2010, het (weer)jaar met de lange winter en korte zomer

2010 was in weerkundig opzicht een bijzonder jaar. Een lange, sneeuwrijke winter, die gevolgd werd door een kille meimaand en een zomer, die eigenlijk slechts vijf weken duurde voordat regen en wind ervoor zorgden dat de maand augustus als zomermaand letterlijk 'in het water viel'. December 2010 was een koude, sneeuwrijke maand en na de twijfelachtige witte kerst van 2009, verliep kerst 2010 wederom wit. De achtste witte kerst nadat in 1901 de weermetingen begonnen, werd een feit. Best bijzonder, omdat twee witte kersten na elkaar in Nederland nooit eerder voorkwamen, zeker als je bedenkt dat de laatste witte kerst vóór 2009, maar liefst achtentwintig jaar eerder was, namelijk in 1981.

Winter 2009/2010

De eerste aanzet voor de winter van 2010, werd eigenlijk al in december 2009 gegeven. Op 16 en 17 december viel er vooral in het noorden van Nederland, een flink pak sneeuw. Dit bleek slechts de eerste aanzet te zijn tot de sneeuwrijke winter van 2010. Menig treinreiziger weet zich zondag 20 december 2009 nog goed te herinneren. 's Morgens vroeg begon het op veel plaatsen al te sneeuwen, sneeuwval die tot in de avond aanhield. De Nederlandse Spoorwegen hadden hier geen antwoord op. Wissels raakten bevroren, waardoor veel treinen strandden en reizigers niet verder konden. Aan het eind van de dag reden er vrijwel nergens treinen meer en was er voor de reizigers geen reisinformatie beschikbaar, omdat ook het computersysteem was uitgevallen. Kortom: Een grote chaos waarin ook het gratis kopje koffie van de NS, geen soelaas bood.

In de dagen daarna reden de treinen nog steeds niet; pas op de 24ste kwam het treinverkeer weer op gang! Rond en na de kerstdagen dooide het wat, maar in januari zorgden de nodige sneeuwbuien voor nieuwe overlast. Verkeer (o.a. in de Randstad) dat urenlang vaststond, was meer regel dan uitzondering. Ook treinen konden regelmatig niet rijden, wat veel boze reizigers opleverde. In Zwitserland lag er immers ook sneeuw en daar reden ze gewoon. Dat ze dat hier niet deden, kwam omdat men in Nederland dit soort weersomstandigheden niet gewend was. NS heeft inmiddels zijn maatregelen genomen door bij sneeuwval meteen een aangepaste dienstregeling te hanteren, in de hoop dat de situatie nooit weer zo uit de hand zal lopen als in 2009 en 2010 gebeurde.

Mensen in Nederland waren langdurige kou niet meer gewend. Er waren wel momenten waarop het even dooide, maar in Noord Nederland waren ook plaatsen waar bijna twee maanden lang een aaneengesloten sneeuwdek lag! Op andere plekken viel regelmatig een nieuw pak sneeuw. Men ging zich zelfs afvragen of men de dieren in de natuurgebieden moest gaan bijvoeren; zoveel stierven er ten gevolge van de aanhoudende kou.

Half februari ging de winter eindelijk op zijn retour. Niet dat het meteen lente werd. Pas op 17 maart werd het voor het eerst in vijf maanden! warmer dan 10 graden.

Lente 2010

Het duurde na de lange winter, vrij lang voordat het een beetje lekker weer werd, al volgde na de eerder genoemde 17 maart, meteen een lente-achtige 18e. April bracht weinig bijzonderheden, al had de uitbarsting van een vulkaan in IJsland bizarre gevolgen. In Noord-Europa (ook in Nederland) sloeg as neer op de auto's, ramen en vuilcontainers. Alles was bedekt met een laagje stof en dat niet alleen: door de uitstoot van as, in combinatie met een op Europa gerichte wind, kwam de luchtvaart in de problemen. Dagenlang kon er niet gevlogen worden, iets wat vrijwel nooit eerder was voorgekomen.

