdheid.

Waarom bevoegdheid overbrengen?

De eerste vraag is natuurlijk waarom een bepaalde bevoegdheid overgedragen moet worden. De voornaamste reden voor de overdracht is een kwestie van drukte. Wanneer een hogere overheid een bepaalde dienst of bevoegdheid niet meer aan kan of minder belangrijk vindt, wordt de bevoegdheid overgebracht.

Vormen

Het verkrijgen van regelgevende bevoegdheden heeft een aantal vormen:

• Attributie: het creëren en toedelen van een nieuwe bevoegdheid
• Delegatie: het overdragen van een bestaande bevoegdheid
• Mandaat: machtiging (zonder overdracht van verantwoordelijkheid)

Attributie

Attributie is het creëren van een nieuwe bevoegdheid en toedeling van een bepaalde bevoegdheid. Een bevoegdheid moet wel eerst bestaan voordat het aan een orgaan of instantie kan worden toegekend. De wetgever is degene die bevoegdheden kan attributeren.

De grondwetgever kan attributeren, bijvoorbeeld in artikel 39, 109 en 123 van de Grondwet. Waarom en wanneer de grondwetgever het recht heeft om te attributeren, staat vastgesteld in de algemene attributiebepaling van artikel 81 van de Grondwet.

Delegatie

Delegatie is het overdragen van een bevoegdheid door de bevoegde zelf. Een instantie of overheid kan zelf een bevoegdheid toewijzen aan een ander orgaan. Dit orgaan voert de bevoegdheid onder zijn eigen naam uit. Met andere woorden: de delegans draagt een bevoegdheid over aan een delegataris.

Terminologie

Hoe kan men nou eigenlijk zien of een bepaalde bevoegdheid is geattributeerd of gedelegeerd? Dit kan makkelijk ontdekt worden door de terminologie die in de grondwet zelf is opgenomen. In of achter de geschreven wet in de grondwet staat een bepaalde code waaraan men kan zien of de wet geattributeerd of gedelegeerd is:

• ‘bij wet’: attributie, geen delegatie toegestaan
• ‘bij of krachtens de wet’: attributie, wel delegatie toegestaan
• een vorm van ‘de wet regelt’, ‘stelt regels’: attributie, wel delegatie toegestaan
• ‘bij AMvB’: delegatie, geen subdelegatie toegestaan
• ‘bij of krachtens AMvB’: delegatie, wel subdelegatie toegestaan
• vormen van ‘regelen’, ‘regels stellen’: delegatie. geen subdelegatie toegestaan

Lees hier meer artikelen over het Nederlands recht!