Hoe hard waait het? De schaal van Beaufort

De wind is een vast onderdeel van onze weersomstandigheden. Wind is de verplaatsing van lucht. Het waait niet altijd even hard. Windkracht-5 of windkracht-6, wat is het verschil hier tussen? Welk effect heeft een bepaalde windsnelheid op de objecten in je omgeving? De schaal van Beaufort, oorspronkelijk bedacht door Francis Beaufort, wordt gebruikt om windkrachten te classificeren.

Windkracht-4

Wie regelmatig het weerbericht bekijkt of beluistert, en dat doen we bijna allemaal wel, weet dat er ook altijd een aanduiding wordt gegeven over de kracht van de wind die we kunnen verwachten. Windkracht-4, of windkracht-8, wat zou dat betekenen? Het lijkt wel logisch dat windkracht-8 méér is dan windkracht-4, maar wat is nu eigenlijk het verschil?

Francis Beaufort

Het idee om de wind te meten en de verschillende sterktes in getallen weer te geven kwam van de Ier Francis Beaufort. Als marinecommandant op een fregat van de Royal Navy wist hij dat een duidelijke aanduiding van de windsterkte alleen maar verhelderend kon werken in de logboeken. Als alle schepen de windsterkte op dezelfde manier zouden rapporteren, dan konden risico's beter worden ingeschat – en misschien voorkomen. In 1805 stelde Beaufort voor een wind-schaal op te stellen. Hij ging hiermee aan de slag en noteerde welke effecten de wind op zijn schip had, om zo tot een classificatie te komen.

Zeilschepen

Beaufort bedacht dat je windsterktes kon vergelijken door effecten van de wind te omschrijven. Zijn eerste windschaal is dan ook gebaseerd op effecten die de wind had op zeilschepen, want dat was uiteindelijk ook zijn leefwereld, waarin hij de wind kon observeren. Hoe het zeilschip zich bij bepaalde wind gedroeg werd dus de maat. Zijn idee werd door de Royal Navy goed ontvangen. In 1838 werd de schaal van Beaufort, de formulering wat bijgesteld door de heren van de Royal Navy, verplicht gesteld voor de windkrachtaanduiding in het scheepsjournaal.

Verbeteringen

Met de opkomst van de stoomschepen en het verdwijnen van de grote zeilschepen verloor de schaal van Beaufort aan betekenis. Zijn omschrijvingen, die het gedrag van de zeilen en het zeilschip in een bepaalde windsterkte beschreven, hadden geen betekenis meer. Het werd dus nodig de schaal aan te passen. Sir George Simpson paste de schaal aan in 1905 en 1921. Bij de laatste wijziging hield hij er rekening mee dat de schaal ook gebruikt zou kunnen worden op het land. Omdat duidelijk was geworden dat niet alle windomstandigheden afdoende met de oude of de vernieuwde schaal konden worden beschreven, voegde hij enkele windsnelheden toe.

Definitieve schaal

In 1946 werd de schaal nogmaals gewijzigd, dit keer door het International Meteorological Committee, een internationaal gezelschap dat zich met meteorologische zaken bezig hield. Er werd afgesproken dat een bepaalde windkracht pas kon worden vastgesteld als op een hoogte van 10 meter boven de grond de verschijnselen minstens 10 minuten aanhielden. Dat is handig, omdat je bij wisselende windsnelheden of windstoten anders heel moeilijk de juiste windkracht kon vaststellen. Met de vernieuwde schaal zou je kunnen rapporteren: Windkracht 5, met windstoten. Hiermee geef je aan dat op 10 meter hoogte minstens 10 minuten er effecten optreden die in de schaal bij windkracht 5 staan, maar incidenteel ook soms effecten in een hogere schaal. Door de manier waarop de schaal nu voortaan gehanteerd zou worden, is de schaal meer een windsnelheidschaal dan een windkrachtschaal geworden. Gelukkig kun je in de definitieve schaal nog steeds de effecten van de wind aflezen.

Omdat nog niet alle orkaan-windsnelheden in de oude schaal konden worden geclassificeerd werden aan de schaal nog enkele waardes toegevoegd, zodat de schaal voortaan 17 waardes kent, waarvan de waardes van 13 en hoger bedoeld zijn om snelheden binnen orkanen te meten. Met de wijzigingen en aanvullingen van 1946 was de schaal, zoals we die nog steeds hanteren, definitief geworden.

En we noemen hem: Schaal van Beaufort

We noemen de windschaal, ondanks het feit dat deze ná hem nog is gewijzigd en aangevuld, nog steeds naar de eerste bedenker: de schaal van Beaufort. Ook de eenheid van windkracht draagt zijn naam. Als we het hebben over windkracht-5, dan zeggen we dat de wind een kracht of snelheid heeft van 5 Beaufort.

De schaal van Beaufort

Hieronder zie je de verkorte vorm van de schaal van Beaufort. Je ziet de omschrijvingen zoals die op het land geldig zijn, de scheepvaarteffecten en snelheden, uitgedrukt in knopen, staan niet in deze verkorte tabel.