Kosmologie - een korte geschiedenis

Het Griekse woord kosmos (oftewel heelal) kan men het beste vertalen met ”orde“ of ”wereldorde“. De kosmologie is de wetenschap die zich dientengevolge bezig houdt met de oorsprong, de structuur en de ontwikkeling van het heelal. Als deelgebied van de astronomie dient de kosmologie ertoe, op basis van bepaalde wetmatigheden, het heelal te verklaren.

Geschiedenis van de kosmologie

De kosmologie behoort tot een van de oudste wetenschapsgebieden. De door observatie van het heelal verkregen inzichten, zijn in de loop van de geschiedenis heel vaak veranderd. Sterrenkunde werd al lang voor onze tijdrekening beoefend. Stonehenge, een megalithisch monument in Zuid-Engeland, werd eeuwenlang als observatiecentrum gebruikt. De concentrische stenenringen dienden voor de observatie van zon en maan. Ook de structuur van de piramiden van Gizeh getuigt van een grote astronomische deskundigheid van de "oude" architecten en het is dus zeer waarschijnlijk dat deze piramiden niet alleen als graftomben en grafmonumenten gebruikt werden.

De oude Grieken hanteerden het geocentrische wereldbeeld. Geocentrisch wil zeggen, dat de aarde het vaste middelpunt is. Dit houdt in dat de zon volgens hen om de aarde draait. Pythagoras (ca. 572 v.Chr. - 500 v.Chr) en Aristoteles (ca. 384 v.Chr. - 322 v.Chr.), die deze visie vertegenwoordigden, werden echter al tijdens hun leven tegengesproken.

Geocentrisch versus heliocentrisch

De astronoom Aristarchus (ca. 310 v.Chr. - 230 v.Chr.) beweerde destijds al, dat de aarde om de zon draait. Dus hij ging als een van de eersten uit van het heliocentrisme. Zijn ideeën vonden echter geen ingang. Het geocentrische wereldbeeld bleef bestaan. Dit kwam doordat de (katholieke) kerk die opvatting aanhing en propageerde.

Ook Nicolaus Copernicus (19 feb. 1473 – 24 mei 1543) kon hieraan tegen het einde der Middeleeuwen niets veranderen. Van hem is de zogenaamde heliocentrische theorie. De werken van Copernicus werden verboden. Galileo Galilei (15 februari 1564 - 8 januari 1642) werkte de theorie van Copernicus verder uit. Ook Galilei's geschriften werden verboden. Hij moest zijn stellingen herroepen om zijn leven te redden, en bleef tot aan zijn dood onder huisarrest.

De kosmoloog en filosoof Giordano Bruno (jan. 1548 - 17 feb. 1600) verdedigde als eerste de stelling, dat het heelal oneindig is, en dat de sterren andere zonnen zijn. Hij werd door de kerk als ketter vervolgd, omdat zijn theorieën de goddelijke orde zou verstoren en manipuleren.

Nieuwe inzichten door nieuwe observatiemogelijkheden

De oude opvattingen konden, vanwege de ontwikkeling en de voortdurende verbetering van de telescoop, niet lang meer standhouden. De nieuwe observatiemogelijkheden vergrootten de mogelijkheden nieuwe verklaringen te geven voor dat wat men ontdekte. Men kon steeds grotere samenhangen en structuren bewijzen.

De aarde maakt samen met het zonnestelsel deel uit van een van de vele sterrenstelsels. Het sterrenstelsel waarin de aarde zich bevindt, is het Melkwegstelsel.

Er zijn ook andere sterrenstelsels gevonden. Deze voremen op hun beurt weer samenhangende groepen of clusters. Clusters vormen superclusters en deze stapelen zich weer op tot enerome "wanden". Deze wanden hebben een soort honingraatstructuur. Tussen deze raten liggen vacuüms en zgn. zwarte gaten van onvoorstelbare afmetingen. De getallen, die deze afstanden beschrijven, gaan het menselijk bevattingsvermogen ver te boven. Ze zijn in principe alleen nog mathematisch uit te drukken.
© 2011 - 2024 Grafenwalder, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Het Universum (heelal of ruimte)Het Universum (heelal of ruimte)Universum Heelal Ruimte. Waar begint de ruimte? Hoe groot is het universum of heelal? Wat is een lichtjaar precies? Wann…
Het heelal: inhoud en afstandenHet heelal: Ons universum heeft 4 dimensies: 3 van ruimte (lengte, breedte en hoogte), en een vierde, de tijd. Het is on…
Bewijs voor de OerknalBewijs voor de OerknalWaarom gelooft de wetenschap dat de Oerknal verantwoordelijk was voor het ontstaan van het Heelal? In dit artikel wordt…
Stephen Hawking en de afwezigheid van GodStephen Hawking en de afwezigheid van GodDe bewierookte Britse natuurkundige Stephen Hawking (1942-2018) is bij het gewone publiek vooral bekend vanwege zijn ‘A…

Hoe is de Aarde ontstaan? Het verhaal van onze planeet!Hoe is de Aarde ontstaan? Het verhaal van onze planeet!Vele mensen vinden het maar normaal dat wij hier vandaag de dag leven en dat wij rondlopen op planeet Aarde. En eigenlij…
Kan er ander leven in de melkweg zijn?Buitenaards leven is iets wat menig persoon bezighoudt en niet in het minst wetenschappers. In 2001 lanceerde Guillermo…
Grafenwalder (6 artikelen)
Gepubliceerd: 16-08-2011
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Sterrenkunde
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.