Voortekenen van storm op zee

Met een naderende storm in het vooruitzicht is het niet prettig zeilen op zee. Aan boord wordt iedereen er nerveus van. Er moeten immers tal van besluiten worden genomen. Wie verrast wordt door zwaar weer kan in sommige gevallen beter op zee blijven dan een haven binnenvaren. Bijvoorbeeld als het risico bestaat dat de boot op de kust wordt geworpen. Niettegenstaande alle problemen komt een storm nooit uit het niets opduiken. Er zijn altijd voortekenen, nog afgezien van de plicht van elke zeezeiler om op de hoogte te zijn van de actuele weerberichten op internet, radio en televisie van onder andere het KNMI. Daarnaast zijn er tal van meteorologische voortekenen die er niet om liegen. Iedereen die zich op zee begeeft, zou ze moeten kennen.

Inhoud

• Storm in zicht
• Verrast door zwaar weer
• Veilige haven
• Voortekenen van een naderende storm
• Van vederwolken tot ijshalo's – belangrijke voorboden

Storm in zicht

Recreatieve zeezeilers die de weerberichten genegeerd hebben, of denken dat het wel mee valt met dat 'zwaar weer', zullen in het zicht van een massieve, angstaanjagend grote onweersbui met waarschijnlijk zeer harde wind(stoten) en een inmiddels ruwe zee toch enkele besluiten moeten nemen die in veel gevallen van levensbelang zijn. Voor de storm weglopen, ofwel voor de wind varen, is een mogelijkheid. Dat kan echter alleen als de afstand tot het land groot genoeg is om te voorkomen dat de boot op de (rotsachtige) kust wordt geslagen, naast andere nadelen.

Haven binnenlopen
De tocht voortzetten naar de bestemming, zoals een andere haven, is doorgaans alleen verstandig als de wind in de richting van die bestemming waait. En een haven binnenlopen kan in veel gevallen alleen bij gunstige wind. Zo zijn er tal van factoren die men op een zeil- of motorboot op volle zee in ogenschouw moet nemen om bij naderend zwaar weer heelhuids vaste voet aan de grond te krijgen.

Verrast door zwaar weer

Verrast worden door een knetterende onweersbui op zee is beslist geen pretje. Ervaren zeilers zullen meteen het zeiloppervlak van hun boot verminderen, het dektuig vastsjorren en proberen zo hoog mogelijk aan de wind te zeilen, mits men daardoor niet naar nog ruwer water wordt geleid. Verrast worden door een storm betekent letterlijk alle hens aan dek.

Golven

Het belangrijkste is dat de boot bestuurbaar blijft en dat een gekozen koers kan worden aangehouden. Voorkom altijd dat de boot dwars op de golven vaart. Langzaam varen, en recht op de golven, is in de meeste gevallen het devies.

Veilige haven

Blijf als recreatieve zeiler bij een stormwaarschuwing simpelweg in de haven of zoek een veilige bestemming op. Veiligheid voor alles. Vergeet niet dat windkracht 4 golven produceert van minstens een meter hoog. Kleinere vaartuigen zullen bij deze deining niet meer veilig zijn. Het KNMI geeft vanaf windkracht 6 windwaarschuwingen af. Vooral voor 'onervaren' zeilers en andere 'vermeende zeelui' is het zaak ook in een opwelling van overmoed de discipline op te brengen om de zogezegd 'mindere Beauforts' niet te onderschatten.

Voortekenen van een naderende storm

Naast de veranderende wolkenluchten zijn er op zee allerlei andere signalen die duiden op naderend slecht weer. Zelfs het humeur kan er plotseling onder gaan lijden. De meest belangrijke voortekenen zijn:

• Een dalende of schommelende barometerstand. Van belang is in dat opzicht de verandering in een bepaalde tijdspanne en niet zozeer of de barometer 'slecht weer' aangeeft. Hoe sneller de luchtdruk zakt, hoe venijniger de onweersbui of storm doorgaans is.
• De luchtvochtigheid neemt dramatisch toe.
• De zeegang verandert zonder dat daar een plausibele verklaring voor is. Een gladde zee maakt dan opeens plaats voor aanvankelijk bescheiden golven die echter zichtbaar, hoewel niet verontrustend, hoger en langgerekter worden en een tijdje later zelfs witgekuifd zijn. Leer de schaal van Beaufort (windkracht 1-12) interpreteren aan de hand van de zeegang, dus door simpelweg naar de zee te kijken zonder afhankelijk te zijn van apparatuur.
• Een plotseling veranderende windrichting voorspelt doorgaans weinig goeds. Zeker als de wind dagenlang uit één richting is gekomen. Een toenemende wind in de middag is doorgaans ook een veeg teken.
• Leer wolkenluchten interpreteren. Het zijn vaak belangrijke voorboden die u ook zonder naar de weersverwachting te luisteren – wat overigens zeer onverstandig is – kunnen doen besluiten om de zeiltocht op zee een dagje uit te stellen.

Van vederwolken tot ijshalo's – belangrijke voorboden

Er zijn tal van andere signalen en voortekenen die erop duiden dat er zwaar weer op komst is. Zoals vederwolken. Het betreft vooral de sluierbewolking die in langgerekte formaties jagend het zwerk doorkruist. In veel gevallen is er dan harde wind in het verschiet. Alle landrotten kennen het gezegde: 'Ochtendrood brengt water in de sloot'. Nou, op zee geldt eveneens dat een rode lucht in de vroege ochtend weinig goeds voorspelt. Net als een koperkleurige zonsopgang of -ondergang.

Onweer

Let ook op aambeeldwolken en bewolking waarvan de contouren nauwelijks begrensd zijn. Dat zijn eveneens voorboden van stortbuien met hevig onweer. IJshalo's om de maan kondigen stormachtig weer aan op de iets langere termijn.

Lees verder

• Windkracht op zee – van briesje tot storm
• Het klimaat en het weer in vogelvlucht
• Wie is bang voor onweer?
• Hoe overleef je een orkaan – thuis, in de auto en te voet
• Als de bliksem je treft – feiten en fabels