Verschillende soorten onweer en bliksem

Bliksem is gevaarlijk, vooral de bliksem welke de aarde raakt. De spanning in een bliksemstraal kan dan oplopen tot honderd miljoen volt met een stroomsterkte van 200.000 ampère. In vergelijking met schrikdraad: dit geeft spanning van 2 tot 10 kilovolt! De energie van de bliksem is ongekend terwijl de hitte van bliksem wel kan oplopen tot 30.000 graden. Gelukkig komt niet alle bliksem op de grond en is niet alle onweer even zwaar.

• Soorten onweer
• Warmte onweer of convectie onweer
• Frontaal onweer
• Zwaar onweer
• Winteronweer
• Horizontale of verticale bliksem

Soorten onweer

Je hebt niet alleen verschillende soorten bliksems maar je hebt ook verschillende soorten onweer. De weersomstandigheden en seizoenen die erbij horen, maken dat er verschil in onweer zit. Namelijk:

• Warmte onweer of convectie onweer
• Front onweer of frontaal onweer
• Zwaar onweer
• Winter onweer

Warmte onweer of convectie onweer

Onweer wat zich ontwikkelt in de zomer. De grond en de lucht op aarde zijn opgewarmd onder tropische omstandigheden. Warmte onweer komt ook meestal pas in de namiddag of op de avond omdat de temperatuur dan zijn hoogste waarden heeft bereikt. Op het noordelijk halfrond dus alleen in de zomer. Hete en vochtige lucht bewegen zich naar boven en vormen cumulimbuswolken (onweerswolken).

Buienwolken (cumulus) kunnen bijvoorbeeld ontstaat in Duitsland en de koele lucht komt naar Nederland waar het nog warm is. Daar ontwikkelt zich dan een onweerswolk (cumulonimbus) met als resultaat zomeronweer. Dit noemen we dan een advectief onweer. Zolang het nog warm, vochtig weer is kom je vaak onweersbeestjes tegen. Mini, mini-insecten met gerafelde vleugeltjes die houden van warme vochtige lucht waar veel elektriciteit in zit. Het betreft tripsen.

Frontaal onweer

Frontaal onweer hangt samen met een front. Het komt voor bij een weersverandering. Het vaakst wanneer er een koufront nadert maar ook kan het zijn dat er een warmtefront nadert. Koude lucht is zwaarder dan warme lucht en bij het frontvlak zal de koude lucht onder de warme lucht komen te liggen. De koude lucht laat de warme lucht extra snel opstijgen Als een koufront nadert is het nog warm. Meestal in de zomer. Frontaal onweer komt dan vanuit het zuiden of zuidwesten. De temperatuur stijgt nog even door de wind uit het zuiden en het wordt vies broeierig warm. De zon haalt het onweer op. Dit kunnen heftige buien worden waar een rolwolk (cumulus arcus) aan vooraf gaat, alsook heftige bliksem, veel regen en/of hagel en wind. De onweersbuien, die langs een warmtefront ontstaan, zijn meestal niet zo zwaar omdat de warme lucht dan niet zo snel stijgt.

Zwaar onweer

Het is een zwaar onweer wanneer het achter elkaar flitst en dondert. Bijna elke seconde kan er een bliksem zijn. Hetzelfde als bij warmte onweer, na een zomers tropische dag in de avond of in de nacht. De luchtvochtigheid is hoog wat het erg benauwd maakt overdag. Een koufront passeert en stuwt de warme lucht naar grote hoogte waardoor het onweer erg heftig wordt. Tijdens de onweersbui kan het wel 10 tot 15 graden afkoelen in minder dan een half uur, door een sterke wind (straalstroom) die op grote hoogte waait in de atmosfeer. Omdat de onweerswolk ook erg hoog komt tot aan de tropopauze in de troposfeer (tot 15 kilometer hoogte) in de atmosfeer, hebben de druppels/hagelstenen een lange weg te gaan voordat ze de aarde bereiken en ze worden groot. Het zijn de onweersbuien die in een half uur de regenmeter vol maken en hagelstenen zo groot als tennisballen geven. Deze onweerswolken worden ook vaak voorafgegaan door een rolwolk of plankwolk (cumulonimbus arcus). Bij zwaar onweer kunnen wel windstoten voorkomen van wel 100 tot 150 kilometer per uur. Een windhoos of valwind is niet onmogelijk.

Winteronweer

Net zo gevaarlijk als zomer onweer is winter onweer, maar dat laatste komt minder vaak voor. Het komt voor in de herfstmaanden oktober en november aan de kustgebieden. Het zeewater is dan op z’n warmst en wanneer koudere lucht over de Noordzee wordt aangevoerd, verjaagt het de warme lucht met kans op donderwolken. De bliksem van het winterweer heeft wel meer gelegenheid om in te slaan omdat de hoogte in de atmosfeer veel lager is.

Ander soort onweer

Onweer dat we Nederland niet tegenkomen is orografisch onweer of berg onweer. De warme lucht gaat dan omhoog langs bergwanden of hellingen door de wind die vrij stevig op de berghelling staat. Als het in het dal warm is kan een bui al snel een onweersbui worden. Vaak valt dan aan de andere kant van de berg geen regen omdat de lucht naar beneden valt. De lucht wordt warmer en droger en de wolken verdwijnen. Een verschijnsel wat föhn heet.

Horizontale of verticale bliksem

Net zoals en verschillende soorten onweer zijn er ook verschillende soorten bliksem. Het meest hebben we te maken met drie soorten bliksem.

• Intrawolk (intracloud, IC)
• Wolk-wolk (cloud-to-cloud, CC)
• Wolk-aarde (cloud-to-ground, CG).

Intrawolk

Bij een intrawolk betreft het één wolk. Binnen de wolk zelf is het verschil in negatief geladen onderkant en positief geladen bovenkant zo groot dat de vonk overslaat in dezelfde wolk. De ontlading vindt plaats binnen in de wolk. De lucht licht even op. Het weerlicht.

Wolk-wolk

Het betreft hier twee wolken die niet ver van elkaar liggen. De wolken zijn positief geladen aan de bovenkant en negatief geladen aan de onderkant.

Het gaat hier om een ontlading tussen de positieve bovenkant van de ene wolk en de negatieve onderkant van de andere wolk. Dit is de meest voorkomende bliksem.

Van wolk naar aarde

De grond en de lucht boven de aarde zijn warm, vooral na een tropische dag. Warme lucht stijgt naar boven en koelt af. Een elektrische lading beweegt tussen de negatief geladen wolk en de positief geladen aarde. Wanneer het spanningsverschil tussen de aarde en de onderkant van de wolk groot genoeg is, ontstaat vanuit de wolk een geleidingskanaal die schoksgewijs richting aarde gaat. Vanaf de aarde begint de vangontlading (of zoekontlading) om de het spannings- of geleidingskanaal van de wolk op te vangen. De vangontlading vanaf de aarde komt tegemoet en wanneer beide ontladingen elkaar raken is er een weg gevormd waardoor de hoofdontlading kan lopen. De bliksem van wolk naar aarde.