De maand mei verliep koud en kreeg zelfs een plek in de top tien van koudste meimaanden sinds 1901. Met een maandgemiddelde temperatuur van 10,5 graden, eindigde mei 2010 op de 9e plaats. Koud was het vooral begin mei: Op 3 mei werd het in het westen op veel plekken niet warmer dan 7 graden!

De zomer die slechts vijf weken duurde

Juni 2010 kwam met slechts 18,2 mm neerslag op de vijfde plaats terecht in het lijstje met droogste junimaanden sinds 1901.
Na 22 juni werd het pas echt warm, droog en zonnig. Juli startte heet, op 2 juli werd het in De Bilt 33,1 graden. Op 9 juli was het weer raak. In De Bilt werd het die dag maar liefst 34,4 graden, in Arcen 36,2. Ook op 10 juli werd het warm met een maximum van 32,7 graden in De Bilt. Het kwam net niet tot een hittegolf omdat daarvoor 3 dagen met een temperatuur van boven de 30 graden vereist zijn en de maximumtemperatuur binnen deze periode niet lager mag zijn geweest dan 25 graden. (anders had de 2e juli als derde dag kunnen meetellen) Op 11 juli werd het 'slechts' 29,3 graden, dus niet heet genoeg om de 39ste hittegolf sinds 1901 te kunnen noteren.

De hitte werd afgestraft met zware onweersbuien die her en der voor de nodige overlast zorgden. Zo werden er op 14 juli, twaalf caravans door een valwind het water in geslingerd, met twee doden tot gevolg! Juli 2010 eindigde met 19,9 graden op de vijfde plaats in het rijtje van warmste julimaanden sinds 1901, maar na de 24ste was de zomer afgelopen.

Augustus startte nat en mensen die in Nederland kampeerden zagen hun vakantie in het water vallen. Op 25 en 26 augustus veroorzaakte een depressie met ongekend veel regen, de nodige overlast. Op veel plekken kwam in één etmaal zoveel water naar beneden dat zelfs de maandsom (wat er normaal in augustus valt) werd overtroffen. Deze overlast was enorm: van ondergelopen kelders en lekkende daken tot ontwortelde bomen door de harde wind. Het zal niemand verbazen dat augustus 2010 een plaats kreeg in het rijtje van de tien natste augustusmaanden sinds 1901. En het erge was: Na deze koele en regenachtige augustusmaand keerde de zomer niet meer terug. In totaal was het maar zo'n vijf weken echt warm en zonnig geweest.

Een winterse decembermaand

December 2010 ging met een gemiddelde maandtemperatuur van - 1,1 graden als koud de boeken in. Sinds 1901 was december nog maar vier keer kouder geweest. Eind november begon het al te vriezen en bijna kregen we een witte sinterklaas omdat er op 4 december de nodige sneeuw viel. Op 5 december was deze echter al te ver weg gedooid om nog van een witte sinterklaas te spreken.

Daarmee was de winter echter nog niet voorbij. In de rest van de maand viel er veel sneeuw en stonden de treinen regelmatig stil. Juist in het weekend voor de kerstvakantie (18 en 19 december) was dit het geval en dat was lastig, omdat juist toen veel mensen onderweg waren naar hun vakantiebestemming of familie. Het KNMI en Rijkswaterstaat gaven een verkeers- en weeralarm uit voor de Randstad; op de Nederlandse wegen stond maar liefst 748 kilometer file! Men gaf de mensen het advies, niet te gaan reizen. Door de enorme sneeuwval werden bovendien veel vluchten geannuleerd. Wederom een chaos. Ook dit jaar kregen we een witte kerst, wat best uniek was, daar kerst 2009 ook al wit was verlopen. Het bleken de laatste stuiptrekkingen te zijn van de winter van 2010/2011, die na de maand december weinig meer voorstelde.