Storm: Wat is en hoe ontstaat een zomerstorm?

Stormweer is geen lachertje. Door de grote windsnelheden kan dit natuurfenomeen (zeer) grote schade aanbrengen, zowel bij de mens als in zijn omgeving. Afhankelijk van de kracht van de wind spreekt men van storm, zware storm of een zeer zware storm. De kracht van de storm wordt bepaald door de grootte van de luchtdrukverschillen in de omgeving van het centrum van de storm. Bij een storm brengt het KNMI een alarmcode uit. Op 25 juli 2015 werd Nederland getroffen door de eerste zware zomerstorm in zijn geschiedenis in de maand juli. Voor deze zomerstorm was de “code rood” aan de Westkust van Nederland actief.

Wat is een storm?

Een storm kan omschreven worden als een zeer harde wind binnen een depressie. Het gebied binnen de depressie waar de stormkracht voorkomt, heet een stormveld. Wind is nooit constant en er worden pieken en dalen opgemeten. Men spreekt dan ook over een gemiddelde windsnelheid over een bepaalde periode. Er zijn 3 soorten stormen te onderscheiden, afhankelijk van de sterkte van de wind:

• Storm: wind met windkracht 9 op de schaal van Beaufort. Dit betekent een gemiddelde windsnelheid van ten minste 75 km/h gedurende 10 minuten.
• Zware storm: wind met windkracht 10. Dit betekent een gemiddelde windsnelheid van ten minste 90 km/h gedurende 10 minuten.
• Zeer zware storm: bij een gemiddelde windsnelheid van 103 km/h, spreekt men van zeer zware storm. Er wordt dan windkracht 11 gemeten.

Hoe ontstaat een storm?

Een storm kan in principe in alle maanden van het jaar voorkomen in Nederland. Toch is de kans het grootst in de periode van oktober tot en met maart. De luchtdrukverschillen zijn in deze periode het grootst, waardoor er meer actieve depressies ontstaan. Bij een onrustige atmosfeer, in combinatie met een krachtige westelijke luchtstroom (straalstroom), kunnen er depressies de Noordzeekust bereiken. De kracht van een storm wordt bepaald door de grootte van de luchtdrukverschillen in de omgeving van het centrum van de storm. De krachtigste wind wordt opgemeten ten zuidwesten of ten westen van een depressie. De zwaarste stormen in Nederland worden veroorzaakt door depressies die over de Noordzee trekken. Als de kern van een depressie juist ten zuiden zou passeren, dan gaat het windveld ook zuidelijk passeren en is er eventueel net geen storm. Een last minute koerswijziging van een depressie, kan een storm al dan niet laten toeslaan. Weerkundigen van het KNMI volgen een potentieel gevaarlijke stormsituatie uiteraard heel nauwkeurig op, om zo de bevolking te waarschuwen wat er komen zal.

Verschil noordwesterstorm of zuidwesterstorm

Een noordwesterstorm is de meest frequente storm in Nederland. Een dergelijke storm kan heel gevaarlijk zijn omdat het water van de Noordzee wordt opgestuwd. In combinatie met springtij kan een krachtige noordwesterstorm voor grote overstromingen zorgen. Het verleden heeft dat immers in Nederland bewezen met de stormvloed van 1682 en de Watersnoodramp van 1953. Belangrijke grote infrastructuurprojecten, zoals de Deltawerken, werden opgezet om grote overstromingen in de toekomst te vermijden.
Een zuidwesterstorm ontstaat boven de Atlantische Oceaan en koerst via het Kanaal van Engeland recht de Noordzee in. Zuidwesterstorm is schadelijk voor stranden en duinen en kan een groot gevaar betekenen voor de scheepvaart.

Zomerstorm, in de zomerperiode

Zoals het woord het zelf zegt, treedt een zomerstorm in de zomer op. De meeste stormen vinden plaats in de periode van oktober tot en met maart. Uitzonderingen zijn de zomerstormen waarbij het in de zomer heel hard kan waaien. Stormen in de zomer duren minder lang als deze in de winter. Toch kunnen ze heel gevaarlijk zijn. Ze kunnen plotseling komen opzetten en kunnen op deze manier watersporters en tenten op het strand in gevaar brengen. Door de stevige wind is het extra opletten voor afgebroken takken. Bomen die immers in vol blad staan, kunnen de wind en de eventueel bijgaande regen moeilijk verdragen.

Belangrijke zomerstormen in Nederland

De grootste zomerstorm in Nederland vond plaats op 12 mei 1983. Het wordt dan ook de Hemelvaartsdagstorm genoemd. Deze zomerstorm was totaal onverwacht en de wind ging in een uur tot windkracht 8, zelfs tot windkracht 10 nabij de Zeeuwse kust. Aanwezige watersporters werden totaal verrast en tien ervan lieten het leven. Andere beruchte zomerstormen vonden plaats op 30 september 1911 en op 26 augustus 1912. Beiden kenmerkten zich met windsnelheden van respectievelijk 137 km/h en 148 km/h. Augustus 1956 was een hele koude maand en er vonden maar liefst vier stormen plaats.

25 juli 2015, de zwaarste zomerstorm ooit in juli

Op 25 juli 2015 was er in Nederland sprake van een zware zomerstorm. Het is de tweede uit de geschiedenis en bovendien de eerste in de maand juli. In IJmuiden bereikte de gemiddelde windsnelheid tussen 13u20 en 14u20 windkracht 10 (zware storm).
Het KNMI had de code rood opgegeven voor de kustgebieden die naarmate de avond afzwakte naar code oranje. Sinds de start van de weermetingen zijn er al 25 officiële zomerstormen geregistreerd. Een zware zomerstorm echter is zeer zeldzaam. Sinds de metingen is dit slechts één keer eerder voorgekomen. Dit was op 12 augustus 1914. Op 25 juli 2015 is daar dus een tweede zware zomerstorm aan toegevoegd.