Maan (brok steen)

Een maan is een brok steen die in een baan rond een planeet zit. De aarde heeft slechts één maan, die gewoon ‘maan’ wordt genoemd. Jupiter en Saturnus hebben er meer dan twintig. De maan van de aarde is het enige hemellichaam waar de mens ooit is geweest.

Maan van de aarde

Vergeleken met Jupiter en Saturnus, heeft de aarde slechts één maan. Aan de ene kant is één maan tegenover de twintig (of meer) manen die Jupiter en Saturnus hebben erg weinig. Aan de andere kant is dat maar goed ook, want ’s nachts zou de hemel er heel wat lichter uit zien met zo’n groot aantal manen. Mercurius en Venus hebben geen manen en Mars heeft er twee, maar daar mag de naam ‘maan’ eigenlijk niet aan worden gegeven, omdat het slechts kleine brokjes zijn. De maan van de aarde heeft een doorsnede van ongeveer 3500 kilometer. Daarmee is hij groter dan de planeet Pluto.

Weerkaatsen van licht

In ongeveer één maand maakt de maan een rondje om de aarde. Het woord ‘maand’ lijkt daarom ook op het woord ‘maan’. Er is steeds een kant naar de aarde toe gericht. Wat er aan de andere kant te zien is, kan vanuit de aarde niet worden waargenomen. De maan geeft zelf geen licht, hij weerkaatst het licht van de zon. Omdat de zon niet het hele stuk van de maan beschijnt, is ’s nachts niet altijd de hele maan te zien. Als dit wel het geval is, wordt er gesproken van een ‘volle maan’. Het kan ook voorkomen dat de zon alleen de kant van de maan beschijnt die vanaf de aarde niet te zien is. In dat geval wordt er van een ‘nieuwe maan’ gesproken.

Mannen op de maan

Omdat de afstand tussen de maan en de aarde in vergelijking met andere planeten of de zon erg klein is, lag het ook het meest voor de hand dat de mens als eerste op de maan zou landen. De Verenigde Staten en Rusland waren halverwege de 20e eeuw verwikkeld in een ruimtestrijd. Net als in veel andere gevallen zo was tussen deze twee landen, wilden ze ook nu laten zien wie de beste was op het gebied van wetenschap en technologie. Beide landen maakten ruimteschepen om zo stukken ruimte om de aarde te verkennen. Het uiteindelijke doel was om de maan te bereiken. De Russen brachten in 1957 de eerste kunstsatelliet in een baan rond de aarde. Deze satelliet, die de naam Sputnik kreeg, was een ruimtescheepje dat niet groter was dan een skippybal. In 1959 bereikte het Russische onbemande ruimteschip Luna 1 de maan en hij vloog eroverheen. De Luna 2 landde een jaar later zelfs op de maan. De eerste foto’s van de achterkant van de maan (tot die tijd nog nooit eerder gezien) werden gemaakt door Luna 3. In 1961 stuurden de Russen als eerste een mens de ruimte in. Het leek er op dat de Russen de strijd zouden gaan winnen, maar in 1968 boekten de Amerikanen winst: zij lieten drie astronauten in de raket Apollo 3 een rondje om de maan maken. Dat was ook nog nooit eerder gelukt. Uiteindelijk waren het de Amerikanen die de strijd wonnen. Op 20 juli 1969 zette de Amerikaan Neil Armstrong als eerste zijn voeten op de maan. Bij deze gebeurtenis sprak hij de beroemde woorden: ‘Een kleine stap voor een mens, maar een grote stap voor de mensheid.’ Na 20 juli 1969 waren er nog vijf maanlandingen. De laatste daarvan was op 11 december 1972.

Maan-feiten

• De maan zorgt ervoor dat men hier op aarde te maken heeft met eb en vloed. Door de aantrekkingskracht trekt de maan het water uit de zeeën naar zich toe. De zon speelt hierin ook een rol, maar dat stelt niet veel voor vanwege de grote afstand tussen de aarde en de zon.
• Op de maan is alles 6 keer zo licht als op de aarde. Iemand van bijvoorbeeld 60 kilo weegt op de maan dus nog maar 10 kilo.
• Op de maan is veel Helium-3 te vinden. Op aarde is die stof erg zeldzaam: er is maar 200 kilo van. Daarom is Helium-3 ook duurder dan goud of diamanten. In tegenstelling tot de aarde barst de man van de Helium-3: er is maar liefst een miljoen ton van dat spul te vinden.

Algemen gegevens