Natte Hollandse zomers

De zomers in Nederland kenmerken zich de afwisseling: dan is het prachtig zomerweer met zon en hoge temperaturen. De andere keer is het nat, koud en guur. Hoe hebben de zomers er in de afgelopen ruim 100 jaar uitgezien?

De zomer

Om meer te kunnen vertellen over de zomer, is het van belang af te stemmen wat er onder zomer wordt verstaan. Er zijn meerdere definities van de zomer. Er is bijvoorbeeld een astrologische zomer en een meteorologische zomer.

Het begin van de astronomische zomer wordt bepaald door de zomerzonnewende. Op dit moment gaat de zon door het zogeheten zomerpunt: op deze dag bereikt de zon de hoogste stand boven de horizon. Deze dag is de langste dag van het jaar. Meestal is het begin van de astronomische zomer rond 21 juni en eindigt rond 23 september. Let wel, dit zijn de gegevens voor het noordelijk halfrond. Ben je op het zuidelijk halfrond, dan begint de astronomische zomer rond 21 december en eindigt het rond 20 maart). Dit heeft met de schuine stand van de aardas ten opzichte van de zon te maken.

De meteorologische zomer begint op het noordelijk halfrond op 01 juni en eindigt op 31 augustus. Op het zuidelijk halfrond begint de meteorologische zomer op 01 december en begint de herfst op 01 maart. In dit artikel wordt verder gesproken over de meteorologische zomer.

Volgens het klimaatsysteem van Köppen heeft Nederland een gematigd maritiem klimaat (Cfb klimaat). Dit klimaat wordt gekenmerkt door milde winters en koele zomers. In Nederland heeft met name de Noordzee veel invloed op het klimaat en veroorzaakt verschillen tussen het kustgebied en bijvoorbeeld het gebied van Nederland landinwaarts (tegen Duitse grens of Limburg).

Aantal millimeters neerslag

Het lijkt alsof de neerslag, de regen dus, de zomers in Nederland beheerst. Regenbuien volgen elkaar op en tussendoor zijn de oplevingen met lekker zomerweer van korte duur. In onderstaand overzicht wordt weergegeven welke zomers in de afgelopen ruim 100 jaar (vanaf 1901) de meeste neerslag hadden. Het zijn de gegevens van KNMI meetstation in De Bilt. Tegenover de natte zomers uit het overzicht, zijn er ook de zomers die juist door heel weinig neerslag de boeken in zijn gegaan. Dit zijn de zomers van 1983 (88,40 millimeter), van 1921 (85,40 millimeter) en als meeste ‘droge zomer’ die van 2003 (73,60 millimeter).
jaar grootste neerslagsom (in millimeters)
1 1966 411,30
2 2011 389,30
3 1912 386,20
4 1930 358,60
5 1965 358,30
6 1917 354,80
7 1998 332,40
8 1954 328,40
9 1987 325,50
10 1927 321,60

Aantal uren zonneschijn

Het is niet alléén maar neerslag dat de zomers in Nederland beheerst. Ook de zon laat zich geregeld zien. In onderstaand overzicht wordt de top 10 van zomers vanaf 1901 met het grootste aantal uren zonneschijn weergegeven, gemeten op het KNMI meetstation in De Bilt. Tegenover de zomers met heel veel zon, staan de zomers met het laagste aantal uren zonneschijn. Dit zijn de zomers van 1987 en 1988 met respectievelijk 424,4 en 421 uren zonneschijn. De zomer van 1907 spant echter de kroon met slechts 377,7 uren zon.
jaar aantal uren
1 1947 839,80
2 1976 813,80
3 1959 796,90
4 1911 737,10
5 1975 735,30
6 1995 725,30
7 1983 707,90
8 2003 705,80
9 1949 703,70
10 2010 700,00

Gemiddelde temperatuur

Wat hebben de neerslag en aantal uren zonneschijn dan voor effect op de temperatuur? Veel neerslag zorgt voor afkoeling, zeker als de zon er ook niet doorheen komt. Terwijl weinig neerslag en veel uren zonneschijn juist voor opwarming zorgt, en daarmee de gemiddelde temperatuur in de zomer zal doen stijgen. In onderstaand overzicht zie je de top 10 van zomers met de hoogste gemiddelde temperatuur (in graden Celsius) vanaf het jaar 1901. Het zijn de gegevens van met KNMI meetstation in De Bilt. De meeste koele zomers zijn de zomer van 1916 (14,6 graden), 1956 (14,4 graden) en aan kop de zomer van 1907 met slechts 14,3 graden.

jaar gemiddelde temperatuur (graden Celsius)
1 1947 18,7
2 2003 18,6
3 2006 18,5
4 1976 18,4
5 1995 18,2
6 1983 18,2
7 1997 18,0
8 1994 18,0
9 1992 17,8
10 2010 17,7

Opvallend is dat de zomer van 1947 nog altijd in de boeken staat als de zomer met de hoogste gemiddelde temperatuur. Deze zomer heeft ook het meeste aantal uren zonneschijn, dus daar ligt een oorzaak voor deze hoge temperatuur. Echter, de zomer van 1947 komt niet voor in de top 10 van zomers met minste aantal millimeters regen. En dus betreft het niet een uitzonderlijk droge zomer. Na de zomer van 1947 is de zomer van 2003 degene met de hoogste gemiddelde temperatuur. Deze zomer van 2003 is juist wél de meest droge zomer in de afgelopen ruim 100 jaar. Ook staat de zomer van 2003 in de top 10 van zomers met de meeste aantal uren zonneschijn in de afgelopen 100 jaar. Maar wel pas op een 8e plaats, met 134 uren minder zonneschijn dan de zomer van 1947.

Als je in de zomermaanden naar buiten kijkt en je ziet wéér de regen met bakken uit de hemel vallen, realiseer je op basis van de informatie uit dit artikel dan, dat het altijd slechter kan. En dat er hoop is op beter weer in de Hollandse zomer.

Lees verder

© 2012 - 2024 Solnah, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Zomer, wanneer begint het – 20 of 21 juniZomer, wanneer begint het – 20 of 21 juniDe zomer begint op 21 juni. Die datum staat op de kalender als het begin van het warmste seizoen van het jaar. Toch begi…
Het klimaatsysteem van KöppenMeneer Köppen heeft een klimaatsysteem bedacht om de verschillende klimaten in te delen. Hij heeft onderscheid gemaakt i…
Het weer van 2011: extreem op elk gebiedHet jaar 2011 was op het gebied van het weer echt een jaar van extremen. Een uitzonderlijk heet voorjaar, een zomer van…
1976 - een kurkdroog weerjaar1976 - een kurkdroog weerjaarDat het weer tijdens het begin van een jaar, niet de trend voor het gehele jaar hoeft te zijn, bewijst het jaar 1976. He…

Windchill, de gevoelstemperatuur in de winter. Hoe te meten?Windchill, de gevoelstemperatuur in de winter. Hoe te meten?Door de wind kan de gevoelstemperatuur nogal verschillen van de daadwerkelijke temperatuur. Dit wordt ook wel windchill…
Hoe hard waait het? De schaal van BeaufortHoe hard waait het? De schaal van BeaufortDe wind is een vast onderdeel van onze weersomstandigheden. Wind is de verplaatsing van lucht. Het waait niet altijd eve…
Bronnen en referenties
  • KNMI.nl
Solnah (99 artikelen)
Gepubliceerd: 18-06-2012
Rubriek: Wetenschap
Subrubriek: Weer
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.